د هرات والي د نشه ییزو توکو په ناقانونه سوداګرۍ کې د ایران رول وغانده

| 01-14-2021

ستاسو د یو شمېر کسانو د وژلو له امله تاسو څنګه تمه کوئ چې هغوی به دومره اندازه پيسې پرېږدئ؟ که تاسو هم د هغوی پرځای وای، تاسو به له سولې نه جنګ ته ترجیح ورکړې وای. یادونه: دا مه هېروئ چې دا محاسبه له هغه څه نه چې په واقعیت کې ده، ډېره سطحه شوې ده. په حقیقت کې، تجارت د هیرویینو دی، او په اروپایي بازارونو کې د یوې کیلوهیرویینو قیمت د اپینو د قیمت په لسګونو ځلې ډېر لوړ دی. که زه یې تاسو ته اصلي قیمتونه ووایم، تاسو به یې اصلاً هېڅ ونه منئ. پنځمه برخه

| 01-14-2021

اوس ښایي چې زورورو کسانو یو څه ډېره او کمزورو لږه برخه اخیستې وي، خو په عمومي توګه، د دغو پیسو حرص وو چې پرې یې نه ښودل چې جنګ ودریږي، او د دغو ګټو حرص دی چې د افغانستان خلک به دې ته پرې نه ږدي چې تر راتلونکو ۲۰ کالو پورې هم ثبات وویني.‌ ما دا محاسبه له ۱۳۸۱ څخه تر ۱۳۸۲ پورې قېمتونو او د کال تر ټولو ټیټ اوسط تولید په اساس وکړه چې تاسو ته یې لږ تر لږه ګټه در وښیم. که تاسو واقعاً د شلو کالو اوسط قیمتونه واخلئ او د تېرو شلو کالو په ګټو کې یې ضرب کړئ، ترلاسه شوي ارقام به بېخي وېروونکي وي. دا له هغه څه نه چې تاسو فکر کوئ ډېر زیات جدي دي، خو له بده مرغه چې په هېواد کې هیڅوک هم په دې مسئله سر نه خوږوي. ځینې چې هڅه یې کړې وه چې دا مسئله راوسپړي د اجمل نقشبندي په برخلیک اخته شوي دي.‌ دا د ټولو هغو بدمرغیو سبب دی چې خلک هره ورځ مري، او تاسو له ځان نه پوښتنه کوئ چې مونږ په څه سبب وژل کیږو؟ ولې دې هېواد ته ثبات نه راځي؟‌ ولې هغوی هره ورځ مونږ وژني؟ او بالاخره، ولې سوله نه راځي؟ تاسو وار له مخه د پاکستان له خوا چې زمونږ دښمن دی اشغال شوي یئ چې د جنګ په اصلي سبب پوه نشئ. تر څو چې د هغوی چل تاسو ته په منطق برابر ښکاري، تاسو به یې د خپل ژوند په قیمت تادیات کوئ. مه هېروئ! په لویدیځو هیوادونو کې د بیمې کمپنیو د انسان تر ټولو ډېر قیمتي ژوند ۶ میلیونه ډالر اټکل کړی دی. په وروسته پاتې هېوادونو کې، د انسان د ژوند قېمت له دې نه ډېر کم دی. اوس که ستاسو هره یوه ژوند د یوه امریکایي یا اروپایي د ژوند له لسمې برخې سره برابر وګڼو، د افغانستان د ټولو خلکو د ژوند قیمت به د جنګي لوریو لپاره ۱۸ تریلیونه ډالر وي.‌ د دې معنی دا ده چې په یو څو کالو کې هغوی کولی شي چې ستاسو د ټولو د ژوند قیمت ترلاسه کړي. درېیم

| 01-14-2021

۵۰۰۰ مټریک ټنه له ۵ میلیونه کیلو اپین سره برابر دی چې په یوه کال کې په هیواد کې تولید شوی دی.‌ په کیلو کې ۱۵۲۰۰ ډالر هغه ګټه ده چې قاچاقچیانو یا بهتره ده وویل شي چې په افغانستان کې د جګړې لوریو ته پاتې شوې ده. مونږ هغه د کیلو په سر ۳۰۰ ډالر چې د بزګرانو لاس ته ورځي او هغه د کیلو په سر ۵۰۰ ډالر چې د هلمند د سنګین ولسوالۍ د دوکاندارانو جیب ته ورځي، نه حسابوو. که د کال ۵ میلیونه کیلو اپین په ۱۵ زره او ۲ سوه ډالرو کې ضرب شي په یوه کال کې ۷۶ میلیارده ډالر ترې جوړېږي. د دې لپاره چې دا پیسې مقایسه کړو، زه به تاسو ته ووایم چې په تېرو کالو کې د هیواد کالنۍ بودجه ۷ میلیارده ډالر وه چې ۵ میلیارده یې بهرنیانو ورکوله او ۲ میلیارده نوره له داخلي عوایدو څخه ترلاسه کېدله. په دې توګه، هر کال د اپين له کرنې څخه د هیواد د بودجې تقریبا ۱۱ برابره په افغانستان کې د جنګي لوریو جیبونه ته ور لوېږي. اوس ویلی شو چې په تېرو شلو کالو کې د افغانستان خالصه د اپین ګټه ۱.۵ تریلیونه ډالر وه. آیا تاسو پوهېږئ چې زه څه وایم؟ د دې لپاره چې پوه شئ چې دا څومره مبلغ دی، زه باید ووایم چې د افغانستان د کانونو ټول قیمت تقریبا ۱ تریلیون ډالر اټکل شوی دی. په بل عبارت، د افغانستان جنګي لوریو د تېرو شلو کالو په ترڅ‌ کې د افغانستان د ټولو عوایدو یو نیم برابرعواید خپلو جیبونه ته وراچولي دي. اوس که مونږ اټکل وکړو چې د طالبانو د ټولو هغو مشرانو شمېر چې په دې پیسو کې یې برخه اخیستې ده ۱۰۰۰ تنه دی، او په افغانستان کې د نشه ییزو توکو د لومړۍ درجې قاچاقچیانو شمېر خواوشا ۲۰۰۰ تنه اټکل کړو، او د پارلمان، اپوزیسیون او مجاهدینو په شمول چې په دې پیسو کې یې برخه اخیستې ده، په حکومت کې د ټولو جیګپوړو حلقاتو شمېر ۷۰۰۰ اټکل کړو، هر یوه ی

