منافع و تهدیدات تاپی برای یک منطقۀ جنگزده

عشق آباد -- رهبران کشورهای آسیای مرکزی و جنوب آسیا بار دیگر مسئلۀ خط لولۀ گاز طبیعی ترکمنستان - افغانستان - پاکستان، هندوستان (تاپی) را مورد گفت و گو قرار دادند.

عملیات ساخت این خط لوله از ماه دسامبر گذشته و در جریان یک مراسم گشایش در استان ماری ترکمنستان آغاز گردید. مقامات برجستۀ هر چهار کشور در این مراسم شرکت نمودند.

پیش بینی می شود که این خط لوله کار انتقال گاز ترکمنستان به سه کشور دیگر را در سال 2019 آغاز نماید .

به گزارش تلویزیون آلتین عصر، موضوع این خط لوله بار دیگر در تاریخ 20 مه و به هنگام گفت و گوی میان محمد نواز شریف، نخست وزیر پاکستان، با قرباقلی بردی محمدوف، رئیس جمهور ترکمنستان، در عشق آباد مطرح شد. این شبکۀ تلویزیونی به «تمایل جدی پاکستان برای همکاری در بخش انرژی» اشاره کرد.

همچنین در تاریخ 29 مه، زمانی که عبدالمالک سفیر ابقاء شدۀ پاکستان در ترکمنستان استوارنامۀ خود را به بردی محمدف تقدیم می کرد، موضوع تاپی بار دیگر مطرح گردید.

به گزارش خبرگزاری دولتی ترکمنستان مالک گفت که این خط لوله «نقش عمده ای را در صلح و ثبات خاورمیانه ایفا می کنند.»

پیش بینی منافع کلان

اوزگلدی چاریف، یک سخنگوی شرکت ترکمن نفت و گاز استروی (شرکت تأسیسات نفت و گاز ترکمن)، به آسیای میانه آنلاین گفت که طول خط لولۀ تاپی پس از تکمیل 1,735 کیلومتر خواهد بود و منافع فراوانی را برای هر چهار کشور ذینفع به همراه خواهد داشت.

چاریف گفت که ترکمنستان امیدوار است تا «مسیرها و مشتریان» خود را تنوع بخشد ... «و جریان ثابتی از ارز وارداتی به کشور را برقرار سازد.»

در حال حاضر ترکمنستان مقادیر فراوانی گاز طبیعی دارد. اما مسیرهای صادراتی این کشور محدود است که این محدودیت شامل سیستم قدیمی خط لولۀ شوروی سابق و دیگر محدودیت های جغرافیایی می باشد.

چاریف گفت که پس از به جریان افتادن گاز کشورهای پاکستان، هندوستان و به ویژه افغانستان همگی متنفع خواهند شد.

کشورهای پاکستان و هندوستان که هر دو برای مدت چندین دهه با کمبود مزمن انرژی رو به رو بوده اند، قراردادی را برای دریافت 38 میلیون مترمکعب گاز در روز منعقد کردند.

افغانستان که یکی از کشورهای کلیدی این خط انتقال است، بر اساس همین قراردادها روزانه 14 میلیون مترمکعب دریافت خواهد کرد.

یک مقام مسئول در سازمان مدیریت و بهره برداری از منابع هیدروکربنی دولت ترکمنستان که خود را پرهات معرفی کرد، به آسیای میانه آنلاین گفت که علاوه بر گاز طبیعی افغانستان «از محل حق ترانزیت سالانه یک میلیارد دلار (69.4 میلیارد افغانی) درآمد خواهد داشت و از 12 هزار فرصت شغلی برخوردار خواهد بود.

این پول و هم چنین این فرصت های شغلی می توانند برای این کشور که بر اثر فقر و حدود 30 سال جنگ بی وقفه آسیب داده است، بسیار حیاتی باشند.

همۀ مسئولانی که آسیای میانه آنلاین با آنها مصاحبه کرده بود، صلح و رفاه در افغانستان را از مزایای اولیه و اصلی این خط لوله دانستند.

مسیر دشوار افغانستان

در توانایی ترکمنستان در تغذیۀ این خط لوله هیچ تردیدی وجود ندار؛ چرا که بر اساس برخی از پژوهش ها این کشور دارای چهارمین ذخایر بزرگ گاز جهان است.

اما طرح های موجود برای احداث خط لوله در ولایات هرات و قندهار، یعنی دو ولایتی که طالبان در آنها فعالیت گسترده دارند، چالشی جدی محسوب می شوند.

آنامراد خلیلف، تحلیلگر برجستۀ ترکمن ترانس گاز، که بخش ترابری گاز شرکت گاز دولتی گاز ترکمنستان محسوب می شود، به آسیای میانه آنلاین گفت: «تا زمانی که یک صلح کامل و پایدار در سرزمین های افغانستان که مدت ها است رنج می برند، برقرار نگردد، همۀ گفت و گوها پیرامون تاپی و تکمیل آن در حد حرف باقی خواهند ماند.»

خلیلف گفت: «ما می دانیم که ... گروه های [تروریستی]، خطوط راه آهن، خطوط انتقال برق، لوله های گاز طبیعی، و دیگر تأسیسات را منفجر می کنند.»

در نتیجه افغانستان می تواند متضرر شود.

بر اساس گزارش های موجود، مقامات رسمی در فکر تغییر مسیر خط لوله از طریق ازبکستان و یا حتی قزاقستان هستند.

با این وجود، اگر این عملیات بر طبق برنامه پیش برود، 773 کیلومتر از این خط لوله از خاک افغانستان خواهد گذشت.