هرات -- په کابل کې په کاج ښوونیز مرکز باندې د تېرې اونۍ مرګونی ځانمرګی برید لا هم د افغانانو تر منځ د قهر او غوسې پارولو ته دوام ورکوي.
یوه ځانمرګي بمي بریدګر د کابل په دشت برچي سیمه کې، چې له تاریخي پلوه د شیعه هزاره ګانو ځپل شوې ټولنه په کې ژوند کوي، د تلې په ۸مه د سلګونو نارینه او ښځینه زده کوونکیو تر منځ په داسې حال کې ځان وچاوه چې هغوی د پوهنتون په یوه نمونوي کانکور ازموینه کې برخه اخیستله.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندوی ماموریت (یوناما) د دوشنبې په ورځ /د تلې ۱۱مه/ وویل، د بمي برید په نتیجه کې د وژل شویو کسانو شمېر ۵۳ ته رسېدلی او کېدی شي نور هم زیات شي.
هېڅ ډلې د برید مسؤلیت پر غاړه نه دی اخیستی، په داسې حال کې چې پخوا داعش دغه ډول بریدونه ترسره کړي.
![له ۱۰۰ څخه ډېرې افغان زده کړیالانې د تلې په ۱۱مه، په کابل کې پر یوه ښوونیز مرکز له ځانمرګي بمي برید څخه دوه ورځې وروسته، د یوه اعتراض په ترڅ کې له هرات پوهنتون څخه د والي د دفتر خوا ته د تګ پر مهال د «ښوونه او روزنه زموږ حق دی؛ نسل وژنه یو جرم دی» شعارونه ورکوي. [عمران/سلام ټایمز]](/cnmi_st/images/2022/10/07/37650-g_1-ok-739_416.webp)
له ۱۰۰ څخه ډېرې افغان زده کړیالانې د تلې په ۱۱مه، په کابل کې پر یوه ښوونیز مرکز له ځانمرګي بمي برید څخه دوه ورځې وروسته، د یوه اعتراض په ترڅ کې له هرات پوهنتون څخه د والي د دفتر خوا ته د تګ پر مهال د «ښوونه او روزنه زموږ حق دی؛ نسل وژنه یو جرم دی» شعارونه ورکوي. [عمران/سلام ټایمز]
![افغانو ښځو د تلې په ۹مه، د کابل په دشت برچي سیمه کې په یوه ښوونیز مرکز باندې له یوه ځانمرګي برید څخه یوه ورځ وروسته، په ښار کې د یوه اعتراض په ترڅ کې کې لوحې پورته کړي، او د «هزاره ګانو نسل وژنه ودروئ» شعارونه ورکوي. [ای اېف پي]](/cnmi_st/images/2022/10/07/37649-000_32kg7u7-739_416.webp)
افغانو ښځو د تلې په ۹مه، د کابل په دشت برچي سیمه کې په یوه ښوونیز مرکز باندې له یوه ځانمرګي برید څخه یوه ورځ وروسته، په ښار کې د یوه اعتراض په ترڅ کې کې لوحې پورته کړي، او د «هزاره ګانو نسل وژنه ودروئ» شعارونه ورکوي. [ای اېف پي]
د هرات او بامیان پوهنتونونو له ۳۰۰ څخه ډېرې زده کړیالانو د تلې په ۱۰مه سرکونو ته ووتلې تر څو دغه ډلوژنه وغندي.
دغه راز، په لسګونو نورو زده کړیالانو د تلې په ۱۱مه د بلخ ولایت په مرکز مزارشریف کې په اعتراض لاس پورې کړ.
د هرات پوهنتون د ژورنالیزم پوهنځي یوې زده کړیالې آسیې بسام چې په اعتراض کې یې برخه اخیستې وه، وویل، ترهګر غواړي چې د محصلینو په وژلو سره د افغانستان د پرمختګ مخه ونیسي.
هغې وویل، «موږ د دې لپاره خپل غږونه پورته کوو چې نسل وژنه ودروو او د نجونو حقونه د دې لپاره خوندي کړو چې وکولی شي ښوونځیو ته لاړې شي او په یوه خوندي چاپېریال کې زده کړې وکړي.»
نوموړې وویل، «فرق نه کوي چې تر څو هغوی موږ وژني او زموږ ښوونځي الوزوي، موږ به بیا راپورته شو او د ښوونې او روزنې او پوهې په وسیله به د دغو ترهګرو پر ضد مبارزه وکړو.»
هغې زیاته کړه، «موږ ټول -- پښتانه، تاجکان او هزاره ګان -- په یوه غږ وایو چې د پښتون، تاجک او هزاره وینه یوه ده.»
