مرستندویې موسسې په تخار کې ۱۴۰۰ کورنۍ د اوبو رسونې شبکې سره ونښلولې

تالقان -- د افغانستان لپاره د سوېډن کمېټې او د تخار د کلیو د بیارغونې او پراختیا ریاست په وروستیو کې یوه پروژه بشپړه کړه چې ۱۴۰۰ کورنیو ته د څښاک اوبه برابرې کړي.

د شمال ختیځ زون لپاره د سوېډن کمېټې رییس فیض الله هویدا چې له کندوز ولایت څخه کار کوي، وویل، په دې پروژه کې د رستاق ولسوالۍ په هزارسوموچ کلي کې د اوبو رسونې د یوې نوې شبکې جوړول شامل و چې د وري په لومړیو کې یې کار پيل او په نهو میاشتو کې بشپړه شوه.

هویدا وویل، په رستاق ولسوالۍ کې د درې کلیو؛ هزار سوموچ بالا، هزار سوموچ پایان او توت اوسېدونکيو د څښاک پاکې اوبه د یوه مهم اولویت په توګه یادې کړې.

هغه وویل، «په دې پروژه کې د ۶۰ او ۲۰۰ مکعب مترو په اندازه د اوبو د دوو ذخیرو جوړول، د کلیو په بېلابېلو برخو کې د ۸۰ نلکو جوړول، او د ۳۵ کیلومترو اوږدو پایپونو لګول شامل ول.»

هغه وویل، «دا شبکه به په لمریزه انرژي چلېږي ترڅو اوبه پمپ کړي او ذخیرې ډکې کړي، او اوبه به له پایپونو څخه په استفادې سره مشخصو کلیو ته توزیع کیږي.»

هغه زیاته کړه، «په دې پروژه باندې ۹.۷ میلیونه افغانۍ (۱۰۹۶۰۵ ډالر) لګښت راځي او په درې کلیو کې شاوخوا ۱۴۰۰ کورنیو ته د څښاک پاکې اوبه برابروي.»

د تخار د کلیو د بیارغونې او پراختیا ریاست ویاند سمیع الله صمیمي وویل، پخوا په رستاق ولسوالۍ کې د کلیو اوسېدونکي مجبور ول چې له سیند او ویالې څخه چټلې اوبه وڅښي چې له اوبو څخه د پیدا کېدونکیو ناروغیو له امله د ناورغیو او حتی مرګونو سبب کېدلې.

هغه وویل، «له بده مرغه، چې د دې سیمو اوسېدونکي د څښاک د اوبو له سخت کموالي سره مخامخ ول. اوس چې هغوی د اوبو رسونې شبکې سره وصل شوي، کولی شي چې له خپل کور سره نږدې نلکې څخه پاکې اوبه ترلاسه کړي.»

هغه زیاته کړه، «د دې پروژې هدف دا دی چې هغو محلي اوسېدونکیو ته د څښاک پاکې اوبه برابرې کړي چې وچکالۍ او د اوبو کموالي متاثر کړي دي.»

د اوبو کموالی او ناروغي

مخکې له دې چې د اوبو رسونې شبکه فعاله شي، د رستاق ولسوالۍ د کلیو اوسېدونکي مجبور ول ترڅو تر ۴ کیلومترو لیرې ځای څخه له سیندونو او ویالو څخه اوبه ډکې کړي.

هغوی د خیریه موسساتو د مرستو له امله مننه وکړه.‌

د رستاق ولسوالۍ یوه اوسېدونکي سید نظام الدین چې ۴۲ کاله عمر لري، وویل چې د شبکې له جوړېدلو څخه مخکې، د هغه د کورنۍ یو یا دوه غړي مجبور ول ترڅو هره ورځ د کورنۍ لپاره اوبه راډکې کړي.

هغه وویل، «زه په خپل کلي د اوبو رسونې د شبکې د جوړېدلو له امله خوښ یم. موږ له ډېرو کالونو راهیسې د اوبو له کموالي سره مخامخ وو او چټلې او خټینې اوبه به مو څښلې.»

هغه وویل، «موږ له ډېرو کالونو راهیسې کافي اندازه د څښاک اوبه نه لرلې. ډېر ځلې موږ مجبور وو چې د باران اوبو څخه استعفاده وکړو ځکه نشوای مو کولی چې پاکې اوبه ومومو.»

د رستاق ولسوالۍ یوه اوسېدونکي نصرالله چې ۵۶ کاله عمر لري، وویل چې هغه د څښاک پاکو اوبو ته د لاسرسي د اسانتیا له امله د ارامۍ احساس کوي.

هغه وویل، «د اوبو رسونې شبکې له افتتاح څخه مخکې، موږ چټلې او غیرصحي اوبه کارولې ځکه چې بله لاره مو نه لرله.»

هغه زیاته کړه، «چټلې اوبه له څو کالونو راهیسې زموږ په کلي کې د ناروغیو د خپرېدا سبب شوې وې. کله به چې موږ د کورنۍ یو غړی،‌ په ځانګړې توګه یو ماشوم ډاکتر ته بوولو، هغوی به ویل چې د ناروغۍ سبب چټلې اوبه دي.»

هغه وویل، «زموږ ماشومانو به اوبه له ویالې څخه را اخیستلې. هلته به حیوانات هم راتلل او عین اوبه به یې څښلې. دا چې موږ پاکو اوبو ته لاسرسی نه درلود، مونږ مجبور وو چې د څښلو لپاره هماغه اوبه وڅښو.»

د یوه دایمي حل موندل

د تخار ولایت د اقتصاد ریاست د پراختیا د څانګې مدیر محمد عمر توحیدي وویل، د تخار د مرکز او ولسوالیو اوسېدونکي د څښلو پاکو اوبو ته سخته اړتیا لري او دا ریاست په دې کار کوي چې دغه ډول پروژو ته لومړیتوب ورکړي.

هغه وویل، «تخار ۱۶ ولسوالۍ لري او د ډېرو ولسوالیو اوسېدونکي د څښلو اوبو ته لاسرسی نه لري. موږ د راتلونکي لمریز کال لپاره د اوبو رسونې ډېرو پروژوو ته لومړیتوب ورکړی چې د خیریه موسساتو په په مرسته به تطبیق شي.»

هغه وویل، «د خلکو د ستونزو د حلولو لپاره، موږ په وروستیو کې له کورنیو او نړۍ والو موسساتو سره د خپلو مجلسونو په ترڅ کې د سطحي او ژورو څاګانو او د اوبو رسونې د شبکو د جوړولو په هکله خبرې اترې او وړاندیزونه کړي دي.»

توحیدي وویل، «د هېواد په بېلابېلو برخو کې د ځمکې لاندې اوبو سطحه د وچکالۍ له امله کمه شوې، او ځایي خلک نشي کولی چې ژورې څاګانې وباسي، نو موږ هیله لرو چې مرستندویې موسسې خپل کار په دې برخه کې متمرکز کړي.»