اظهارات روحانی در مورد بندهای افغانستان جدیدترین نمونه «مداخله» ایران می باشد

کابل -- سخنان حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، در مورد اعمار بندها در افغانستان اعتراضات شهروندان افغان و هم بعضی مقامات دولت این کشور را برانگیخته است.

رییس جمهور ایران به تاریخ ۱۲ سرطان در سخنرانی‌اش در کنفرانس مقابله با گرد و غبار در تهران، ۸۰ درصد منشاء گرد و غبار در ایران را ناشی از عوامل خارجی، از جمله اعمار بندها در ترکیه و افغانستان و تاثیر آن بر محیط زیست برخی از ولایت های ایران، عنوان کرد.

روحانی گفت: «اعمار چندین بند آب در افغانستان به شمول بندهای کجکی، کمال خان، سلما و بندهای دیگر در شمال و جنوب افغانستان بر محیط زیست ولایت‌های خراسان و سیستان و بلوچستان ما تاثیر می گذارد.»

بسیاری از افغان ها روحانی را از خاطر اظهاراتش محکوم کردند و آنها را نمونه ای دیگر از کوشش ایران جهت مداخله در امور داخلی افغانستان خواندند.

دخالت ایران در امور افغانستان

شهروندان کابل، هلمند، پکتیا، نیمروز، قندهار و برخی دیگر از ولایت های افغانستان در برابر سخنان رییس جمهور ایران با برگزاری مظاهره و تجمعات عکس العمل نشان دادند.

محب الله، یک فعال مدنی در کابل، به سلام تایمز گفت: «ایران همواره در مسایل داخلی افغانستان مداخله کرده است و این سخنان [روحانی] نمونه این چنین مداخله ها حساب می‌شود.»

وی گفت: «افغانستان یک کشور مستقل است و به هر گونه ای که بخواهد از منابع آبی اش می تواند استفاده کند.»

محمود رضایی، یک دانشجوی 28 ساله و باشنده اصلی ولایت هرات، گفت: «ایران با پرداخت پول به افراد طالبان، کار اعمار بند سلما را در ولایت هرات چندین سال به تاخیر انداخت.»

بنا بر سرویس خبری محیط زیست، گلبدین، یک قوماندان امنیه که کندک تحت امرش مسئول حراست از بند سلما در ولایت هرات بود، ایران را متهم کرد که در سال 2012 به یک قوماندان محلی طالبان به نام ملا مصطفی پول پرداخت تا در بند سلما خرابکاری کند.

رضایی گفت: «حالا رییس جمهور ایران به گونه علیه می گوید که در مقابل اعمار بندها در افغانستان بی تفاوت نمی باشد، حتما تصمیم دارد کارهای تخریبی را در افغانستان افزایش دهد.»

نجیب آقا فهیم، یک استاد حقوق و علوم سیاسی پوهنتون کابل، گفت: «حکومت افغانستان به معاهده که با ایران دارد پایبند است و بنابراین هیچ دلیل برای نگرانی آن کشور وجود ندارد.»

در سال 1973 نخست وزیران وقت دو کشور معاهده تقسیم آب دریای هلمند میان افغانستان و ایران را امضا کردند. اما ناآرامی های سیاسی در هر دو کشور اجازه نداد این معاهده به طور کامل به اجرا درآید.

فهیم گفت که دلیل نگرانی روحانی واضح نیست. وی اظهار داشت که ممکن است روحانی «از معاهده [ایران] با افغانستان برداشت دقیق نداشته باشد.»

سوءتفاهم و سرزنش

محمدرضا بهرامی، سفیر ایران در کابل در تلاش برای تقلیل تنش های فزاینده گفت که اظهارات روحانی «با سوءبرداشت افغان ها مواجه شده است.»

بهرامی در مصاحبه با طلوع نیوز که در تاریخ 16 سرطان نشر یافت، اظهار داشت: «او در مورد چلنج های منطقوی ... [و] در مورد [این واقعیت] که ما همه مثل یک فامیل استیم و باید یک فامیل قدرتمند باشیم، صحبت می کرد.»

