فرانسه د هوا له لارې د اېستنې د بهیر له پای ته رسېدلو څخه وروسته له افغانانو سره د مرستو هڅو ته دوام ورکوي

فرانسوي ځواکونو د زمري او وږي په میاشتو کې د هوا له لارې د را اېستنې په ترڅ کې د کابل په حامد کرزي نړۍ وال هوایي ډګر کې تر سختو شرایطو لاندې کار وکړ چې نږدې ۳۰۰۰ افغانان، فرانسوي وګړي او نور کسان له افغانستان څخه راوباسي.

د طالبانو له خوا د کابل له نیول کېدلو او د امنیتي وضعیت له خرابېدلو څخه وروسته، اپګان عملیاتو د دیپلوماتیکو کارکونکو په ګډون ۲۶۳۰ افغانان او ۱۴۲ فرانسوي وګړي له افغانستان څخه را انتقال کړل.

د فرانسې د وسله والو ځواکونو وزارت د وږي په ۶مه وویل، که څه هم چې دغه عملیات د وږي په لومړیو کې پای ته ورسېدل، لاکن فرانسه بیا هم دې ته ژمنه ده چې د «ټولو هغو کسانو چې باید خوندي کړای شي» را اېستنې ته اسانتیا برابره کړی.

د دغو ۱۰ ورځنیو عملیاتو په ترڅ کې، د فرانسې تکتیکي الوتکو را اېستل کېدونکي کسان په متحده عرب اماراتو کې یوه بېس ته را اېستل او له هغه ځای څخه یې فرانسې ته رسول.

د وسله والو ځواکونو وزیر فلورینس پارلي د زمري په ۲۵مه وویل، د متحده عرب اماراتو بېس «د ابو دبي او کابل تر منځ د تګ راتګ د ډاډمنولو لپاره د یوه مرکز په توګه» کار وکړ.

د فرانسې ولسمشر ایمانویل مکرون هماغه ورځ په یوه وینا کې وویل، «موږ مطلق لومړیتوب د خپلو هېوادوالو، چې باید ټول له هغه هېواد څخه راوځي، او هغو افغانانو را اېستلو ته ورکوو چې د فرانسې لپاره یې کار کړی دی».

هغه وویل، فرانسه «یوه له هغو لږو هېوادونو څخه ده چې پرېکړه یې کړې چې تر هغه وخته پورې به په سیمه کې پاتې شي څو هغه کسان خوندي کړای شي چې زمونږ لپاره یې کار کړی دی.»

نوموړي وویل، «د افغانستان راتلونکی د هغه په خپلو لاسونو کې دی،» لاکن فرانسه «به له افغان سړیو او ښځو سره د دوستۍ د روحیې ساتنې ته دوام ورکړي».‌

هغه وویل، فرانسه به «دا کار د افغان مدني ټولنې د ملاتړ او د هغو خلکو د خوندي کولو له لارې وکړي چې موږ کولی شو هغوی خوندي کړو؛ او هغو ته چې د جنګ لاره نیسي، د علم او پرمختګ پر وړاندې دښمني کوي او ړوند تاوتریخوالی ترسره کوي، به په واضح توګه ووایي چې هغوی د ځانونو د منزوي کولو لاره نیسي،‌ او تل به د هغو تر څنګ ودرېږي چې د ازادۍ او د ښځو د حقونو لپاره مبارزه کوي، او نړۍ ته عین هغه پیغام ور لېږدوي چې موږ یې کوو».

مکرون زیاته کړه، «دا د منطق لاره ده، دا د دې لاره ده چې موږ اصلا څوک یو.»

د اپګان اپرېشن په ترڅ کې،‌ فرانسوي ځواکونو د حامد کرزي نړۍ وال هوایي ډګر او متحده عرب اماراتو تر منځ د ای ۴۰۰ م او سي ۱۳۰ تکتیکي الوتکو ۲۶ ځلې تګ راتګ او د متحده عرب اماراتو او فرانسې تر منځ د ای ۳۱۰ او ای ۳۳۰ ستراتیژیکو الوتکو ۱۶ الوتنې وکړې.

د وسله والو ځواکونو وزارت وویل، د حامد کرزي نړۍ وال هوایي ډګر کې د الوتکو د شمېر د ډېروالي له امله، فرانسې له متحدینو او نورو هېوادونو سره له نږدې څخه کار وکړ ترڅو د الوتنو خوندیتوب یقیني کړي.

دغه وزارت وویل، فرانسوي ځواکونو په ډېرو حساسو شرایطو کې او د ترهګرۍ تر پراخ ګواښ لاندې د اېستنې د ماموریت په ترسره کولو سره خپله وړتیا وښودله.

وزارت وویل، په ابو دبي کې په هوایي ډګر کې فرانسوي ځواکونو له ۷۰۰۰ څخه ډېر خوراکونه توزیع کړل، ۵۰۰ اضافي چپرکټونه یې تیار کړل او د را وتلیو کسانو لپاره یې ټول اساسي اړتیاوړ توکي برابر کړل.‌

نور کار هم باید وشي

یورو نیوز راپور ورکړ چې، د پاریس ښار په لمنه کې په یوه هوټل کې له اوسېدونکیو افغانانو څخه د کتنې په ترڅ کې، د فرانسې لومړي وزیر جین کاسټیکس له هغوی سره ژمنه وکړه چې فرانسه به یې «مسؤلیت پر غاړه واخلي».

هغه وویل، «فرانسه باید هغه کسان خوندي کړي چې هغوی په یوه یا بله طریقه د فرانسې جمهوریت سره مرسته کړې ده، او دغه راز فرانسه یو پناه ورکوونکی هېواد دی او ځان ژمن بولي چې هغو کسانو ته چې کم وسه دي خوندیتوب برابر کړي.»

په دغه هوټل کې په سلګونو سړي، ښځې او ماشومان ژوند کوي، چې ټول یې د زمري په وروستیو کې له کابل څخه را اېستل شوي دي.

د بهرنیو چارو وزارت یوه چارواکي یورونیوز ته وویل چې د اپګان اپرېشن له پای ته رسېدلو څخه وروسته لا هم کار شته چې وشي او له افغانستان څخه نور کسان را واېستل شي.

فرانسې د بشردوستانه عملیاتو د ترتیبولو غوښتنه کړې څو له هغو سلګونو افغانانو سره چې ایسار پاتې دي په نورو طریقو د راوتلیو په برخه کې مرسته وکړي.‌

د فرانسې د بهرنیو چارو وزیر جین یویس لي دریان او پارلي د وږي په ۶مه په یوه ګډه اعلامیه کې وویل، «زموږ هڅې روانې دي».

په ورته وخت کې، د وسله والو ځواکونو وزارت وویل، له هغو افغانانو سره به چې په فرانسه کې د پناه غوښتنې غوښتنلیک ورکوي، د عریضې او په ټولنه کې د ادغام په بهیر کې مالي او اداري مرسته وشي.