د خوړو نړۍ وال پروګرام په کندوز کې په زرګونو لنډمهالي کاري فرصتونه رامنځته کوي

| 08-22-2022

د افغانستان مختلف ولایتونه خصوصاً، ننګرهار، لغمان، پکتیکا، خوست او لوګر په دې وروستیو کې سختو سېلابونو، زلزلو او بې موسمه بارانونو وځاپه. خلک یې په مالي او ځاني لحاظ ډېر زیات زیانمن کړل. په دې وخت کې چې د افغاني ټولنې وګړي په ډېر غربت کې ژوند کوي دې طبیعي پېښو یې لاپسې ژوند بې خونده کړ او حتی اوس داسې یو حالت کې دي چې د سبا لري مګر د بېګا نه او داسې کورنۍ مې هم په خپلو سترګو لیدلي چې نه د سبا لري او نه د بېګا. نو دې وضعیت ته په کتو ویلی شو چې دا ډول پروژې مفیدې دي. خلکو ته یې څه ناڅه کاري فرصتونه ایجاد کړي دي. ورسره مصروف دي او که دا هم نه وي نو ژوند کول ورته ډېر سخت دي.

| 08-11-2022

مننه چې له موږ سره مو مرسته وکړه او دوه درې ځلې مو زمونږ خیټې ډکې کړې، خو دا خیرات او مرسته داسې ده لکه په کوڅو کې سوالګرو ته خیرات ورکول. دا به ښه وي چې تاسو په ځینو دوامدارو پروژو کار وکړئ. نړیواله ټولنه کولی شي دا ډول پروژې تمویل کړي چې اوږدمهاله اغیزې ولري. ولې د دوی لپاره د کار فرصتونه نه رامنځته کوئ چې دوی او بیا د دوی اولادونه او لمسیان هم ترې ګټه پورته کړي؟ روسیه ښه وه، یو ځل افغانستان ته راغله او له هغه وروسته لسیزې وشوې، خو افغانان لا هم د هغوی له خوا بشپړو شویو پروژو څخه ګټه پورته کوي.

| 08-11-2022

کور مو ودان چې موږ ته خیرات راکوئ او دوه درې وخته خېټه رامړوئ. خو که په ریښتیا زموږ غم درسره وي دا شی مو دربند کړئ. موږ په په شته لاسو او پښو کې سوال ته کېنولي یو. لنډمهالي څه مانا خوشې بوس بادوئ. څومره خلک چې په لارو کوڅو کې سوال ته ناست دي ستاسو د همدې لنډمهالي کارونو نتیجه ده. ولې ورته سم دم روزګار نه جوړوئ چې اول دوی، بیا یې بچیان بیا یې لمسیان ترې مستفید شي. روس خو ښه و افغانستان ته یو وخت راغلی و کوم کارونه یې چې کړي لسیزې لسیزې پرې تېرې شوې خو اوس هم افغانان ترې ګټه اخلي.

| 08-10-2022

دا کارونه داسې دي لکه یو چاته چې د سرک په سر خیرات ورکول شي.‌ بهتره به دا وي چې په دوامدارو پروژو باندې کار وکول شي. نړۍ واله ټولنه کولی شي داسې پروژې تمویل کړي چې ګټه یې دوامداره وي. بدبختانه چې د تېرو شلو کالونو په ترڅ کې چې افغانستان د پرمختګ ښه فرصتونه لرل، په اوږدمهالو پروژو باندې تمرکز ونشو. له یوې خوا د حکومت چارواکي غله ول او بلې خواته نړۍ والې ټولنې افغانستان سره په شویو مرستو کې محدودیتونه لرل. مثلا، افغانستان په تېرو شلو کالونو کې ونه توانېد چې له خپلو پراخو اوبو نه په هېواد کې دننه برق تولید کړي. برق د ټولو صنایعو مور ده. کله چې په یوه هېواد کې برق موجود وي، خلک کولی شي تولیدي فابریکې جوړې کړي، بیلابیل توکي جوړ کړي، تولیدات په اسانۍ سره ذخیره کړي او په سړو خونو کې یې وساتي او بیا یې د هیواد نورو برخو او بهر ته په اسانۍ سره صادر کړي.

| 08-12-2022

برق د ټولو صنایعو مور ده. دا جمله مې ډېره خوښه شوه. واقعا چې برق د ټولو صنایعو مور ده. افغانانو په هرات کې صنعتي پارک جوړ کړ، برق یې ورته له ایران نه راوست، لاکن افغانان مجبور وو چې د ایران خبرې ومني. د معمولي اختلاف او د ایراني سوداګرو د ناراحتۍ او خپل حکومت ته له شکایت نه وروسته، ایران د هرات په صنعتي ښارګوټي باندې برق قطع کړ. په نتیجه کې یې په زرګونو افغانان بې کاره شول. پاکستان چې ځان د اسلام کلا بولي خو په حقیقت کې د برتانیا له غولو څخه جوړ شوی دی، له ۴۴ کالونو راهیسې د دې لپاره د افغانانو وینې بهوي چې د ډیورنډ له فرضې کرښې پورې غاړې سیمې ترې را جلا نه کړي، او افغانان په کونړ سیند باندې برق جوړ نه کړي. برق د ټولو صنایعو مور ده. پاکستان د ټولو ترهګرو مور ده.

