باوجود تکه تکه شدن و عقب نشینی ها، جنگ داخلی میان القاعده و داعش شدت یافته است

پاریس -- از نظر کسان ناآگاه، گروه های داعش و القاعده ممکن است به نظر برسند که عین هدف طولانی مدت برای گسترش قانون شریعت را از طریق گسترش قلمرو و خشونت مرگبار دنبال کنند.

با این حال، اعتقادات و روش های آنها در حقیقت چنان تفاوت اساسی دارد که به طور فزاینده ای در برابر یکدیگر می جنگند.

گروه داعش ماه گذشته در آفریقای غربی ویدیویی را منتشر کرد که نشان می داد جنگجویان این گروه، جنگجویانی را می کشند که به عنوان اعضای جامعه نصرت الاسلام والمسلمین، که یک شعبه القاعده در کشور مالی است، معرفی کردند.

پنجاه و دو نفر کشته شدند.

به گفته محمد حافظ، استاد پوهنتون نیروی دریایی ایالات متحده در مونتیری، کالیفورنیا، درگیری میان این شورشیان رقیب در منطقه ساحل در غرب آفریقا، فقط از ماه سرطان بدینسو باعث کشته شدن ۳۰۰ نفر «جهادی ها» شده است.

دلایل این جنگ از کنترل قلمرو یا گذرگاه های پرمنفعت قاچاق گرفته تا پر کردن خلا های قدرت باقی مانده بعد از کشته شدن رهبران محلی، تفاوت دارند.

حافظ در ژورنال سینتینل مرکز مبارزه با تروریزم آکادمی نظامی ایالات متحده نوشت، «جنگ داخلی میان جهادی های جهانی شدت می یابد.»

وی در ژورنال مرکز مبارزه با تروریزم آکادمی نظامی ایالات متحده نوشت، «این گروه های متخاصم نتوانسته اند بر چالش تکه تکه شدن تحت فشار درگیری و عقب نشینی قلمروی غلبه کنند.»

وی افزود، «آنها توجه خود را از دشمنان دور و نزدیک منحرف کردند و در عوض جنگ با نزدیکترین دشمن – یعنی جنگیدن با همدیگر را در اولویت قرار دادند.»

قلب ها و ذهن ها

داعش از خاکستر شاخه ای از القاعده، القاعده در عراق برخاست، که در اواسط دهه ۲۰۰۰ میلادی توسط نیروهای تحت رهبری ایالات متحده و تحت حمایت شبه‌نظامیان محلی، عمدتاً نابود شد.

اما داعش بلافاصله مسیری متفاوت از القاعده -- که تا آن زمان به دلیل حملات ۹/۱۱ در ایالات متحده دشمن شماره یک غرب بود، در پیش گرفت.

نتانیل پونتیسیلی یک محقق جیوپولیتیکی در ژورنال انستیتوت امور بین المللی و استراتیژیک فرانسه نوشت، در حالیکه القاعده نابودی غرب را از تأسیس یک دولت اسلامی مهمتر می داند، گروه داعش ایجاد یک خلافت در «مناطق آزادشده» را راه اندازی كرده است كه از آنجا جنگ پیروزی خود را آغاز می كند.

داعش در سال ۱۳۹۳ از «خلافت» خودخوانده خود در سوریه و عراق ریشه کن شد. این گروه همچنان از طریق شاخه خراسان خود می خواست در افغانستان به وجود بیاید، اما نیروهای افغان و ایالات متحده مانع تقویت این گروه شدند.

حافظ نوشت، القاعده سعی کرده است که خود را به عنوان «یک جنبش اسلامی همه شمول و فراگیر، معقول و محبوب» قرار دهد، در حالیکه داعش «یک چشم انداز انحصاری، سازش ناپذیر و جهادگرایی خالص» را نشان می دهد.

داعش ادعای مشروعیت انحصاری برای مجازات «تکفیری ها»، مسلمانانی که تصور می شود از آموزه ها دور شده اند، را دارد.

حافظ گفت، اگرچه القاعده و اسلام گرایان دیگر تلاش می کنند تا با مردم زیردست خود دست به دست هم داده کار کند تا قلب و ذهن آنها را به دست آورند، داعش به محبوبیت اهمیت ناچیزی می دهد و در عوض یک چشم انداز انحصاری، پیشگامانه را که می خواهد قلب ها و ذهن ها را از طریق احکام الهی برای امر به معروف و نهی از منکر، یک شکل جدید دهد.

در ماه حمل، داعش با نشر کردن یک ویدیوی ۵۲ دقیقه ای به آنچه که می گوید مواردی از انحراف القاعده از کتاب مقدس است، اشاره کرد.

توماس جوسلین از بنیاد دفاع از دیموکراسی ها که یک مرکز مستقر در واشینگتن است به ای اف پی گفت، این خلافت خود خوانده نفرت سازمان یافته قابل توجهی نسبت به القاعده ایجاد کرده است.»

وی ادامه داد، «این همیشه ممکن است که برخی از جناح ها در هر گروه در حال حاضر با هم کار می کنند یا در آینده این کار را خواهند کرد. اما این ویدیو نشان می دهد که مصالحه عمده بین دو این رقیب جهادی در آینده نزدیک، احتمالی نیست.»

در ماه قوس سال ۱۳۹۷، القاعده ادعاهای مشابهی را علیه ابوبکر البغدادی «منحرف» رهبر داعش در آن زمان، مطرح کرد و از مسلمانان در همه جا خواست که برخیزند و این گروه را نابود کنند.

البغدادی در ماه عقرب ۱۳۹۸ در یک حمله ایالات متحده در سوریه کشته شد.

کمبود جنگجویان نیست

ناظرین می گویند، اما جهان غربی نباید به این دلیل خاطر جمع باشد که این دو گروه جنگجوی در برابر یکدیگر قرار گرفته اند.

آنها هشدار می دهند، در جنگ برای برتری، قلمرو، طرفداران و توجه رسانه ها، بسیاری ممکن لگدمال شوند.

حافظ نوشت، «از ۹/۱۱ بدینسو، مشکل جهادی های خشن در مقیاس، دامنه و اندازه خشونت افزایش یافته است -- همه اینها علی رغم نفاق آنها و پیگیری توسط یک ابرقدرت، ائتلاف های چند ملیتی و حکومت های محلی، صورت گرفته است.»

وی افزود، «در حالیکه در گذشته جامعه جهانی با یک جنبش جهادی جهانی که مرکز آن در افغانستان بود سر و کار داشت،امروز دو گروه وجود دارند که در چندین منطقه و کشور ها شعبه دارند.»

حافظ گفت، علاوه بر این، این جنگجویان ثابت کرده اند که می توانند «عملیات ها را برنامه ریزی کنند و حتی درحالیکه یکدیگر را می کشند، با دشمنان خود می جنگند».

از نظر ایلی تیننبام یک محقق در انستیتوت روابط بین المللی فرانسه، این دو گروه در تلاش اند تا از یکدیگر پیشی بگیرند -- و احتمالاً هیچ یک از آنها با کمبود جنگجویان روبرو نخواهد شد.

وی به ای اف پی گفت، «با جنگ کردن، این گروه ها سلطه خود را تثبیت می كنند و حتی مناطق جدیدی را تصرف می كنند.»