یوې خیریه موسسې په هرات کې د ۱۰۰ جوړو د ډله ییز واده لګښت پرې کړ

هرات -- حبیب یار خیریه موسسې د سلو جوړو د واده لګښت پرې کړ او د لړم په ۲۱مه یې په هرات ښار کې د هغوی لپاره د ډله ییز واده مراسم ترتیب کړل.

ډېرو دغو ځوانو افغانو جوړو چې له کالونو راهیسې سره کوژده شوې وې، د اقتصادي ستونزو له امله یې نشوای کړای چې د واده لګښتونه پرې کړي.

د دغې موسسې مشر عبدالحق صدیقي وویل، ډېرو ځوانانو په ایران کې کلونه کلونه کار کړی و چې د خپلو ودونو د لګښتونو برابرولو لپاره پیسې پیدا کړي، خو کومه لاسته راوړنه یې نه درلودله.

هغه وويل، «موږ له دغو ځوانو جوړو سره، چې زياتره يې بېوزله او بېکاره دي، مرسته وکړه چې کورنۍ جوړې کړي. دغو ځوانانو د واده د لګښتونو د پوره کولو لپاره په ایران کې د کارګرانو په توګه کار کړی و، خو موږ له هغوی سره مرسته وکړه چې له کړاو او مهاجرت څخه خلاص شي.»

هغه زیاته کړه، «د واده د مراسمو د تنظیمولو سربیره، موږ د هرې جوړې لپاره د ۱۰۰،۰۰۰ افغانیو (۱۴۴۰ ډالرو) په ارزښت د کور توکي هم د جهېز په توګه وپېرودل. موږ د دغو جوړو د یوې میاشتې د کور لګښتونه لکه خوراکي توکي هم ورکړل، څو دوی مجبور نشي چې په نورو باندې تکیه وکړي.»

صدیقي وویل، دغه موسسه به په راتلونکي کې له نورو ځوانو جوړو سره هم مرسته وکړي چې د ډله ییزو ودونو د مراسمو په تنظیمولو سره خپلې کورنۍ پیل کړي او له هغوی سره مرسته وکړي چې ایران ته د مهاجرت له درد او کړاو څخه خلاص شي.

۲۷ کلن صادق احساني، چې په ډله ییز واده کې یو زوم و، له دوو کلونو راهیسې له خپلې نجل سره کوژده کړې وه.

هغه وویل چې هغه د واده د لګښتونو له امله اړ شوی و چې ایران ته مهاجر شي.

هغه وويل، «ما دوه کاله په ايران کې کار وکړ چې د خپل واده لپاره پيسې پيدا کړم. خو دا چې ما له وېرې پټ کار کاوه، زما اجوره ډېره کمه وه. ما په دوو کلونو کې یواځې ۵۰ میلیونه تومان [۱۱۰۰ ډالر] وګټل، خو کله چې ایراني پولیسو زه ونیولم، نیم یې را څخه واخیستل.»

هغه زياته کړه، «په ايران کې د کار کولو پر وخت زه له ډېرو ستونزو سره مخامخ شوم. شپه او ورځ مې د پوليسو له وېرې ذهن ارام نه درلود. ما خپلې نيمې پيسې په هرات کې خپلې کورنۍ ته لېږلې او نيمې مې له ځان سره ساتلې.»

هغه وویل، «شاوخوا دوه میاشتې وړاندې، پولیسو زما کوټه باندې چاپه واچوله، زه یې له خپلو ملګرو سره بندي کړم، او را ویې شړلم. هغوی زموږ ټولې پیسې واخیستې او کله چې مو اعتراض وکړ، سخت یې ووهلو.»

احساني وويل، که خيريه موسسې ورسره مرسته نه وای کړې، مجبور به و چې بیا ايران ته لاړ شي او له څلورو تر پنځو نورو کلونو پورې له خپلې کورنۍ څخه لیرې پاتې شي څو د خپل واده د لګښت لپاره پیسې وګټي.

وحشت او شکنجه

د ایران رژیم په دې وروستیو اونیو کې له خپلې خاورې څخه د افغان کډوالو را شړلو ته زور ورکړی دی.

افغان چارواکي وايي، ایراني چارواکي هره ورځ شاوخوا اته زره افغان کډوال د اسلام کلا او مېلک له لارې چې په ترتیب سره په هرات او نیمروز ولایتونو کې موقعیت لري، را باسي.

دا شمېر د یوې میاشتې مخکې وخت په پرتله نږدې دوه برابره دی.

د کاپيسا ولايت اوسېدونکي مزمل چې ۲۶ کاله عمر لري، شپږ ورځې او شپې په ايران کې د پوليسو په بند کې تېرې کړې چې په ترڅ کې يې سخت شکنجه شوى دى.