ځواب ورکړئ

| 08-10-2022

بشردوستانه مرستو ته د افغانانو اړتیا نه ختمیدونکې ده. د طلوع نیوز د راپور له مخې، نړیوال بانک په دې وروستیو کې راپور ورکړی چې د افغانستان په ګډون د نړۍ اوه هېوادونه د خوراکي توکو او پورونو له بحران سره مخامخ دي. په دغه راپور کې ویل شوي چې دا بحرانونه به په نړیواله کچه ویجاړونکي اغیزې ولري او یوازینۍ حل لاره دغو هیوادونو ته د خوراکي توکو واردول دي. په دغه راپور کې نړیوال بانک په نړۍ کې د خوړو خوندیتوب ارزولی دی. د نړیوال بانک په راپور کې راغلي چې افغانستان، ایریتریا، موریتانیا، سومالیا، سوډان، تاجکستان او یمن هغه هېوادونه دي چې د خوراکي توکو او پورونو له بحران سره مخامخ دي. په راپور کې راغلي چې طبیعي پېښو لکه وچکالۍ افغانستان زیانمن کړی او د غنمو حاصلات یې کم کړي دي. د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ وزارت ویاند مصباح الدین مستعین وايي، «په دې برخه کې کروندګر زیانمن شوي او دغه راز کرنیز محصولات هم اغېزمن شوي، وچکالي یوازې په افغانستان کې نه بلکې په ټوله نړۍ کې راغلې ده.» د نړیوال بانک راپور وړاندیز کړی چې دغو هیوادونو ته د بیړنیو مرستو زیاتول یو له ممکنو حل لارو څخه دي. د نړیوال بانک د راپور له مخې، د افغانستان نهه شپیته سلنه خلک خپلې خوراکي اړتیاوې نشي پوره کولی او شپاړس سلنه کورنۍ د ورځې له یوې ډوډۍ څخه کم خواړه خوري. له بده مرغه، دا ارقام ورځ په ورځ زیاتیږي. خدای دې د افغانستان په خلکو رحم وکړي.

| 08-10-2022

دغه ډول کارونه له نشت نه ښه دي خو دا چې کارونه مختلف دي بیا هم بسنه نه کوي. په عکس کې چې ګورې د ښار د صفایئ کارونه لېدل کېږي چې تر سره کېږي. دلته د فرهنګونو، رواجونو... خبرې دي. مثلا؛ یو تعلیم یافته ځوان ته چې کلونه يې د تعلیم په حاصلولو لګولي، دا کار به وکړي؟ او که کوي يې مسولین به د خپل وجدان پر وړاندې د خجالت احساس و کړي؟ ولس په مطلق ډول د لسېزو وړاندې حالت ته تللی. غربت او مایوسي په ټول هېواد خپره ده. دا څه ډول حالت دی او تر کومه به وي؟ دلته خبره د روزګار او د هېواد د سوکالۍ ده. سوکالي هغه وخت راتلی شي چې ځوانان مو ادارو ته لاړ شي، کار وکړي نو هېواد به هله د طرقۍ په لور روان شي. دلته ځوانانو ته د باقاعده او دوامداره معاش خبره مهمه ده تر څو میاشتنی عاید ولري. خپل ژوند ته یو مسیر و ټاکي، روحي سکون ومومي. او که دغه ډول حالت وي لکه دا روان چې دی، دا نهایت د افسوس وړ حالت دی. ولس په مطلق ډول له لوږي مري. تعلیم یافته قشر مو هره ورځ نورو هېوادونو ته تښتي. لنډه به یې و وایم چې دغه ډول بد حالت مو په هیڅ صورت په خو او خیال کې هم نه راته.

| 08-09-2022

دا ښه ګام دی، خو له دې وروسته به ولس څه کوي؟ ورکړل شوي د خوراکي توکو بسته به څومره وخت د دوی لپاره کافي وي؟ له هغه وروسته به مزدور کار څه خوري؟ هغه به په څه کې ځان مصروفوي؟ نه فابریکه شته او نه هم بله لاره او حل لاره. زه فکر کوم چې دا نړیوال سازمانونه په خپلو کارونو کې صادق نه دي. په دې کې شک نشته چې حالت بیړنی دی، لاکن بیړني حالت د لنډ مهاله فعالیتونو سره نشي حل کیدلی. دا سازمانونه کافي مالي سرچینې او همدارنګه بشري سرچینې او ښه تجربه لرونکي کارکوونکي لري. دوی باید خپل متخصصین راټول کړي او د هغوی په همکارۍ یو پراخ پروګرام رامینځته کړي چې پر بنسټ یې افغانان دایمي دندې ولري او وکولی شي په خپله خوښه خپل ژوند وکړي او خپلې اړتیاوې پوره کړي. په هرصورت، دوی دا کار نه کوي. ځکه چې ډیری یې د بهرنیو هیوادونو پلانونه پلي کوي او هغه هیوادونه هیڅکله نه غواړي چې افغانان راضي شي. ډېر ښه يې ويلي دي چې که غواړې چې يو قوم ستا اطاعت وکړي، نو بايد هغه قوم وږی وساتې، تر څو د خپلې ګېډې له ډکولو پرته په بل څه فکر ونه کړي.