تروريزم

افراطي ډله د نفوذ د پراخولو لپاره له بشري مرستو څخه د وسلې په توګه کار اخلي

د محمد قاسم راپور

د ۱۴۰۱ د غبرګولي په ۱۱مه د موریتانیا په مبیرا کمپ کې د خوړو د ویش په مرکز کې د مالي کډوال د خوړو نړۍ وال پروګرام (ډبلیو اېف پي)‌ له یوه کارمند سره یو ځای انتظار کوي. د ۱۴۰۳ د وږي په ۲۸مه، د خوړو نړۍ وال پروګرام له خوا کارېدونکې الوتکه باندې د مالي په پلازمینه کې د القاعدې سره تړلې جماعت نصرت الاسلام والمسلمین له خوا برید وشو. [ګای پیترسن/ ای اېف پي]

د ۱۴۰۱ د غبرګولي په ۱۱مه د موریتانیا په مبیرا کمپ کې د خوړو د ویش په مرکز کې د مالي کډوال د خوړو نړۍ وال پروګرام (ډبلیو اېف پي)‌ له یوه کارمند سره یو ځای انتظار کوي. د ۱۴۰۳ د وږي په ۲۸مه، د خوړو نړۍ وال پروګرام له خوا کارېدونکې الوتکه باندې د مالي په پلازمینه کې د القاعدې سره تړلې جماعت نصرت الاسلام والمسلمین له خوا برید وشو. [ګای پیترسن/ ای اېف پي]

په نا قانونه سیمو کې چې حکومتونو په کې سقوط کړی او اساسي خدمتونه ورک شوي، القاعده یوه ناوړه ستراتیژي پلي کوي چې بشري مرستې له مرستې څخه د ایډیالوژیکي جګړې په وسلو باندې بدلوي.

هغوی د ناچارو خلکو له نهیلۍ څخه ګټه پورته کوي، د خوړو وېش او طبي خدمتونو څخه د افراطي استخدام او هڅونې لپاره د غلچکي وسیلو په توګه استفاده کوي.

په هالنډ کې مېشت د ترهګرۍ ضد شنونکي شعیب رحماني سلام ټایمز ته وویل، «په هغو سیمو کې چې حکومت ناکام شوی، دا ډله د خوړو او روغتیا خدمتونو په ویشلو سره خپل نفوذ پراخوي،»

هغه وویل، «دا خدمتونه هېڅکله په ریښتیا سره وړیا نه دي،» او یادونه یې وکړه چې «د هرې خوراکي کڅوړې تر شا د هڅونې او استخدام یوه هڅه پرته ده.»

هغه زیاته کړه، «افراطي ډلې ځانونه د هغو خدمتونو په وړاندې کولو سره د نجات ورکوونکي په توګه انځوروي چې باید معمولا د دولت یا رسمي ادارو له خوا وړاندې کړای شي،»

په اسلام اباد کې مېشت د سیاسي چارو کارپوه نظام الدین جمشیدي وویل، «هغوی د څو بوجیو اوړو یا اساسي توکو په ورکولو سره له دې وضعیت څخه نه یواځې د خېټې ډکولو لپاره بلکې د ذهنونو د نیولو لپاره هم ګټه پورته کوي،»

هغه سلام ټایمز ته وویل، «د وخت په تېرېدلو سره، دا اساسي مرسته د ایډیالوژیکي تبلیغاتو د خپرولو لپاره په یوه پلېټ فارم باندې بدلیږي،»

هغه وویل، «دا د حکومتونو او نړۍ والو ډلو لپاره یو جدي خبرداری دی چې خلکو ته په خپلواکه او مؤثره توګه اسانتیاوې او خدمتونه وړاندې کړي، که نه نو، افراطي ډلې به د اړمنو په زړونو کې د تاوتریخوالي تخم وکري.»

د تاوتریخوالي تخم کرل

سیاسي شنونکی محمد عمر شریفي، چې د افغانستان اوسیدونکی دی او اوس په انقره کې ژوند کوي، وویل چې څنګه افراطي سازمانونه د خدمتونو له تشې څخه ناوړه ګټه پورته کوي.

هغه سلام ټایمز ته وویل، «که چېرې حیاتي اسانتیاوې لکه خواړه، پاکې اوبه او درمل د بې طرفه ادارو یا حکومتونو له لارې خلکو ته ونه رسیږي، افراطي ډلې په اسانۍ سره مداخله کوي،»

هغه وویل، «هغوی ځانونه د خیریه موسسو په توګه وړاندې کوي، لاکن په حقیقت کې، هغوی د نفرت او تاوتریخوالي تخم کري.»

شریفي وویل، «د یمن او مالي په څېر ځایونو کې، خلک ډېر وختونه د لوږې له امله د مړینې پرځای د افراطي ایډیالوژۍ لاندې ژوند کول غوره کوي، او هغه هم یواځې د دې لپاره چې هغوی بله لاره نه لري.»

هغه وویل، «د حکومتونو او نړۍ والو سازمانونو د اغېزمنو او منسجمو پروګرامونو په نشتوالي کې، القاعدې د ساحل، د یمن په ځینو برخو او سوریې په څېر سیمو کې د دې تاکتیک په کارولو سره خپل ټولنیز بنسټ پیاوړی کړی دی،»

په هغو سیمو کې چې القاعدې کنټرول ټینګ کړی، بشري مرستې داسې وړاندې کیږي چې تر شا یې نور هدفونه موجود وي. په کابل کې مېشت سیاسي شنونکی سمیر رضایي سلام ټایمز ته وویل، ترلاسه کوونکي باید د افراطیانو کیسې او روایتونه ومني.

هغه وويل، هغه ځوانان چې د دغو ډلو له خوا جوړو شویو ښوونځیو ته ځي د عملي مهارتونو پرځای افراطي نظریات زده کوي، او دا کار د ځواک د جذبولو یوه لاره برابروي.

آیا دا لیکنه ستاسو خوښه شوه؟

0 تبصره

د تبصرو تګلاره * ضروري برخې ښيي 1500 / 1500