په کندهار کې د طالبانو له یرغل څخه وروسته په زرګونو بې ځایه شوي خلک له نامعلوم برخلیک سره مخامخ شوي دي

کندهار -- په کندهار کې په زرګونو کورنۍ د طالبانو له خوا د افغانستان د سولې پروسې څخه د سرغړونو په لړ کې د خپلو بریدونو په زیاتولو سره له یوه بدمرغه برخلیک سره مخامخ دي.

د تېرو څو میاشتو په ترڅ کې شوي جنګ د ارغنداب ولسوالۍ په زرګونو اوسېدونکي شاوخوا ۱۰ کیلومتره لیرې پراته کندهار ښار ته په تېښته مجبور کړي، چې ډېر یې د خوړو له کموالي سره مخامخ دي.

په سیمه کې د طالبانو عملیات د مرغومي په میاشت کې پيل شول چې تر اوسه پورې روان دي.

د ارغنداب ولسوالۍ د قلاچې ډند کلي اوسېدونکی ملک محمد رحیم چې ۶۴ کاله عمر لري، د مرغومي په نیمایي کې مجبور شو چې هر څه تر شا په خپل کلي کې پرېږدي.

ملک وویل، «طالبان د خلکو پر ضد جنګ کوي.»

د ملک په وینا، اورپکي ملکي خلک مجبوروي ترڅو له سیمې څخه وځي، څو هغوی وکولی شي چې د دوی له استوګنځیو څخه د سنګرونو په توګه کار واخلي، او زیاته یې کړه چې، «ټول خلک د هغوی له ظلم او وحشت څخه تر پزې پورې رسېدلي دي.»

ملک وویل، طالبانو هغه او د هغه د کلي ۱۸ نورو کورنیو ته حکم وکړ چې خپل کورونه پرېږدي.

نوموړي وویل، «اوس موږ د کندهار ښار په ډنډ چوک سیمه کې یو ځای په کرایه نیولی دی. موږ نه پوهېږو چې زموږ باغ او مالونه به څنګه شوي وي... څومره چې زه پوهېږم، زموږ کلی لومړۍ کرښه ګرځېدلی دی او طالبانو زموږ په باغونو او شاوخوا کې یې ماینونه خښ کړي دي.»

ملک طالبانو ته په خطاب کې وویل، «پخوا تاسو ویل چې د امریکایانو پر ضد جنګ کوئ، خو اوس نه امریکایان شته نه کافران. آیا زموږ فصلونه، کورونه، سړکونه او جوماتونه کافران شوي دي؟»

د ارغنداب ولسوالۍ د شاه محمد کلي یوه اوسېدونکي رحیم الله ګیراني چې ۳۲ کاله عمر لري د سلواغې په ۲۵مه وویل، «څلور اونۍ مخکې چې ټول خلک ویده وو د سهار په ۳ بجو ناڅاپه موږ لوړ اوازونه واورېدل. زموږ ماشومانو او ښځو چیغې پیل کړې.»

ګیراني چې اوس د کندهار ښار په باغ پل سیمه کې ژوند کوي، وویل، «زه چې بام ته وختلم، ومې لیدل چې طالبان د کلي په کوڅو رامات شوي ول او زموږ کور سره نږدې په یوه امنیتي پوسته باندې یې برید کاوه.»

د ګیراني په وینا، د طالبانو یوه مشر د کلي د جومات په لوډسپیکر کې د خوړو او چایو غوښتنه وکړه او خلکو ته یې امر وکړ چې له کلي څخه وځي. د طالبانو مشر وویل چې نور اورپکي هم را روان دي ترڅو سیمه له حکومتي عسکرو څخه پاکه کړي.

ګیراني زیاته کړه، «زما مېرمنې، مور، ورېندار او ماشومانو ټولو ژړل او ویل یې چې موږ باید بل چېرته لاړ شو که نه موږ به ټول مړه شو.»

هغه وویل، «موږ چې وتلو، طالبانو دروازه راوټکوله او ویې وویل چې ژر لاړ شئ. موږ هر څه تر شا پرېښودل. موږ سړه شپه د ارغنداب د سیند پر غاړه تېره کړه. لمر خاته وخت موږ کندهار ښار ته راورسېدو.»

ګیراني وویل، «موږ د خوراک او پوښاک هېڅ شی نه لرو، خو موږ له ګاونډیانو څخه خوښ یو چې ځینې وختونه له موږ سره مرسته کوي. زه خبر شوی یم چې په جنګ کې زموږ درې باغونه ویجاړ شوي او ۳۵ څاروي مو مړه شوي دي.‌ دغه راز، موږ اورېدلي چې طالبانو زموږ په کورونو کې تونلونه اېستلي او ټول کورونه یې یو له بل سره نښلولي دي.»