اما بسیاری از افغان ها دیدگاه او را رد می کنند. در یک تجمع که به تاریخ 22 سرطان در ولایت قندهار برگزار گردید، ده ها تن از بزرگان محلی، جوانان، و مقامات حکومتی شرکت کرده و اعتراض شان را علیه گفته های روحانی بیان کردند.

حاجی آغا لالی دستگیری، معاون والی قندهار، گفت که افغانستان در مورد منابع آب جدی می باشد و در این مورد با در نظر داشتن قوانین و مقررات جهانی عمل می کند.

او به سلام تایمز گفت: «منابع آبی کشور سرمایه های بزرگ استند و به کمک آنها در آینده افغانستان پیشرفت های اقتصادی و اجتماعی حاصل خواهد کرد.»

در همین حال، علی احمد عثمانی، وزیر انرژی و آب افغانستان، به تاریخ 24 سرطان در نشست با نمایندگان مجلس، ایران را سرزنش کرد.

عثمانی گفت که ایران با استفاده بی‌رویه و سوء مدیریت آب‌های مشترک مرزی با افغانستان، سبب خشک شدن این حوزه‌های آبی شده است.

وی افزود که ایران تا اکنون بر دریاهای مشترک با افغانستان 600 بند اعمار کرده است، اما افغانستان تنها مصروف اعمار چهار بند بر این دریاهای مشترک است.

بندهای افغانستان «هیچ تهدیدی» برای ایران نمی باشند

بصیرعظیمی، معین وزارت انرژی و آب افغانستان، گفت: «افغانستان بر اساس منافع ملی اش و احترام به کنوانسیون های بین المللی آب های خود را مدیریت می کند.»

او به سلام تایمز: «این هیچ تهدیدی به کشورهای همسایه نبوده، بلکه فرصت های مشترک برای همکاری های منطقوی را مساعد می کند.»

وی افزود که با مدیریت آب ها می توان رونق اقتصادی را ایجاد کرد، اشتغال زایی را به وجود آورد، و هم جلو مهاجرت و قاچاق مواد مخدر را گرفت که این ها به نفع کشورهای همسایه نیز می باشد.

عظیمی گفت: «با توجه به این که افغانستان کشور زراعتی است، اعمار بندها رونق اقتصادی را بار می آورد. اگر کشورهای همسایه خواهان پیشرفت افغانستان استند باید از برنامه های اعمار بندها حمایه کنند.»

عظیمی گفت که در سال مالی روان کم از کم 15 سد در دست اعمار استند. وی افزود که کار اعمار بندهای آب بیشتر برای سال مالی آینده در دست اجرا می باشد.

بند سلما در ولایت هرات سال قبل تکمیل شد. در همین حال کار فاز دوم بند کجکی در ولایت هلمند، فاز آخر بند کمال خان در ولایت نیمروز، و بند بخش‌آباد در ولایت فراه ادامه دارد.

عظیمی گفت که حکومت توجه به اعمار بندها را نسبت به سال های گذشته بیشتر کرده و در تلاش تامین هزینه های این پروژه ها می باشد.

او گفت که در کنفرانس بروکسل در ماه میزان قبل و در اجلاس ناتو در ماه سرطان 2016 حکومت افغانستان از جامعه جهانی خواست تا به اعمار بندها در افغانستان کمک کنند. در مقابل بانک انکشاف آسیایی، بانک جهانی، و برخی از کشورهای دوست دیگر ابراز تمایل کردند.

عظیمی گفت: «در کنار دریافت کمک های جهانی، بودجه حکومت نیز در بخش [آب] زیادتر تخصیص یافته و در همین حال سکتور خصوصی هم برای سرمایه گذاری در این بندها تشویق شده اند.»

وی گفت که با اعمار بندهای مختلف که تحت کار می باشد، تعداد زیادی از مناطق افغانستان از برق تولیدی این بندها مستفید شده و زارعین هم آب مورد نیازشان را دریافت می کنند.