زارعین افغان با انتخاب گل‌گلاب به جای کوکنار شمیم خوش موفقیت را می بویند

جلال آباد -- محمد دین ساپی، یک زارع کوکنار سابق، در یک مزرعه گل‌گلاب در شرق افغانستان ایستاده است و به سرعت و هم دقت گلبرگ های ظریف را می چیند. این گلبرگ ها به گلاب و اسانس تبدیل و در گوشه و کنار جهان به فروش خواهند رسید.

این حاصلات خوشبو به زارعین در ننگرهار یک جایگزین مناسب برای زراعت کوکنار ارايه می دهد. فروش حاصلات کوکنار موجب زیادتر شعله ور شدن جنگ افغانستان گردیده و به طالبان و سایر گروه های جنگجو منفعت رسانده است.

ساپی، که در میان صدها بوته گل‌گلاب با غنچه های در حال باز شدن ایستاده بود، به خبرگزاری فرانسه گفت: «من از این برداشت گل ها بسیار خوشحالم.»‌

ساپی یکی از بالغ بر ۸۰۰ زارع در ننگرهار است که از پروژه «گل‌گلاب برای ننگرهار» متنفع شده است. این پروژه یک طرح مشترک افغان-جرمنی است که به سال ۱۳۸۶ جهت ترغیب و تشویق زارعین کوکنار به تغییر حاصلات خود به یک گل قانونی و پرمنفعت تطبیق گردید.

زراعت غیرقانونی کوکنار مدت های مدید یک تجارت پر منفعت در افغانستان بوده است و ننگرهار ششمین ولایت از حیث تولید حاصلات کوکنار در کشور محسوب می شود.

ساپی ۵۰ ساله توضیح داد: «[پروژه گل‌گلاب برای ننگرهار] بوته ها و ابزارهای ضروری را به ما ارائه داد و حتی سال اول که کدام حاصلات نداشتیم، به ما پول پرداخت.»

«اکنون من ۶۰۰ بوته دارم و تا ۱۲۰۰ کیلو (۲۶۵۰ پوند) گلبرگ جمع می کنم.»

بر اساس ارقام رسمی، سال پار زراعت کوکنار در افغانستان به یک ریکارد جدید رسید. تولید تریاک با ۸۷ فیصد افزایش به رقم تقریبی ۹ هزار تن رسید.

ساپی گفت که او از بابت پرورش گل‌گلاب کاملا خوشحال است.

او به قدری که از فامیل اش حمایت کند، عایدی دارد و تاکید می کند که گل‌گلاب هزینه کمتری دارد مستلزم کوشش کمتری نیز است. بعد از خاتمه موسم گل‌گلاب، که در ماه ثور پایان می یابد، او به زراعت سایر حاصلات زراعی بشمول ترکاری می پردازد.

داعش برای کسب و کار مضر است

این زارعین کماکان از بابت حضور طالبان و «دولت اسلامی» (داعش) نگران استند، مگر [طالبان] اخیرا حملات اش را در ننگرهار شدت بخشیده است.

مدت کمی قبل از شروع پروژه «گل‌گلاب برای ننگرهار» عبدالله اورزاله اقدام به زراعت گل‌گلاب و توزیع این گیاه کرده بود.

این انجینیر تحصیلکرده آمریکا اخیرا در کابل یک بوتیک باز کرد که در آن گلاب و پارافیوم را به هر دو مشتریان داخلی و خارجی می فروشد.

او ۱۰۰ هکتار مزرعه گل‌گلاب دارد، مگر امیدوار است که «اگر [وضعیت] امنیتی اجازه دهد» در سال آینده تعداد بوته های اش را به سه برابر افزایش دهد.

نگرانی اورزاله از بابت خشونت هرگز متوقف نگردید.

در سال ۱۳۹۵، بعد از آن که ولسوالی اچین به مقر قدرت داعش تبدیل گردید،‌ ۵۰ تن از زارعین که برای او کار می کردند،‌ حاصلات شان را رها کردند و از آنجا رفتند.