د بامیان پوهنتون یوې زده کړیالې نرګس نوري چې هغې هم په دې لاریون کې برخه اخیستې وه، وویل، عاملان باید ونیول شي او د عدالت منګولو ته وسپارل شي.
هغې وویل، «موږ په کابل کې په زده کوونکیو باندې شوی برید غندو. دا غیر انساني برید د دغو ترهګرو د ظلم انتها په ګوته کوي.»
هغې زیاته کړه، «ترهګر فکر کوي چې هغوی کولی شي په ښوونځيو او تعلیمي مرکزونو باندې په بریدونو ترسره کولو سره د ښوونې او روزنې او پرمختګ مخه ډب کړي، لاکن د هغوی دا هیله به هېڅکله هم پوره نشي.»
نوموړې وویل، «پخوا چې ترهګرو دغه ډول جنایتونه کړي، لا نورو زده کوونکیو د زده کړو تر لاسه کولو ته مخه کړې ده.»
نوري وویل، په افغانستان کې باید د ترهګرو ډلو مخه ونیول شي څو د بې ګناه خلکو لا نوره وینه تویېدنه ودرېږي.
د ښوونې او روزنې او پوهې پر وړاندې دښمني
د هرات ښار یوه اوسېدونکي صفی الله صمیمي وویل، د ترهګرو ډلو هدف دا دی چې په ښوونځیو او تعلیمي مرکزونو باندې بریدونه ترسره کړي څو په افغانستان کې د ښوونې او روزنې او پوهې د پرمختګ مخه ډب کړي.
هغه وویل، «ترهګر نه غواړي چې د افغانانو نوی نسل پوهه او پرمختګ ترلاسه کړي. په تعلیمي مرکزونو باندې د ځانمرګو بریدونو په ترسره کولو سره، هغوی غواړي چې د خلکو په منځ کې وېره رامنځته کړي او د هغوی بچیان له زده کړو ترلاسه کولو څخه ایسار کړي.»
نوموړي وویل، «له افغانانو سره د ترهګرو پر ضد د مبارزې لپاره پاتې یواځېنۍ وسله علم دی.»
هغه وویل، له دې سره سره چې که ترهګر د جرمونو ترسره کولو او د بې ګناه ځوانانو د وینو تویولو ته دوام ورکړي، افغانان به د علم او ښوونې او روزنې د ترلاسه کولو مزل پرې نه ږدی.
صمیمي وویل، د تعلیمي مرکزونو پر ضد ترهګري د افغان ځوانانو هوډ لا نور قوي کوي او هغوی دې ته هڅوي چې لا ډېر زیار وباسي، مطالعه وکړي او پوهه ترلاسه کړي.
د بامیان پوهنتون یوې زده کړیالې فاطمې عزیزي ومنله چې، ترهګرې ډلې له باخبرو او لوستو افغان ځوانانو څخه وېره لري.
هغې وویل، که ځوانان لوست وکړي بیا به ترهګر دا فرصت ونه لري چې هغوی استخدام کړي.
هغې په نړۍ واله ټولنه باندې غږ وکړ چې له افغانانو سره په دې غمجنو او سختو وختونو کې مرسته وکړي.
هغې زیاته کړه، «موږ غواړو چې نړۍ واله ټولنه په دې برخه کې یواځې نندارچي ونه اوسي او نه یواځې دغه ډول بریدونه وغندي بلکې له افغانانو سره د هغو په ودرولو کې مرسته هم وکړي.»
عزیزي وویل، نړۍ واله ټولنه ۲۰ کاله د افغانانو تر څنګ ودرېدله، او دا به مناسبه نه وي چې اوس افغانستان هېر کړي.
هغې وویل، «که د ترهګرو ځالې ویجاړې نشي، هغوی به نه یواځې افغانستان بلکې ټوله نړۍ نا امنه کړي.»
عزیزي وویل، «د یوې خوندي نړۍ لپاره، په کار ده چې نړۍ واله ټولنه سمدلاسه مداخله وکړي او په افغانستان کې وضعیت ښه کړي.»
یو غیر اسلامي او غیر انساني عمل
دیني عالمانو هغه ځانمرګي بریدونه او بمي حملې چې ملکي خلک په نښه کوي غندلي، او هغه یې د اسلامي او انساني ارزښتون ضد عملونه بللي دي.
په هرات ښار کې د مولوي خیرالله نیازي په نامه یوه دیني عالم وویل، هغه کسان چې ځانمرګی بریدونه کوي هغوی له اسلام سره تړاو نه لري.
