جوانان قندهار از آزادی لذت می برند اما می ترسند که بازگشت طالبان پیشرفت را معکوس کند

قندهار -- شهر قندهار که زمانی مرکز حکومت اسلامگرایی سختگیر طالبان بود، آهسته آهسته به یک مرکز شهری پر جنب و جوش تبدیل می شود که از چایخانه های پر ازدحام، پوهنتون های مشترک (دختران و پسران) و حتی تالار های ورزشی زنان پر است.

هر روز شام جوانان برای بازی اسنوکر، تماشای فوتبال بر یک صفحه بزرگ یا کشیدن قیلون -- به کلب آرینا یک چایخانه معروف در این شهر با نفوس ۷۰۰ هزار نفره می روند -- این حالت در زمان حاکمیت طالبان از سال ۱۳۷۵ تا سال ۱۳۸۰ تصور نمی شد.

نذیر احمد مالک ۳۰ ساله آرینا گفت، «زمانی که ما این مکان را می ساختیم، چنین جایی در قندهار وجود نداشت و هنوز هم چنین مکان دیگری در [تمام منطقه] جنوبی وجود ندارد.»

اما جوانان این شهر می ترسند که با افزایش حملات طالبان در مرکز سابقه خود با وجود مذاکرات صلح با حکومت، چنین آزادی هایی که به سختی بدست آمده اند از دست بروند.

قبل از آنکه شورشیان توسط ائتلاف تحت رهبری ایالات متحده در پی حملات ۱۱ سیپتمبر سرنگون شدند، آنها یک شکل خشن شریعت را تحمیل کرده بودند که تمام اشکال سرگرمی ها را از موسیقی و فیلم ها گرفته تا کاغذ پران بازی، ممنوع کرده بودند.

شلاق زدن ها و اعدام های علنی در چهاراهی های این شهر هنوز مردم را آزار می دهد، اما قندهار از تحول بزرگی گذشته است.

اکنون زنان دیده می شوند که بالای زین پشت موترسیکل ها سوار می شوند، خانواده ها از میله های دسته جمعی لذت می برند و چندین مکان شهری فواره های چراغان آبی دارند که هنگام غروب آفتاب در حالی فواره می کنند که فروشندگان سر سرک غذاهای گرم افغانی را برای فروش در وقت شام تهیه می کنند.‌

علی رغم این پیشرفت، طالبان در ماه های اخیر اقدامات خود علیه نیروهای افغان را در مناطق روستایی افزایش داده اند.

'چه نوع صلحی؟'

شهر قندهار کاملاً در کنترل نیروهای حکومتی است، اما طالبان در دروازه ها قرار دارند.

احمد گفت، «من امیدوارم که طالبان تغیر کرده باشند و اجازه دهند که این کلب باز بماند.»

در شهرک مجلل عینو مینه این شهر، خنده های بلند از چایخانه دیلایت که یک مکان معروف دیگر است، شنیده می شوند.

این چایخانه به مشتریان زنانه اجازه ورود را می دهد -- یک چیزی که هنوز در این شهر غیرمعمولی است.

محمد یاسین مالک آن پرسید، «اگر آنها چایخانه ما را ببندند، آن چه نوع صلحی خواهد بود؟».

وی افزود، «اگر طالبان به ما بگویند که مشتریان زنانه را نپذیریم، ما به آن عمل نخواهیم کرد.»

هنگامی که طالبان بالای افغانستان حکومت می کردند، دختران از مکتب ممنوع شدند و زنان متهم به جرایمی مانند زنا در استدیوم های ورزشی سنگسار می شدند.

اما از زمان اخراج آنها بدینسو، زنان در شهرها پیشرفت چشمگیری داشته اند و در جایگاه های بلند در رسانه ها، سیاست و حتی نیروهای امنیتی وارد قوه بشری شده اند.

آیا طالبان تغیر کرده اند؟

در حالی که زنان قندهار امیدوارند که مذاکرات صلح بتواند امنیت موردنیاز کشور را بیاورد، آنها می ترسند که برخی از آزادی هایی را از دست دهند که به سختی بدست آمده اند.

مریم درانی ۳۶ ساله كه به شمول یک مركز آموزشی، یک استیشن رادیویی و حتی یک تالار ورزشی كه بعضی از زنان مخفیانه به آن می روند، ابتكارات متعددی را برای زنان آغاز كرده است گفت، «برای دختران فقط یک مکتب وجود داشت و اکنون ما ۱۵ مکتب داریم».

