کابل -- کار تهیه یکی از معدود قرآن های درست شده با ابریشم در افغانستان کامل شد و تهیه کنندهء این اثر امیدوار است که این اقدام به حفظ سنت چند صد ساله خطاطی در این کشور کمک کند.
هر یک از صفحات این کتاب مقدس اسلامی ۶۱۰ صفحه ای طی یک پروسهء طاقت فرسا توسط دست درست شده است و تقریباً دو سال یک تیم ۳۸ نفره از خطاطان و هنرمندان هنر مینیاتور برای تکمیل آن وقت گذاشتند.
این قرآن که جلد آن از چرم بز است و ۸.۶ کیلوگرم وزن دارد بوسیله هنرمندان افغان تهیه شد که بسیاری از آنها در بنیاد کو ه فیروزه بریتانیا در کابل تعلیم دیده اند.
خواجه قمرالدین چشتی، استاد خطاط ۶۶ ساله در یک دفتر مصروف در مجتمع خشتی و با کیلکین های چوبی بنیاد کوه فیرزوه به خبرگزاری فرانسه گفت: «ما قصد داشتیم مطمئن شویم که خطاطی در این کشور نمی میرد -- نوشتن بخش از فرهنگ ما است.»
با توجه به این که قرآن یک متن مقدس محسوب می شود، خطاطی در اسلام و هنر اسلامی جایگاه بسیار والایی دارد.
چشتی گفت: «وقتی پای هنر در میان باشد، ما نمی توانیم روی آن قیمت بگذاریم. خداوند وظیفه این کار [قرآن] را به ما محول کرده است ... و این برای ما بیش از جنبه های مالی اهمیت دارد.»
کار طاقت فرسا
چشتی و همکاران خطاط اش با استفاده از یک قلم نی تا دو روز وقت صرف نسخه برداری دقیق آیه های قرآن و نگارش آن بر روی یک صفحه کرده اند -- که البته اگر مرتکب اشتباه می شدند و ناچار بودند دوباره از سر شروع کنند، این مدت گاه طولانی تر هم می شد.
آنها از خط نسخ که یک شیوه خطاطی است و در آغاز اسلام به دلیل آسان بودن خواندن و نوشتن آن برای جایگزینی خط کوفی ابداع شد -- استفاده کرده اند.
تزئینات اطراف این نوشته موسوم به تذهیب حتی وقت بیشتری می گرفت، به طوری که تکمیل هر صفحه بیش از یک هفته طول می کشید.
یک تیم از هنرمندان از رنگ ساخته شده از مواد طبیعی به شمول لاجورد، طلا و برنز استفاده کردند تا الگوهای مرسوم دوران خاندان تیموریان در قرن های ۱۵ و ۱۶ میلادی و در شهر هرات را بازآفرینی کنند.
محمد تمیم صاحب زاده، یک استاد مینیاتور که مسؤول ایجاد رنگ های روشن استفاده شده در این قرآن ابریشمی بود، به خبرگزاری فرانسه گفت: «همهء این رنگ ها که ما استفاده کرده ایم، از طبیعت آمدند.»
او گفت که در آغاز کار بر روی ابریشم چالش برانگیز بود. همه ۳۰۵ مترمربع این ماده که از داخل کشور تهیه شده بود، در یک مایع درست شده از تخم خشک شده کتان یا بارهنگ کتانی خوابیده بود تا از پخش شدن مرکب روی آن جوگیری شود.
'بسیار نادر'
کوه فیروزه کار خود را در سال ۱۳۸۵ در کابل با هدف حفظ و صنایع دستی باستانی افغانستان به شمول کاشیکاری، نجاری و خطاطی آغاز کرد.
این بنیاد امیدوار است که این قرآن ابریشمی موجب ایجاد تقاضا برای متون اسلامی دست ساز بیشتر که بتواند موجبات اشتغال هنرمندان را فراهم کرده و به تامین مالی این مؤسسه بپردازد، بشود.
عبدالوحید خلیلی، مدیر مؤسسه کوه فیروزه برای هند و معماری افغانستان گفت: «ما به کشورهای اسلامی دیگر نشان می دهیم تا ببینیم که آیا می شود برای فارغ التحصیلان فُرصت کاری جهت کار بر روی یک قرآن دیگر فراهم شود.»
این قرآن ابریشمی فعلا در یک بکس حکاکی شده ساخته شده از چوب جوز نگهداری می شود تا از صفحات بسیار لطیف و حساس آن در برابر عوامل مختلف در دفاتر کوه فیروزه محافظت شود. گفتنی است که کوه فیروزه در یک ساحه تجاری و مسکونی بازسازی شده موسوم به مرادخانی در قدیمی ترین محله کابل واقع شده است.
کوه فیروزه با حمایت شهزاده چارلز بریتانیا، شورای بریتانیا، و آژانس انکشاف بین المللی ایالات متحده هزاران هنرمند را تعلیم داده است.
نیتان استروپ، مدیر کوه فیروزه در کشور به خبرگزاری فرانسه گفت: «کاپی کردن قرآن بر روی ابریشم کار بسیار نادری است.»
او گفت که این پروژه «یک راه خارق العاده برای تعلیم محصلین ما در یک سطح بسیار بالا از یک کار بسیار سنتی» بوده است.
وی افزود: «اگر یک شهزاده سعودی و یا یک کلکسیونر کتاب در لندن ... علاقه مند به این کتاب باشد، فکر می کنم قیمت ما در حدود ۱۰۰ هزار یا ۲۰۰ هزار دالر خواهد بود.»
شاید بهتر می بود اگر این قرآن به دست رئیس جمهور غنی رونمایی می شد. موضوع دیگر این است که این سازمان نباید آن طور که گفته این قرآن را بفروشد. این قرآن باید در افغانستان باقی بماند و اگر آنها همچنان پول آن را می خواهند حکومت و یا یک تاجر در افغانستان قرآن را از آنها خریداری کرده می تواند؛ زیرا ما نباید این مصحف ارزشمند را از دست بدهیم. تشکر.
پاسخ1 دیدگاه