هغه وویل، «د ځانوژنې او بمي برید فکر په اسلام کې ځای نه لري. هغه کسان چې د اسلام له نامه څخه په استفادې سره دغه ډول جنایتونه ترسره کوي هغوی نه مسلمانان دي نه انسانان. هغوی داسې وحشي حیوانات دي چې د انسانانو وینې څښي.»
هغه زیاته کړه، «په ملکي خلکو باندې برید کول چې په هر نامه وي، جرم دی، او خدای (ج) به یې له عاملانو څخه پوښتنه وکړي. د بې ګناه خلکو د وینو تویول په اسلام کې یوه کبیره ګناه ده او هېڅکله به ونه بښل شي.»
په بادغیس کې یوه دیني عالم مولوي سید احمد حنفي وویل، ځانمرګي بریدونه او بمي حملې مذهبي توجیه نه لري او عاملان به یې د تل لپاره په دوزخ کې وي.
هغه وویل، «بې ګناه افغانان له کالونو راهیسې د ځانمرګو او بمي بریدونو قربانیان دي. هغه کسان چې دغه ډول بریدونه ترسره کوي هغوی قاتلان دي، او خدای (ج) د قاتلانو لپاره سخته سزا ټاکلې ده.»
هغه زیاته کړه، «هغو ځوانانو چې په دغه ښوونځي کې یې زده کړه کوله او برید پرې وشو هغوی هېڅ جرم نه وو کړی.»
هغه وویل، اسلام د ملکي او بې ګناه خلکو پر ضد هر ډول تاوتریخوالی ردوي، او زیاته یې کړه چې ځانمرګي او بمي بریدګر د بهرنیو استخباراتي ادارو د لاس آلې دي چې هدف یې د بې ګناه خلکو وژل او وېره رامنخته کول دي.
که څه هم دا خبر د ښه ژوند او راتلونکي لپاره د افغانانو هوډ او اراده په ډاګه کوي چې دوی به هیڅکله خپلو دښمنانو ته تسلیم نشي، په عین وخت کې دا هم څرګنده ده چې دښمن هم د افغانانو په وژلو ستړی شوی نه دی. د دښمن وروستۍ موخه د افغانانو ځپل، وژل او بلع کول دي. که موږ څومره ووژل شو، او څومره چې دوی په موږ ډزې وکړې، د دوی ګولۍ به پای ته ونه رسیږي. د دوی په زړونو کې به هیڅ رحم نه وي او دوی به د دې جنایتونو مخه ونه نیسي. تر څو چې پاکستان په دې نړۍ کې وي افغانستان به سوله ونه ګوري. نو له دې کړاوونو څخه د افغانستان د وتلو یوازینۍ لار د نړۍ له نقشې څخه د پاکستان له منځه وړل دي. افغانان باید سره یو شي او د پاکستان پر ضد راپورته شي.
ځواب ورکړئخو پاکستان به هيڅکله له منځه ولاړ نه شي ځکه چې بريتانيا يې ملاتړ کوي. په سیمه کې له پرله پسې ماتو وروسته برتانیې پریکړه وکړه چې یوه برخه له هنده او یوه برخه له افغانستان څخه را واخلي او د پاکستان په نوم هیواد په کې جوړ کړي. له هغه وروسته، دوی د دې تش په نامه هیواد لپاره د ۱۹۴۷ څخه تر ۱۹۵۱ پورې د برتانوي جنرالانو په مشرۍ اردو جوړه کړه، او بیا یې دوی ته دنده وسپارله چې د برتانیا هر څه پلي کړي او تطبیق کړي. که برتانیا او امریکا وغواړي، کولای شي له پاکستانه ټول ترهګر وباسي، ځکه د پاکستان پوځ او استخباراتي ادارې د ترهګرو مدیریت کوي او هغوی (د پاکستان پوځ او استخبارات) د برتانیا له خوا اداره کېږي او د امریکا له خوا یې مالي ملاتړ کېږي.