وی گفت، «احتمال وجود دارد که طالبان بازگردند و ممکن دوباره محدودیت هایی بر زنان وضع شوند.»

به هر صورت بعضی ها به شمول شکریه علی که در رادیو میرمن کار می کند، یک استیشن که توسط درانی تأسیس شده و توسط زنان اداره می شود که اخیراً از گروه بین المللی آزادی مطبوعات خبرنگاران بدون مرز جایزه دریافت کرده است، خوش بینی محتاطانه ای را ابراز کرده اند.

وی چند هفته قبل از سلسله حملات مرگبار بالای ژورنالستان در این کشور، که مسؤلیت آنها بر عهده نگرفته شده است گفت، «شاید طالبان تغیر کرده باشند.»

مقامات ارتش ایالات متحده و افغان، طالبان را مسؤل این ترورها دانسته اند.

مادرش فیروزه که هنگام حکومت طالبان مجبور شده بود تا کار خیاطی زنانه را ترک کند، هنوز درباره آن سال های بدبختی کم صحبت می کند.

فیروزه گفت، «اگر من امروز بدون برقه بیرون بروم، مشکلی نیست.»

وی افزود، «اما قبلاً در زمان حاکمیت طالبان من به زندان انداخته می شدم.»

فرار از خانه ها

مقامات گفتند، در حالیکه شهر قندهار مصؤن به نظر می رسد، حدود ۱۷۰۰۰ خانواده افغان از این ولایت پس از ماه ها جنگ سنگین بین شورشیان و نیروهای حکومتی از خانه های خود گریخته اند.

نیروهای حکومتی و طالبان از ماه میزان بدینسو در ولایت قندهار، زادگاه طالبان به طور متواتر درگیری کرده اند.

شورشیان در چندین ولسوالی در حومه مرکز این ولایت حملات مداوم را آغاز کرده اند.

دوست محمد نایاب رییس امور مهاجرین و عودت کننده گان ولایت قندهار گفت، حدود ۷۰۰۰ خانواده -- یا ۳۵۰۰۰ باشنده این ولسوالی ها -- خانه های خود را ترک کرده و به مرکز ولایت پناه آورده اند.

وی گفت، «ما کمپ ها و خیمه ها را در چندین قسمت شهر برای آنها برپا کرده ایم. ما فقط توانسته ایم که مواد غذایی اساسی را برای حدود ۲۰۰۰ خانواده تأمین کنیم.»

سردار محمد بارانی رئیس اداره مبارزه علیه حوادث طبیعی قندهار گفت، ۱۰ هزار خانواده دیگر مجبور شده اند تا قریه های خود را ترک کرده و به قریه های همسایه فرار کنند و یا با اقارب خود زندگی کنند.

بارانی که یک «بحران بشری» را پیش بینی کرد گفت، جنگ در بعضی مناطق جریان دارد.

زرغونه كه از خانه خود در ولسوالی زری قندهار بیجا شده است گفت، «اینجا هوا بسیار سرد است. ما فقط یک خیمه داریم اما هیچ بخاری نداریم.»

وی گفت، «ما به دلیل جنگ مجبور شدیم تا همه چیز خود را پشت سر رها کنیم.»

'مرحله حساس' در مذاکرات

از زمان توافقنامه ایالات متحده و طالبان در ماه حوت، شورشیان اکثراً از انجام دادن حملات بزرگ بالای شهرها خودداری كرده اند اما حملات تقریباً روزانه بالای نیروهای افغان را در مناطق روستایی انجام می دهند.

حتی در حالیکه خشونت همچنان افزایش می یابد، دور دوم مذاکرات صلح بین دو طرف متخاصم از روز چهارشنبه (۱۷ جدی) در دوحه پایتخت قطر از سر گرفته شدند.

مذاکره کنندگان حکومت افغانستان در دور دوم مذاکرات برای آتش بس دایمی و محافظت از تنظیمات موجوده حکومت بعد از سرنگونی طالبان در سال ۱۳۸۰، تلاش خواهند کرد.

امرالله صالح معاون اول رئیس جمهور به روز پنجشنبه (۱۸ جدی) در سخنرانی خود با افزودن اینکه مذاکرات در یک «مرحله حساس» قرار دارند گفت، «ما فردا آتش بس می خواهیم، اما ما حقیقت ها را می دانیم و بر اساس آن، مذاکرات صلح طول خواهند کشید».