| 01-14-2021

څو ورځې مخکې په فېسبوک او نورو انټرنټي شبکو باندې د کوکنارو د کرنې په هکله یوه لیکنه خپره شوه. زه د هغې له دروغو او ریښتیاوو سره کار نه لرم، زه غواړم چې د هغې مسئلې په هکله د دې خبري شبکې له لارې غبرګون وښیم. خلکو! ویښ شئ، ځکه چې ستاسو خواږه ځانونه د دې جنګ پر وړاندې بې اهمیته دي، او هر سیاستوال به په ساده ډول ستاسو ژوند له پامه وغورځوي. آیا تاسو باور نه کوئ؟‌ راځئ چې یوه لنډه محاسبه درته وکړم څو معلومه شي چې ولې د دې جنګ ګټې د افغانانو له ژوند نه ډېرې ارزښتناکې دي. ښایي تاسو پوښتنه وکړئ چې څنګه؟ د ښاغلي کرزي دواکمنۍ په لومړیو کې، یوه هلمندي بزګر یوه کیلو د منځني کیفیت لرونکی اپین د سنګین ولسوالۍ په دوکاندارانو باندې په ۳۰۰ ډالر خرڅاوه. دوکاندارانو د نشه ییزو توکو په قاچاقچیانو باندې یوه کیلو په خواوشا ۸۰۰ ډالر خرڅاوه. په اروپایي بازارونو کې د افغانستان د یوې کیلو اپین قیمت ۱۶۰۰۰ ډالر وو.‌ د ټولو وژنو، قتلونو، فسادونو او د تېرو شلو کالو په ترڅ‌ کې د افغانستان د ناکامۍ اصلي عامل د سنګین د بازار او د اروپایي بازار تر منځ دا دومره غټ توپیر دی.‌ د حکومت او طالبانو تر منځ د جنګ اصلي سبب د دغه بازار کنټرولول دي چې د یوې کیلو اپین په ګټه کې په کې ۱۵۲۰۰ ډالر توپیر دی.‌ په ۱۳۹۸ کال کې د ملګرو ملتونو د ارقامو په اساس، افغانستان خواوشا ۶۷۰۰ مټریک ټنه خالص اپین تولید کړی وو، خو کېدی شي وویل شي چې زمونږ هیواد په تېرو شلو کالو کې په اوسط ډول [په کال کې] لږ تر لږه ۵۰۰۰ مټریک ټنه اپین تولید کړی دی. د دې لپاره چې پوه شو چې جنګ ولې نه درېږي، راځئ چې یوه لنډه محاسبه وکړو چې د هیواد سوله او ثبات به د حکومت او طالبانو په شمول په افغانستان کې د جګړې لوریو ته څومره اقتصادي ټکانونه ورکړي. لومړۍ ب

| 01-13-2021

تر ټولو مخکې، باید وویل شي چې معتادان هم انسانان دي، او یو وخت هغوی هم زمونږ په څېر پوهه او هوښیارتیا لرل. هغوی هم کورنۍ، مېرمنې، ماشومان او خپلوان لرل، او اوس یې هم لري، خو له بده مرغه چې دا ناروغي د درملنې وړ نه ده مګر دا چې شخص قوي تصمیم او د اعتیاد د پرېښودلو لپاره پرځان اعتماد ولري. له معتاد سره باید د یوه انسان په څېر چلند وشي، او حکومت باید هغوی ته د درملو د پرېښودلو لپاره کلینیکونه او شرایط برابر کړي. په دې کې شک نشته چې اوس حکومت نشي کولی چې دا مسئله حل کړي، او حتی ۱٪ اقدام هم نه کوي، ځکه چې په هیواد کې له دې نه بدترې ډېرې ستونزې شته او هره ورځ روغ، سالم او هوښیار خلک وژل کیږي. حکومت د هغوی لپاره هېڅ اقدامات نه دي کړي او په دې برخه کې ډېر کمزوری دی او چې داسې ده بیا څنګه کولی شي چې معتادانو ته پاملرنه وکړي، خو دا باید وویل شي چې د ۹۰٪ معتادانو دا خبره، چې وایي چې یو چا زه مجبور کړم او تهدید یې کړم چې اپین وڅکوم، دروغ ده. هیڅ ایرانی، افغان، پاکستانی یا د بل هیواد شخص نشي کولی چې نور څوک د نشه ییزو توکو په څکولو مجبور کړي. که څوک په ناپوهۍ یا له غمه په تدریج سره د دغه مرګوني او سرطاني نشه ییز توکي کارولو ته مخه کوي بل څوک پرې ملامت نه دی.‌