په کندهار کې د ځایي چارواکو په وینا، د طالبانو جګړې د ارغنداب، میوند، پنجوایي او ژېړۍ ولسوالیو شاوخوا۹۵۰۰ کورنۍ مجبورې کړې چې خپل کورونه پرېږدي.

د کندهار د کډوالو او راستنېدو د چارو رییس دوست محمد نایاب وویل چې اداره یې د بې ځایه شویو خلکو لپاره د مرستو برابرولو ته دوام ورکوي.

نایاب وویل، «موږ ډېرو کورنیو ته اساسي اسانتیاوې برابرې کړي دي او د نورو عاجلو مرستو برابرولو ته به هم دوام ورکړو.»

له کورونو څخه نظامي مرکزونه جوړول

د کندهار د امنیه قوماندانۍ پخواني د امنیت آمر جنرال فریدالله مشال چې د وري په ۵مه د کندوز ولایت امنیه قوماندان وټاکل شو، تایید کړه چې، طالبان په ارغنداب، میوند، پنجوایي او ژېړۍ ولسوالیو کې د ملکي خلکو له کورونو څخه د مرکزونو په توګه کار اخلي.

هغه زیاته کړه چې حکومتي ځواکونو د هغوی د له منځه وړلو لپاره عملیات پیل کړي دي.

مشال وویل، «له بده مرغه چې دښمن د ملکي خلکو له کورونو څخه د سنګرونو په توګه کار اخلي او له هغو څخه په امنیتي ځواکونو باندې بریدونه کوي. دا چې طالبان د ملکي خلکو له کورونو څخه د سپر په توګه کار اخیستنې ته دوام ورکوي، موږ هر ممکن کار کوو څو یقیني کړو چې ملکي خلکو ته زیان ونه رسېږي.»

په کندهار ښار کې د مدني ټولنې یوه فعال شبیراحمد خپلواک چې ۳۰ کاله عمر لري، وویل، «د تېر په پرتله، د طالبانو جنګي ستراتیژي بدله شوې ده.»

هغه وویل، «اوس هغوی خلک مجبوروي چې خپل کورونه، کلي او جوماتونه پرېږدي. بیا هغوی له دغو ځایونو څخه په استفادې سره خپل غیر اسلامي جنګ پر مخ وړي.»

هغه وویل، «زه په طالبانو باندې غږ کوم چې اوربند وکړي. هغوی باید د نورو هېوادونو [ایران، چین او روسیې] د ګټو لپاره جنګ ودروي او دا یقیني کړي چې د سولې روانه بین الافغاني پروسه بریالۍ شي.»

د کندهار ښار د عینو مېنې د جومات امام مولوي عبدالستار کندهاري په طالبانو باندې ټینګار وکړ چې د بې ګناه افغانانو وژل ودروي او د سولې پروسې سره یوځای شي.

کندهاري په داسې حال کې چې په طالبانو باندې یې غږ وکړ چې د سولې پروسې سره یوځای شي، وویل، «تاسو وایئ چې تاسو ملکي خلکو، ماشومانو، بې وسلې سړیو او ښځو ته زیان نه رسوئ، په داسې حال کې چې تاسو په ارغنداب، ژېړۍ، میوند، پنجوایي او ارغستان ولسوالیو او همدارنګه په هلمند ولایت کې په ملکي خلکو باندې بریدونه کړي دي.»

کندهاري وویل، «زموږ د وطن ورانول او د بې ګناه خلکو وژل ودروئ. تاسو خلک مجبوروئ چې خپل کورونه پرېږدي، ماشومان او ښځې وژنئ. دا کارونه د انساني او اسلامي ارزښتونو خلاف دي.»

د ارغنداب ولسوالۍ د شینشانګ کلي اوسېدونکی حبیب الله چې ۱۴ کاله عمر لري یو له دغه ډول قربانیانو څخه دی.

د هاوان یوې مرمۍ د سلواغې په نیمایي کې حبیب الله هغه وخت ټپي کړ چې ښوونځي ته روان وو.

حبیب الله وویل، «د سهار ۷ بجې وې، زه له خپلو شپږو ټولګیوالو سره یوځای ښوونځي ته روان وم چې ناڅاپه مې یو لوړ اواز واورېد. موږ بې هوښه شوو او وروسته چې پوه شوو موږ په روغتون کې وو.»

حبیب الله وویل، کله چې رابیدار شو مور یې خبر کړ چې هغه او د هغه کورنۍ له ارغنداب ولسوالۍ څخه بې ځایه شوي او په کرز کلي کې یې پناه اخیستې ده.

هغه وپوښتل، «موږ څه ګناه کړې وه؟ ولې طالبان موږ وژني او وهي؟ ولې هغوی موږ مجبوروي چې خپل کورونه پرېږدو؟»