د سینګارتونونو د تړلو حکم د افغانو ښځو زړونه مات کړل

کابل -- په ټول افغانستان کې سینګارتونونو ته امر شوی چې په یوه میاشت کې دننه خپلې دروازې وتړي. دا وروستی اقدام دی چې ښځې له عامه ژوند څخه بې برخې کوي.

د سې شنبې ورځې /د چنګاښ ۱۳مې/ حکم به په زرګونو دوکانونه چې د ښځو له خوا پرمخ وړل کېږي، او ډېر وختونه د کورنیو د عاید یواځینۍ سرچینه ګڼل کیږي، دې ته مجبور کړي چې خپلې دروازې وتړي، او د هغوی لپاره له کور څخه بهر د راټولېدلو له څو پاتې فرصتونو څخه دا یو غیرقانوني ګرځوي.

په کابل کې د یوه سینګارتون مدیرې چې نه یې غوښتل نوم یې ذکر شي، وویل، «زه فکر کوم چې دا به ښه وای چې په دې ټولنه کې ښځې هېڅ نه وای،»

هغې وویل، «زه اوس دا وایم: کاش چې زه پیدا شوې نه وای. کاش چې موږ په افغانستان کې نه وای زېږېدلی، یا د افغانستان نه وای.»

د ۱۴۰۰ د زمري میاشتې راهیسې، نجونې او ښځې له لېسو او پوهنتونونو څخه منع شوي دي؛ له پارکونو، تفریحی نندارتونونو او جیمونو څخه منع شوي؛ او امر ورته شوی چې په عام محضر کې خپل ځانونه پټ کړي.

دغه راز، ښځې اکثر د ملګرو ملتونو یا غیر دولتي سازمانونو لپاره له کار کولو څخه منع شوي او په زرګونو نورې له دولتي دندو ګوښه شوي یا په کور کې د پاتې کېدلو معاشونه ورکول کیږي.

خبرې اترې او کیسې

د تېرو ۲۰ کالونو په ترڅ کې سینګارتونونه په کابل او د افغانستان په نورو ښارونو کې ډېر زیات شوي دي.

سینګارتونونه له نارینه وو څخه لیرې د راټولېدلو او اړیکو جوړولو لپاره خوندي ځای ګڼل کېده، او د ښځو لپاره یې د سوداګرۍ مهم فرصتونه برابرول.

د یوه سینګارتون کارکوونکې چې ځان یې یواځې د نیلاب په نامه معرفي کړ، وویل، «ښځو به خبرې کولې، کیسې به یې کولې. نه به جنګ و او نه به شور وه.»

هغې وویل، «کله چې موږ دلته ځینې خوشحال او فعال مخونه وینو، موږ هم ورسره تازه کېږو او غوړېږو. سینګارتون خورا مهم رول لري؛ دا ځای موږ ته د ارام احساس راکوي.»

د یوه بل سینګارتون مدیرې وویل چې هغې ۲۵ ښځې په کار ګمارلي چې ټولې د خپلو کورنیو لپاره نفقه ګټي.

هغې وویل، «د ټولو زړونه مات دي ... دوی به څه وکړي؟»

د افغانستان لپاره ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بینیټ تېره اونۍ د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا ته په یوه راپور کې ویلي چې په دغه هېواد کې د ښځو او نجونو وضعیت «په نړۍ کې تر ټولو بد حالت» دی.

هغه ویلي، «په افغانستان کې د ښځو او نجونو پر وړاندې جدي، سیستماتیک او بنسټیز تبعیض» د «جنسي تبعیض» په هکله اندېښنې راپورته کوي.

په څه دلیل؟

د سې شنبې په ورځ په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندوی ماموریت (یوناما) د سینګارتونونو د حکم د لغوه کولو غوښتنه وکړه.

یادې ادارې په یوه ټویټ کې وویل، «د ښځو پر حقونو دا نوی محدودیت به په اقتصاد منفي اغیزه وکړي او د ښځینه متشبثینو لپاره د بیان شوي ملاتړ سره به مخالفت وکړي،»

رها چې ۲۴ کاله عمر لري او تر تېر کال پورې چې له پوهنتون څخه ایسارېدله، زده کوونکې وه، د کوژدې له پروګرام څخه مخکې د سینګار لپاره یوه سینګارتون ته تللې وه.

هغې وویل، «دا ځای د ښځو لپاره یواځینی ځای پاتې و چې ګټه به یې ترې ترلاسه کوله، او دوی غواړي چې دا هم ترې واخلي،»

هغې وویل، «دا زموږ د ټولو لپاره یوه پوښتنه ده -- دوی ولې داسې کوي؟ په کوم دلیل؟»