د پارلمان استازي: د طالبانو د ډلې هغو غړو ته چې د سولې بهیر سره یوځای کیږي په افغان حکومت کې ښه راغلاست ویل کیږي

کابل -- د پارلمان غړي او شنونکي وایي، د افغانستان په حکومت کې د طالبانو د ډلې د غړو لپاره ځای شته، خو یواځې په دې شرط چې هغوی تاوتریخوالی ودروي او ژمنه وکړي چې د ټولو افغانانو لپاره د افغانستان د ښه ګرځولو لپاره به کار کوي.‌

د ملي امنیت شورا ویاند او پخوانی طالب قوماندان رحمت الله اندړ یې یو ښه مثال دی.‌

هغه وویل،‌ «حکومت یواځې د څو کسانو یا ګروپونو نه دی، بلکې د ټولو افغانانو لپاره دی. د طالبانو لپاره غټ ځای شته چې له حکومت سره یوځای شي، او په دې کې هېڅ ستونزه نشته، البته یواځې دا شرط شته چې هغوی سوله ومني.»

هغه وویل، «د افغانستان د اساسي قانون په چوکاټ کې، هر څوک ځای لري او دا هم شونې ده چې طالبان په حکومت کې جذب شي.»

اندړ په ۱۳۸۳ کې دوه میاشتې په حبس کې تېرې کړې او په ۱۳۸۶ کې بیا له دوه کالونو څخه د ډېرې مودې لپاره بندي کړای شو.

هغه له بي بي سي فارسي سره په خبرو کې چې د تلې په ۲۵مه خپرې شوې، وویل، د ۱۱ کالونو په مخه د طالبانو له غړیتوب څخه وروسته، په ۱۳۹۱ کې هغه له یادې ډلې سره په خپلو «فکري توپیرونو» پوه شو او له هغوی سره یې اړیکه پرې کړه.‌

هغه وویل، «زما تر څنګ، په موجود حکومت کې ډېر نور دیني عالمان هم کار کوي،» او زیاته یې کړه چې په حکومت کې د هغه رول «د طالبانو پر ضد د حکومت مذهبي استدلال نه قوي کوي‌ او نه یې کمزوری کوي.»

هغه وویل، «د حکومت په مذاکراتي ټیم کې ډېر دیني عالمان موجود دي» او کولی شي چې له مذهبي لوري څخه له طالبانو سره استدلال وکړي.‌

هغه وویل، «جمهوریت داسې یو چتر دی چې د ټولنې د ټولو اقشارو د خلکو لپاره ځای لري،» او زیاته یې کړه چې موجود سیاسي نظام «غوره او ډېر ټولشموله نظام دی.»

هغه وویل، «دغه نظام هڅه کوي چې تر ممکن لوړ حده پورې عامه خدمتونه وړاندې کړي.»

له قانوني لارو قدرت ترلاسه کول

په ولسي جرګه کې د کونړ ولایت یوې استازې وږمې ساپۍ وویل، په مشروع توګه د قدرت ترلاسه کولو لومړنۍ او یواځینۍ لاره د سولې ده.‌

هغې وویل، که طالبان سوله وکړي او اساسي قانون ومني، هېڅ شی د هغوی مخه نه نیسي چې په لوړو حکومتي موقفونو کې کار وکړي.

هغې وویل، «که طالبان په ریښتیا سولې ته ژمن وي او غواړي یې، نو بدون له شکه چې قربانۍ باید ورکړل شي. په سوله کې که موږ ډیر څه ترلاسه کوو نو بعضي شیان له لاسه هم ورکوو، او دا د حکومت د ځینو جګپوړو غړو په ګډون دواړو لوریو ته صدق کوي.»

ساپۍ وویل، «که یو لوری هم قربانۍ ورنه کړي، بیا سوله ناشونې ده. طالبان باید د اساسي قانون په منلو او د حکومتي چارواکو تر څنګ د کار کولو له لارې یوه پوهاوي ته ورسیږي.»

په کابل کې د سیاسي چارو یوه شنونکي احمد بهروز وویل، «هر سیاستوال په ژوند کې بېلابېل موقفونه نیسي، خو نهایتا، غوره دا ده چې داسې یوه لاره انتخاب شي چې هم د خلکو او هم د هېواد په ګټه وي.»

هغه وویل، «که طالب مشران د اندړ په څېر هېواد ته ژمن وي، هغوی باید تاوتریخوالی پرېږدي، راشي او د هېواد په بیارغونه او ښېرازۍ کې د خپلو خلکو تر څنګ کار وکړي.»

بهروز وویل، اوس د طالبانو او نورو وسله والو مخالفو ډلو نور پخواني غړي په حکومت کې کار او په سوله کې ژوند کوي.

په ولسي جرګه کې د بادغیس ولایت یوه پخواني استازي عبدالرحیم رحیم وویل، په افغانستان کې د جګړې د پای ته رسولو یواځینۍ لاره د اوربند او مذاکراتو لاره ده.‌

هغه وویل، «یواځینی هغه نظام چې افغانان کولی شي خپل ځانونه په کې شریک وویني د جمهوريت نظام او د افغانستان اسلامي جمهوریت دی:‌ دا داسې یو نظام دی چې د خلکو په رایو باندې متکي دی. طالبان باید له داسې یوه حکومت سره یوځای شي.»

رحیم وویل، «که طالبان ادعا کوي چې د خلکو ملاتړ ورسره دی، هغوی باید راشي، په ټاکنو کې سیالي وکړي او د قانون له مخې د یوه اسلامي حکومت په جوړولو کې برخه واخلي.»

په کابل کې د سیاسي علومو یوې ۲۴ کلنې محصلې ناجیې ناصري هم په طالبانو باندې ټینګار وکړ چې له سوله ییزې لارې د قدرت ترلاسه کولو هڅه وکړي.‌

هغې وویل، «ښایي چې د طالبانو ځینې مشران دې ته اندېښمن وي چې که سوله وکړي هغوی به خپل موقفونه له لاسه ورکړي، لاکن هغوی باید پوه شي چې په مشروع توګه د واک د ترلاسه کولو یواځینۍ لاره د ټاکنو لاره ده.»

ناجیې زیاته کړه، «ګڼ شمېر پخواني طالبان چې پوه شول چې تاوتریخوالی د حل لاره نه ده او پرې یې ښود اوس په حکومت کې په بېلابېلو موقفونو کار کوي. دا غوره او تر ټولو مناسبه لاره ده.»