د اوبو سخت کموالي د فاریاب په سلګونو کورنۍ بې ځایه کړي دي

میمنه -- اوسیدونکي وايي، وچکالۍ او د اوبولګولو لپاره د ځمکې لاندې اوبو زیاتې کارونې په فاریاب ولایت کې څاه ګانې وچې کړې، چې په پایله کې یې د څښاک د اوبو کمښت رامنځته شوی او سلګونه کورنۍ یې کډه کولو ته اړې کړې دي.

د میمنې ښار د خلکو یوه استازي محمد نسیم نظربیک چې ۵۵ کاله عمر لري، وویل، «له بده مرغه، سږ کال د اوبو د کمښت له امله، په خواجه سبزپوش ولسوالۍ او د ولایت د مرکز په ځینو برخو کې له ۴۰۰ څخه ډېرو کورنیو خپل کورونه پرېښي او نورو سیمو ته لېږدېدلي دي،»

هغه د چنګاښ په ۲۴مه وویل، «ځینې څاګانې وچې شوي، او د میمنې په دمقول سیمه کې د یوې مرستندویې موسسې له خوا جوړ شوی د اوبو رسولو سیستم خراب شوی دی. مونږ څو ځلې له سیمه ییزو چارواکو څخه د دې ستونزې د حل غوښتنه وکړه، خو مونږ ته هېڅ پاملرنه ده شوې،»

هغه سلام ټایمز ته وویل، د اوبو کمښت ته د رسېدلو لپاره، په کار ده چې د فاریاب په المار او دهندره کې نیمګړی بندونه باید بشپړ شي، او د خشت پل په سیمه کې بند باید جوړ شي.

د خواجه سبز پوش ولسوالۍ د شورقل پخوانى اوسېدونکى ارباب نظر چې ۵۱ کاله عمر لري، وویل، درې مياشتې وړاندې يې له خپل کلي ميمنې ښار ته کډه وکړه.

هغه وویل، چارواکو د اوبو کمښت سره د مقابلې لپاره د ځایی خلکو غوښتنې له پامه غورځولي دي.

هغه د چنګاښ په ۲۳مه وویل، «ما خپله کورنۍ د وري په میاشت کې میمنې ښار ته ولیږدوله، ځکه چې د څښاک د اوبو تر ټولو نژدې سرچینه له هغه ځای څخه چې مونږ اوسیږو ۷ کیلومتره لیرې وه. ما نشوای کړای چې هره ورځ اوبه راوړم، له دې امله مونږ مجبور شوو چې کلی پرېږدو،»

هغه وویل، «د سیمې اوسیدونکي، په ځانګړې توګه کونډې او ماشومان چې پلرونه یې په ایران کې ژوند کوي، مجبور ول چې له خواجه قشري سیمې څخه په یخو ژمو او ګرمو دوبو کې لږ تر لږه ۷ کیلومتره مزل وکړي،»

د شورقل یوه اوسېدونکى سعدالله نوابي چې ۴۹ کاله عمر لري، وویل، د هغه په سيمه کې هره کورنۍ مجبوره ده چې هره ورځ د اوبو ډکې بوشکې له خرو څخه په استفادې سره انتقال کړي.

نوابي دا هم وويل چې د اوبو د ترلاسه کولو لپاره هره ورځ ۷ کيلومتره مزل کوي.

هغه د چنګاښ په ۲۳مه سلام ټایمز ته وویل، «په شورقل سیمه کې شاوخوا ۶۰۰ کورنۍ اوسېدلې، خو د اوبو کمښت له ۴۰۰ څخه ډېرې کورنۍ مجبورې کړې چې سیمه پرېږدي،»‌

د ولایت مرکز ته نږدې هم وضعیت له دې څخه بهتر نه دی.

٤٦ کلن عبدالرحيم چې د ميمنې ښار په یوه کلیواله سیمه دمقول کې اوسېږي، هره ورځ د ترانسپورت له بېلابېلو وسیلو څخه په استفادې سره د اوبو په لټون پسې د ښار مرکز ته ځي.