هغه د یکشنبې په ورځ د مېلک په پوله کې وویل، «موږ پنځلس تنو د کرمان ښار په یوه باغ کې کار کاوه چې پولیس د شپې راغلل او موږ یې ټول بندیان کړو.»

هغه وویل، «ایراني پولیسو زموږ پیسې او موبايلونه واخیستل او بېرته یې را نه کړل. همدارنګه، هغوی د توقیف مرکز ته په لاره کې هم مونږ ووهلو.»

مزمل وویل، «ایراني پولیس د افغان کډوالو پر وړاندې ډېر سخت چلند کوي. هغوی افغان کډوال په لاره کې او همدارنګه په توقیف ځایونو کې وهل او شکنجه کول ... پولیسو له موږ سره ډېر غیر انساني چلند وکړ.»

د ایران حکومت په خپلو توقیف ځایونو کې افغان کډوالو ته خواړه نه ورکوي. مزمل وویل، هغوی د افغانانو په وږي او تږي ساتلو سره هغوی ته شکنجې ورکوي.

د پروان ولايت يوه اوسيدونکي محمد ابراهيم چې ۲۷ کاله عمر لري، وويل، شپږ مياشتې يې په ايران کې په يوه فابريکه کې کار وکړ، بیا ايراني پوليسو هغه ونيو او له خپل هېواد څخه یې را واېست.

هغه وويل، «زه په خپل کاري يونيفورم کې خپل هېواد ته راستون شوم. زه ايران ته تللى وم چې کار وکړم او خپلې کورنۍ ته نفقه برابره کړم، خو هغوى زه را واېستلم په داسې حال کې چې زما پيسې زما له کاروال سره پاتې شوې.»

هغه زیاته کړه، «زه حتی نغدې پیسې هم نه لرم چې خپل ولایت ته لاړ شم ... په پیل کې هم ما ایران ته د تللو لپاره پیسې په پور اخیستې وې.»

ابراهیم وویل، «په ایران کې د افغانانو شرایط ډېر سخت شوي دي. ایراني پولیس له کډوالو سره د هېڅ ډول ناوړه چلند څخه ډډه نه کوي. هغوی چې افغانان هر ځای پیدا کوي، پیسې او توکي ترې اخلي او زندانونو ته یې لېږي.»

په وېره کې ژوند کول

په ایران کې مېشت افغانان له یوه سخت ژوند سره مخامخ دي.

۳۲ کلن فیروز احمد له خپلې مېرمنې او څلورو ماشومانو سره یو ځای د ایران په یزد ښار کې ژوند کوي.

هغه وویل، پولیس د ایران د حکومت له خوا صادر شوي د استوګنې جوازونه نه مني.

هغه وویل، «له نږدې یوې میاشتې راهیسې په ټول هېواد کې د افغان کډوالو توقیف او اخراج زور اخیستی دی. که څه هم زه د اوسېدلو اجازه لرم، لاکن له ډاره نشم کولی له کوره وځم. زما یو شمېر افغان ملګري چې د اوسېدلو دوه کلن جوازونه یې درلودل، د پولیسو له خوا توقیف شوي او افغانستان ته را شړل شوي دي.»

هغه زیاته کړه، «زه یو کارګر یم او اړتیا لرم چې خپلې کورنۍ ته د نفقې برابرولو لپاره کار وکړم، خو اوس نشم کولی چې د پولیسو له وېرې خپل کار ځای ته لاړ شم. په اوسني حالت کې افغانان د ایران د حکومت د فشار له امله ډېر سخت ژوند لري.»

احمد وویل، ایراني پولیس د شپې له خوا د افغانانو کورونو ته ننوځي او د هغوی د پیسو او شیانو له اخیستو وروسته یې افغانستان ته راشړي.

په ایران کې یوه بل افغان کډوال صفي الله وویل، له دریو اونیو راهیسې کار ته نه دی تللی او په یوه فارم کې پټ شوی دی.

هغه وویل، «زه د خپلې شپږ کسیزې کورنۍ لپاره یواځینی ډوډۍ پیدا کونکی یم، او باید هغوی ته د نفقې برابرولو لپاره په ایران کې کار وکړم. په افغانستان کې کار نشته؛ له همدې امله مجبور شوم چې ایران ته مهاجر شم. زه د پلاستیک جوړونې په یوه فابریکه کې کار کوم. په دې سختو شرایطو کې پټ شوی یم، چې پولیس مې پیدا نه کړي.»

هغه زیاته کړه، «زه په وېره او تر روحي فشار لاندې ژوند کوم. زه د رواني روغتیا له ستونزو سره لاس او ګرېوان یم. زه احساس کوم چې پولیس به هر وخت راشي، ما به شکنجه او توقیف کړي.»

صفی الله وویل، «په ایران کې افغانان په خورا سختو او د نه زغملو وړ شرایطو کې ژوند تېروي.»