ځواب ورکړئ6 تبصره
ښکاره خبره ده چې زړور افغانان په ځانګړې توګه ښځې هېڅکله د ستونزو پر وړاندې سر نه ټيټوي، خو آیا نړۍ د دغو بې ګناه خلکو پر وړاندې خپله انساني او اخلاقي دنده ترسره کړې ده؟ نه! نړۍ د دې پر ځای چې د افغانانو ملاتړ وکړي، دا فاجعه رامنځته کړې ده. افغانستان او خلک یې د نړۍ د زبرځواکونو لپاره یوازې یوه لوبتکه (د لوبو آله) ده، چې دوی یې د خپلو موخو د ترلاسه کولو لپاره کاروي. په زړه پورې خبره دا ده چې کله امریکا په ۲۰۰۱ کال کې پر افغانستان برید وکړ، نیمايي نړۍ خپل ځواکونه افغانستان ته را ولېږل چې د افغانستان په جګړه کې خپلې وسلې وازمايي. خو د نړیوالې ټولنې له شل کلن حضور وروسته لکه څنګه چې افغانستان د ۲۰۰۱ کال وضعیت ته راګرځېدلی، له دغو هېوادونو څخه هېڅ یو هم له افغانانو سره مرستې ته چمتو نه دی. برسېره پردې، هغه مرستې چې دوی یې چمتو کوي خورا لږې دي ځکه چې د دوی ګټې دا نه ایجابوي چې د افغانانو ملاتړ وکړي. په دوی کې انسانیت مړ دی. دوی هیڅ رحم او شفقت نه لري.
ځواب ورکړئ6 تبصره
که څه هم طالبان او د پاکستان استخباراتي اداره (آی اېس آی) تل هڅه کوي نړۍ وهڅوي چې افغانان د تعلیم مخالف دي، خو دغو زړورو افغان نجونو دا ثابته کړه چې افغانان نه یوازې د تعلیم مخالف نه دي؛ بلکې په ډېرو سختو شرايطو کې هم د علم او پوهې لاره نه پرېږدي. په افغانستان کې له څلوېښتو کلونو راهیسې جګړه روانه ده، خو د لوستو افغانانو شمېر کال په کال په ډېرېدلو دی. له ساینس او پوهې سره د افغانانو په لېوالتیا کې هېڅوک شک نشي کولی. زه یو ځل بیا په داسې حال کې چې دا نجونې هڅوم، له خدایه غواړم چې د علم او پوهې د دښمنانو پر وړاندې یې بریالۍ کړي. آمین
ځواب ورکړئ6 تبصره
له دې نه معلومیږي چې افغانان له علم او زده کړو سره څومره لري. لاکن بدبختانه چې افغانان او افغانستان یوې خواته د منافقو ګاونډیانو (پاکستان او ایران) په نیابتي جنګونو کې او بلې خواته د نړۍ والو زبرځواکونو (برتانیا، روسیې، امریکا) او اوس چین په نړۍ والو چټلو ګیمونو کې داسې راګیر دي لاکن د ښکار مرغۍ. په افغانانو باندې نه غربي نړۍ رحم وکړ، نه طالبانو او نه ګاونډیانو بالخصوص پاکستان. دغه هېواد انګریزانو په سیمه کې له مسلسلو ماتو خوړلو څخه وروسته د سیمې د نارامه کولو لپاره په ۱۹۴۷ کې د هندوستان او افغانستان له وجودونو څخه را جلا شویو ټوټو نه جوړ کړ. له ۱۹۴۷ څخه تر ۱۹۵۱ پورې د برتانوي جنرالانو تر مشرۍ لاندې د پاکستان پوځ او استخباراتو جوړ کړای شول او بیا یې دا وظیفه ورکړله چې سیمه ارامه پرې نه ږدي. د دغه ناولي انګریزي مېشن له لاسه نه افغانان ارام پاتې شول او نه هندیان. دا هیواد دومره خطرناک شو چې بالاخره یې نړۍ وال تروریزم پیل کړ او تر ننه پورې له نړۍ والو څخه باج اخلي.
ځواب ورکړئ6 تبصره
دښمن به هڅه کوي چې په دې ډول بریدونو افغانان ووېروي، خو هېڅکله به افغانان د دښمن په دا ډول بزدلانه بریدونو ونه وېرېږي. که له دې هم خپل بریدونه شدید کړي بیا به هم د تعلیمي او تحصیلي مراکزو دروازې خلاصې او خلک به خپلې زده کړې کوي. افغانان نه غواړي تیارو ته ستانه شي؛ بلکې د یوه روښانه سباوون د پیدا کېدو په هڅه کې دي. په کاج ښوونیز مرکز له خونړي برید شاوخوا ۹ ورځې تېرې شوي او نن دوشنبه چې د د اکتوبر له لسمې نېټې سره برابره ده، د یاد ښوونیز مرکز د مسؤلانو په خبره چې دروازې یې د زده کوونکو پر مخ خلاصې او کولی شي خپلو زده کړو ته دوام ورکړي. موږ ماتېرو خو بیا به هم پورته کېږو او نور نه پرېږدو چې پردۍ استخباراتي کړۍ زموږ د رڼا څلي راڅخه واخلي. موږ به د تل لپاره هڅه کوو چې د پوهې مشالونه روښانه وساتو.
ځواب ورکړئ6 تبصره