ملګرو ملتونو د تاجکستان له لارې بدخشان ته له ۱۵۰۰ ټنو څخه د ډېرو خوراکي توکو مرسته ورسوله

کندوز -- په بدخشان ولایت کې د ملګرو ملتونو د خوړو د نړۍ وال پروګرام چارواکو وویل،‌ له تاجکستان څخه له ۱۵۰۰ مټریک ټنو څخه ډېر خوراکي توکي را رسېدلي، او ۷۰۰۰ اړمنو کورنیو ته د خوړو د وېش پروسه پیل شوې ده.

په بدخشان ولایت کې د ډبلیو اېف پي رییس حیات الله رسولي وویل، د خوراکي توکو مرسته چې اوړه، غوړي، لوبیا او مالګه په کې شامل دي د لیندۍ په ۱۱مه راورسېدله او د خواهان،‌ کوف آب، شکي، نسي او مایمي په پنځو سرحدي ولسوالیو کې به ووېشل شي.

هغه وویل، «له تاجکستان سره له دوو میاشتو خبرو څخه وروسته، موږ وکولی شوای چې خوراکي توکي واخلو او د درواز ولسوالۍ له لارې یې چې له تاجکستان سره ګډه پوله لري، د بدخشان سرحدي ولسوالیو ته راوړو.»

رسولي وویل، که څه هم چې سړک د ترافیکو پر مخ تړلی، هغه په موقته توګه پرانستل شو څو هغو موټرو ته چې خوراکي توکي یې لېږدول د تېرېدلو اجازه ورکړي، او دغه خوراکي توکي به هغو کورنیو ته چې په دې ژمي کې له یوې تباه کوونکې قحطۍ سره مخامخ دي، ووېشل شي.

ډبلیو اېف پي د څلورو پرله پسې میاشتو په مخه هرې مجبورې کورنۍ ته د میاشتې ۴۶ کیلوګرامه اوړه، ۸.۵ کیلوګرامه نخود، ۴.۵ کیلوګرامه غوړي او ۱ کیلوګرام مالګه ورکوي.

رسولي وویل، د مرستو په وروستي انتقال سربېره، ډبلیو اېف پي تېره میاشت په بدخشان او د تخار ولایت په یو شمېر سیمو کې غریبو او اړمنو کورنیو ته ۱۲۰۰۰ مټریک ټنه خوراکي توکي ور ووېشل او دا پروسه به په ټول ژمي کې همداسې روانه وي.

هغه وویل، دغه راز پلانونه شته چې دا مرستې په درې نورو لیرې پرتو ولسوالیو؛ اشکاشم، واخان او شغنان کې ووېشل شي او د دغو کورنیو اړتیاوې به ژر پوره کړای شي.

د سړکونو بندښت

بدخشان چې د هېواد په شمالي برخه کې پروت دی یو له ډېرو سړو ولایتونو څخه ګڼل کیږي، او ډېرې سرحدي سیمې یې اوس واورو پوښلې دي.

بې کارۍ، وچکالۍ او جنګ په دغه ولایت کې د فقر اغېزې سختې کړي،‌ او د ژمي په ترڅ کې د سړکونو قریب الوقوع بندښتونه یوه لویه اندېښنه ده.‌

د خواهان ولسوالۍ یوه اوسېدونکي خال میرزا چې ۴۳ کاله عمر لري، وویل هغه رارسېدونکې مرستې ته خوښ دی ځکه چې کورنۍ یې صرف دوه وخته ډوډۍ خوري.

میرزا وویل،‌ خو مرستندویې ادارې باید اوس چې سرکونه لا پرانستی دي له اوسېدونکیو سره مرسته وکړي، که نه، په راتلونکي ژمي کې به فقر او قحطي په لیرې پرتو ولسوالیو کې د خلکو ژوند وګواښي.

هر کال، د بدخشان د لیرې پرتو ولسوالیو اوسېدونکي د خوراکي توکو او لوازمو د ذخیره کولو له لارې د ژمي، د سړکونو د حتمي بندښت او د احتمالي برفکوچونو او نورو طبیعي پېښو لپاره چمتووالی نیسي‌.‌

په بدخشان ولایت کې د مدني ټولنې یوه فعال عبدالرقیب خاوري وویل، «موږ هر کال د احتمالي افتونو پر وړاندې د مقابلې لپاره ځانونه چمتو کوو.»

هغه وویل، «دا مهمه ده چې په بې وزلو ولسوالیو کې خواړه ذخیره کړای شي څو د کوم طبیعي مصیبت په صورت کې اغېزمن شویو خلکو ته ملاتړ برابر کړای شي.»

خو د سږ کال د شرایطو له امله، اوسېدونکي چمتو نه دي.‌

هغه وویل، «د لیرې پرتو ولسوالیو د اوسېدونکیو لپاره ننګونه نه یواځې د خوراکي توکو په قېمتونو کې زیاتوالی بلکې همدارنګه قحطي او په ژمي کې د خوراکي توکو نشتوالی دی.»

د خوراکي توکو او درملو کموالی

په دغه ولایت کې د مدني ټولنې یوه فعال عبدالله حکیمي وویل، هر کال د ژمي په رارسېدلو سره په لیرې پرتو ولسوالیو کې سړکونه بندیږي، د خوراکي توکو قیمتونه لوړیږي او روغتیایي پاملرنې او طبي مرکزونو ته د خلکو لاسرسی محدودېږي.

هغه وویل، «له بده مرغه چې زموږ خلک ډېر غریب دي او په هېواد کې وروستیو بدلونونو لا نور اغېزمن کړل. مرستندویې ادارې باید د مرستو په برابرولو کې چټکي وکړي.»

د بدخشان د پرمختیایي شورا یوه غړي خسرو راغي وویل، د واورو د ورېدلو له امله د بدخشان لیرې پرتو او سرحدي ولسوالیو ته ورغلي سړکونه هر کال د څو میاشتو په مخه بند وي چې د اوسېدونکیو لپاره د خوراکي توکو د کمېدلو سبب کیږي.‌

هغه وویل، دغو ولسوالیو ته د ورتګ ډېرې لارې ډېرې ستونزمنې دي او یواځې حیوانات کولی شي چې پرې لاړ شي، خو کله چې واوره وورېږي بیا حیوانات هم پرې نشي تېرېدلی.

هغه وویل، «څو کاله مخکې، په بدخشان کې د افغانستان او تاجکستان یو شریک بازار وو چې هلته به د سرحدي ولسوالیو اوسېدونکیو په ژمي کې لومړني توکي ترلاسه کول، خو اوس د دغه ګډ مارکېټ دروازې د خلکو پر مخ بندې دي.»