او گفت: «شما با طالبان کنار آمده می توانید، مگر با [داعش] نمی توانید کاری بکنید.»‌

با گذشت او سال زارعین او کماکان در ساحات دوردست شمال آواره مانده اند.

«بهتر از کوکنار»

علیرغم این خشونت ها، ‌شاه زمان که معلم و هم زارع گل‌گلاب در قریه عمر قلعه در آن حوالی است، گفت که او نسبت به منافع برداشت گلبرگ گل‌گلاب بجای کوکنار متقاعد شده است.

زمان به خبرگزاری فرانسه گفت: «در اینجا مردم به زراعت کوکنار عادت کرده اند، مگر این حرام است.»‌

او گفت که انتظار دارد که امسال یک تن گلبرگ برداشت کند.

«گل‌گلاب بسیار بهتر است ... من از گل‌گلاب عایدی خوبی دارم. آنها در مقابل آب مقاوم استند و به هزینه یا کار زیاد ضرورت نیست.»‌

خان آقا، یک نماینده شرکت افغان رز با مسؤولیت محدود در ولسوالی دره نور، که از همان طرح مشترک افغانستان-جرمنی وجود آمده،‌ با این نظر موافق می باشد.

او گفت: «برخلاف زراعت کوکنار، گل‌گلاب ضرورت چندان به آبیاری، کود، و یا نگهداری ندارد.»

بوته های گل‌گلاب با عمر ۳۰ تا ۵۰ ساله بسیار مقاوم تر از دوام دارتر از کوکنار استند که باید در هر موسم زراعی کاشته شوند.

وی افزود: «ما با زارعین که گل‌گلاب می کارند، قرادادهای محکم داریم و از آنها می خواهیم تا زراعت کوکتار و سایر مواد افیونی را متوقف کنند و اماکن که ما در آنها گل‌گلاب می کاریم، ۱۰۰ فیصد عاری از کوکنار می باشد.»‌

«عطر بسازید، نه جنگ»

محمد اکبر مهمند، مالک افغان رز با مسؤولیت محدود، گفت که زارعین یک نوع موسم به گل‌گلاب دمشقی می کارند که یک سازمان غیردولتی جرمنی [به سال ۱۳۸۳] از بلغارستان آورده بود.

به طور متوسط برای هر یک لیتر اسانس در حدود شش تن گلبرگ مورد نیاز است.

این گلبرگ ها در جلال آباد تقطیر می شوند؛ شرکت افغان رز با مسؤولیت محدود بعد از تعطیلی فابریکه تقطیر خود در اچین در اثر حضور قوای داعشی به جلال آباد جابجا شد.

فابریکه تقطیر مهمند در اوج موسم برداشت حاصلات بالغ بر ۱۲۰ کارگر را به خدمت می گیرد. آنها از لاری ها از ولسوالی های سرتاسر این ولایت از سحرگاه تا نزدیک چاشت این محموله های ارزشمند را به آنجا می برند.

گلبرگ های گل رز بعد از چیده شدن ظرف چند ساعت پژمرده می شوند و عطرشان را از دست می دهند.

در حالی که کیسه های گلبرگ ها در هفت ظرف عظیم فولادی ریخته می شدند، مهمند توضیح داد: «گل‌گلاب های که صبح چیده شده اند باید همان روز تقطیر شوند، حتی اگر مجبور شویم تا ساعت ۲ یا ۳ نصف شب کار کنیم.»

شرکت افغان رز با مسؤولیت محدود حالا محصولات اش را به چندین کمپانی اروپایی بشمول شرکت جرمنی کالاهای آرایشی ارگانیک برند داکتر هاوشکا تحویل می دهد.

مهمند گفت: «آنها [داکتر [هاوشکا] به گل‌گلاب های گرم های بسیار قیمتی تهیه می کند.»‌

اورزاله هم روغن اسانس گل‌گلاب را به یک کمپانی کانادایی موسوم به ۷ورچیوز صادر می کند. این شرکت همچنان اسانس های را از هایدی، خاورمیانه، و روآندا با شعار «عطر بسازید، نه جنگ» وارد می کند.

این پیام مورد حمایت زارعین ننگرهار قرار گرفته است.