افغانانو له چینایي کمپنۍ سره د تېلو د استخراج تړون د ښامار خولې ته لوېدل وباله او ویې وغانده

| 10-15-2023

زه فکر نه کوم چې له چین، روسانو او ایرانیانو سره دې اوږدمهاله تړون وشي، ځکه چې د نړۍ زبرځواکونه افغانان څاري او کېدی شي چې لویه ستونزه ترې رامنځته شي. البته، لنډ مهاله قراردادونه کیدی شي وشي. چین دوست هیواد نه دی، ملاتړ یې داسې دی لکه یو څوک چې لامبو زده کوي او بیا خپل ځان په ځمکه وغورځوي! روسان حریص دي، نه پخپله قناعت کوي او نه نورو ته قناعت ورکولی شي! ایران د تروریستي ډلو ځاله ده، موږ باید له هغوی څخه ځانونه وساتو.

| 01-29-2023

زما د تبصرې دویمه برخه: زه له امریکا او غربي هېوادونو څخه غواړم چې مستقیما له افغانانو سره مستقیما ارتباطات وساتي. هېڅکله دې بیا دا غلطي نه کوي چې افغانستان د پاکستان له لارې او د پاکستان په وسیله اداره کړي. امریکایان باید دا په یاد ولري چې په افغانستان کې د جمهوري سیستم د سقوط تر شا چین، روسیې او پاکستان شریک لاس درلود. چین او روسیې خو به په ښکاره په سیمه کې د امریکا د حضور مخالفت کاوه لاکن پاکستان منافقت کاوه، په خوله یې په افغانستان کې د نړۍ والو ځواکونو د موجودیت ملاتړ کاوه لاکن په پټه یې د طالبانو مشرانو ته پټنځایونه ورکړي ول، ټریننګونه یې ورکول او بیا یې افغان او ائتلافي عسکر او عام افغانان پرې وژل. په دې حساب، په کار ده چې له هر افغان حکومت، مخالفینو او اشخاصو سره مستقیما ارتباطات وساتل شي.

| 01-29-2023

په دې کې شک نشته چې په دې وخت کې له چین سره هر ډول معامله د افغانستان په زیان ده. په اوسني نظام کې نه د قوانینو متخصصین شته نه د کانونو متخصصین شته او نه د نړۍ والو اړیکو متخصصین شته. له دې موضوع علاوه ما د ټرمپ خبرې ولوستلې چې تاند خبري ویب سایټ‌ پرې لیکل کړي دي. زه د هغه خبر را اخلم بیا اخر کې پرې خپله تبصره لیکم: «د امریکا متحده ایالاتو مخکيني ولسمشر ډونالډ ټرمپ د دغه هېواد د ولسمشريزو ټاکنو د چمتووالي په درشل کې يو ځل بيا ده څخه د تېرو ټاکنو پر ګټونکي او حاکم ولسمشر جوبایډن توندې نيوکې کړي. هغه په مشخص ډول يو ځل بيا له افغانستان څخه د امریکايي سرتېرو د وتو بېړني اقدام ته په اشارې ويلي، چې د افغانستان جګړه ده ګټلې وه، خو بايډن د سرتېرو په ژر ويستو امريکا نړۍ ته وشرموله. ټرمپ یو ځل بیا د مخکينيو نیوکو په دوام، له افغانستان څخه د امریکا وتل بې شرمانه وبلل او زیاته یې کړه، چې بایډن په دغه اقدام روسیې ته پر اوکراین د برید جرئت ورکړ. ډونالډ ټرمپ په افغانستان کې د طالبانو لاسته د پراخو امریکايي وسلو لوېدل هم د بايډن د همدغه اقدام پايله وبلله او ویې ویل، چې طالبان که څه هم ښه جنګیالي دي، خو د د امریکايي وسلو له په لاس کې لويدو سره ډېر زړور او د بریالیتوب احساس ېې وکړ.» د ټرمپ یا د یو شمېر هغو امریکایانو خبرې ریښتیا دي چې له افغانستان نه د امریکا دغسې ناڅاپي وتل تېروتنه وه خو دا اوسني ولسمشر بایډن په خپله وینا کې واضح کړله چې غواړي د چین او د روسیې د پرمختګونو لپاره نور په افغانستان کې پاتې نشي. د دې تر څنګ زه یوه بله خبره کوم،‌ مونږ (افغانان) نړۍ او بالخصوص غربي هېوادونو او په ځانګړې توګه امریکا سره اړیکو لرلو ته اړتیا لرو.