هغه وويل، «زه هره ورځ له دريو يا څلورو ګاونډيانو سره یو ځای ځم چې اوبه راوړم او په ساعتونو ساعتونو په کتار کې انتظار کوم،» او زياته یې کړه چې هغه بايد کار پرېږدي او رېکشا چلوونکو ته له ۱۰۰ افغانيو (۱.۱۷ ډالرو) څخه ډېرې پیسې ورکړي چې اوبه ورته کور ته راوړي.

هغه زياته کړه، پخوا د دمقول سيمې اوسېدونکو د اوبو رسولو پر هغه سيسټم تکيه کوله، چې د يوې مرستندويې موسسې له خوا جوړ شوى و، خو پمپ يې څلور مياشتې وړاندې خراب شو، چې له امله يې په سلګونو کورنۍ د څښاک له اوبو څخه بې برخې شولې.

د مصرف کمولو هڅې

د فارياب د اوبولګولو رياست چارواکي وايي، که چېرې د ځمکې لاندې اوبو څخه غير مسؤلانه کار اخيستل دوام ومومي، په دغه ولايت او په ځانګړې توګه ميمنه کې به اوبه کمې شي.

د فارياب د اوبولګولو رياست سرپرست رئیس عمر ځلاند وويل،وچکالي، غير قانوني ژورې څاګانې، د کرنې لپاره د ځمکې لاندې اوبو کارول او زيات مصرف د دې لامل شوي چې څاګانې وچې شي او د اوبو سرچينې له یوه کال څخه بل ته کمې شي.

ځلاند سلام ټایمز ته وویل، «د یوې سروې له مخې چې یو کال وړاندې ترسره شوې، په فاریاب ولایت کې په باغونو او کروندو کې ۵۰۰۰ ژورې څاګانې [...] موجودې دی، او ښايي دا شمېر په تېر کال کې نور هم زیات شوی وي،»

هغه وويل، «د اوبو لګولو رياست به ډېر ژر په څاګانو کې ميټرونه نصب کړي، څو د ځمکې لاندې اوبو د زياتې کارونې مخه ونيول شي او په کورنيو کې به د اوبو د کارولو لپاره معيارونه جوړ کړي،»

هغه خبرداری ورکړ، که خلک د اوبو استعمال کم نه کړي او د غیرقانوني ژورو څاګانو د اېستلو مخه ونه نیسي، ‌دا ستونزه به په هر چا باندې اغېز وکړي.

ځلاند زیاته کړه، اوسیدونکي باید په خپلو کورونو کې د باران او واورې د اوبو د ذخیره کولو لپاره کوهیان وکني او د ځمکې لاندې اوبو په بیا تاندولو کې مرسته وکړي.

هغه وويل، د هغه دفتر په رسمي ډول د فارياب والي څخه غوښتنه کړې چې د دې ولايت له اړوندو ادارو سره د ژورو څاګانو د کيندنې او د اوبو د زياتې کارونې د مخنيوي په برخه کې همکاري وکړي.

د ميمنې ښار يوه اوسيدونکي سلطان محمد فهيم، چې ٣٤ کاله عمر لري، وويل، له افغانستان سره د پاکو اوبو د برابرولو په موخه د میلیونونو ډالرو نړۍ والې مرستې سره سره، لا هم دغه بحران په خپل ځای پاتې دی.

هغه وويل، «له بده مرغه دولتي چارواکو د څښاک د اوبو کمښت ته ډېره پاملرنه نه ده کړې. د څښاک د اوبو د کمښت له امله د اوسېدونکو د ځای بدلولو اړتيا ښيي چې لا هم مرستې ته اړتيا لري،»

هغه خبرداری ورکړ، «که چېرې افغانستان له نړۍ سره خپلې اړیکې عادي نه کړي او ډاډ ترلاسه نشي چې مرستې افغانانو ته ور رسیږي، هیواد به له یوه بشري ناورین سره مخامخ او وضعیت به خراب شي.»