| 01-12-2023

زه غواړم وپوښتم چې ایا دا قرارداد قانوني اعتبار لري؟ طالبان یو نامشروع حکومت دی او ورسره تړون لاسلیک کول هیڅ ډول شرعي مکلفیت نه رامنځته کوي. نو، څنګه یو هیواد کولی شي د دوی سره سوداګریز تړون لاسلیک کړي؟ له دې څخه څرګندیږي چې چین غواړي د افغانستان زیرمې لوټ کړي او د دغه تړون قانوني اعتبار په پام کې نیولو پرته افغانستان له دغه نعمت څخه بې برخې کړي. ملګري ملتونه او نور نړیوال سازمانونه او دوست هیوادونه باید چین ته اجازه ورنکړي چې په افغانستان کې د یوه مشروع حکومت له تشې څخه په استفادې د افغانستان خلک لوټ کړي.

| 01-12-2023

دا صحیح ده چې چین غل دی، حتی د چین متحد پاکستان له چین نه هم غټ غل دی. خو چاره څه ده؟ افغانستان خو پخپله داسې کدرونه نه لري چې د خپل هېواد معدنونه راوباسي. امریکا په افغانستان کې شل کاله تېر کړل، لاکن بدبختانه چې یو معدن یې هم د افغانستان لپاره را ونه اېست. ځینې خو دا هم وایي چې امریکا او برتانیا په هلمند او ځینې نورو ولایتونو کې د افغانستان معدنونه ولوټل. دا تر ډېره اوازې ښکاري ځکه چې کره ثبوتونه یې رسنیو ته نه دي راوتلي. زه په یقین سره وایم چې مونږ له چین څخه هېڅ فایده هم نشو کولی. ګټه به ټوله د چین جیب ته ځي، لاکن دا اوس مخکې ما د امریکاغږ پښتو سروېس په وېب سایټ ولوستل چې د افغانستان پاسپورټ د نړۍ د پاسپورټونو په لست کې تر ټولو ټیت ځای نیولی دی. اخري ځای یې نیولی دی. زه اوس سوچ کوم چې ولې؟ زمونږ هېواد خو د نړۍ د تر ټولو پرمختللي،‌ تر ټولو قوي، تر ټولو زبرځواک، تر ټولو ډېر دیموکرات هېواد دوست و او اوس هم دی ځکه مونږ هېڅکله نه غواړو چې د افغانستان او امریکا تر منځ دوستي له منځه لاړه شي. او چې داسې ده بیا نو ولې د افغانستان پاسپورټ دومره کمزوری دی؟

| 01-11-2023

له چینايي شرکت سره د نفتو د استخراج د قرارداد په اړه باید وویل شي چې د دغه قرارداد ټولې مادې د چین لپاره وې نه د افغانستان لپاره. د افغانانو یوازینۍ تکیه د افغانستان په معدني زېرمه وه، هغه هم په ناقانونه توګه استخراج کیږي. داسې ورځ به راشي چې د افغانستان خلک به ووايي چې موږ افغانان ډېر کانونه لرو، خو خبر به نه وي چې ټول کانونه خرڅ شوي دي. اوس مهال د افغانستان د قیمتي ډبرو کانونه په غیر قانوني ډول پاکستان ته انتقالیږي او د دغو کانونو مواد د کانونو د مافیا د څو غړو جیبونو ته ور لوېږي. کله چې چين په بل هېواد کې پانګونه کوي، پوهېږي چې د هغه هېواد اقتصاد صفر شوی دی. چین د خپل هیواد په اقتصاد باندې لګښت کوي، نه د نورو هیوادونو په اقتصاد باندې. چین په سیمه ییزو جګړو کې بې طرفه سیاست لري. د نورو هېوادونو په جګړو کې يې ځان نه دی ښکېل کړی او تل د خپل اقتصاد د پياوړتيا په فکر کې وي. چين تل د نورو هېوادونو کانونو ته ګوري او هڅه کوي چې دغه کانونه ترلاسه کړي او خپل اقتصاد پرې پياوړی کړي.