متحده ایالاتو او طالبانو تاریخي هوکړه لاسلیک او په افغانستان کې د سولې لپاره لاره هواره کړه

دوحه، قطر -- متحده ایالاتو د شنبې په ورځ /د کب ۱۰مه/ له طالبانو سره یوه مهمه هوکړه لاسلیک کړه، او په ۱۴ میاشتو کې دننه یې له افغانستان څخه د ځواکونو د پوره اېستلو لپاره مهالوېش تعین کړ.‌

تمه ده چې دغه هوکړه د طالبانو او د کابل حکومت تر منځ خبرو اترو ته لاره هواره کړي، او که بریالۍ شي، کېدای شي چې بالاخره ۱۸ کلنه جګړه پای ته ورسیږي.

له مهالوېش سره سم، بین الافغاني خبرې د کب په ۲۰مه پیل کیږي.

د طالبانو مشر مرکچي ملا برادر د واشنګټن له مشر مرکچي زلمي خلیلزاد سره د دوحې په یوه مجلل هوټل کې د کانفرانسونو په یوه تالار کې په یوه زرین مېز باندې هوکړه لاسلیک کړه.‌

د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزیر په یاغیانو باندې تاکید وکړ او ویې ویل، «له القاعدې سره د اړیکو پرې کولو په برخه کې په خپله ژمنه ودرېږئ» او د دواړو لوریو له خوا د هوکړې د لاسلیک مراسم یې وکتل.

هغه په دوحه کې په مراسمو کې وویل، «زه پوهېږم چې د بریا د اعلانولو هیلې به وي، خو د افغانانو لپاره بریا به په دې کې وي چې په سوله او نېکمرغۍ کې ژوند وکړي.»

حتی تر تېر لړم پورې، کتونکي دې پایلې ته رسیدلي وه چې طالبان له القاعدې سره «ژورې اړیکې» ساتي.

د طالبانو له خوا دا ژمنه چې دا تضمینوي چې افغانستان به بیا هېڅکله هم د القاعدې او داعش په څېر جهادي حرکتونو له خوا په بهر کې د بریدونو د طرحه کولو لپاره نه کارول کیږي، د دې هوکړې د بریالیتوب لپاره کلیدي رول لري.‌

د سپتمبر د ۱۱مې له بریدونو څخه وروسته چې نژدې ۳۰۰۰ امریکایان یې ووژل، د طالبانو له خوا القاعدې ته پناه ځای ورکول د متحده ایالاتو د یرغل اصلي دلیل وو.

د لاسلیک په مناسبت، د متحده ایالاتو ولسمشر ډونالډ ټرمپ تاکید وکړ چې افغانان د نوي راتلونکي لپاره له فرصت څخه ګټه واخلي.

هغه وویل، «که طالبان او د افغانستان حکومت په دې ژمنو باندې ودرېږي، موږ به په افغانستان کې د جګړې د پای ته رسولو او هېواد ته د خپلو ځواکونو د راستنولو لپاره یو قوي فرصت په مخکې ولرو.»

راتلونکي پلانونه

دغه لاسلیک په افغانستان کې له یوې اونۍ اوږده اورکم څخه وروسته وشو. د اورکم هدف دا وو چې د جنګیالیو تر منځ اعتماد جوړ شي او وښیي چې طالبان کولی شي چې خپل ځواکونه کنټرول کړي.

که طالبان د هوکړې په شرایطو باندې عمل وکړي، متحده ایالات او متحدین به یې په ۱۴ میاشتو کې دننه خپل ټول ځواکونه له افغانستان څخه وباسي.

د شنبې د ورځې له لاسلیک څخه وروسته په ۱۳۵ ورځو کې دننه ۸۶۰۰ ته د عسکرو له ابتدایي راکمونې څخه وروسته به متحده ایالات او شریکان یې «له افغانستان څخه د ټولو پاتې ځواکونو اېستل» په ۱۴ میاشتو کې دننه بشپړ کړي.

متحده ایالاتو او طالبانو په دې باندې هم هوکړه وکړه چې «د اعتماد جوړونې د ګام» په ترڅ کې په زرګونو بندیان تبادله کړي.

په هوکړه کې راغلي، «د کب تر ۲۰مې پورې به ۵۰۰۰ د طالبانو بندیان ... او ۱۰۰۰ د بل لوري (افغان ځواکونو) بندیان خوشې شي.»

د ناټو عمومي منشي ینس ستولتنبرګ دغه هوکړه «د تلپاتې سولې په لور لومړی ګام» وبلله.‌

د ناروی پخواني لومړي وزیر په کابل کې خبریالانو ته وویل، «سولې ته رسېدونکې لاره اوږده او سخته ده. موږ باید خنډونو او مخربینو ته چمتو واوسو، سولې ته بله اسانه لاره نشته خو دا یو مهم لومړی ګام دی.»

د اروپایي اتحادیې د بهرنۍ تګلارې مشر جوزېف بوریل په یوه اعلامیه کې وویل چې «د سولې موجود فرصت باید له لاسه ورنه کړل شي» او دغه بلاک تمه لري چې «د افغانانو په مالکیت او مشرۍ مذاکرات په ټولشموله ډول بې له ځنډه پیل شي او یوه تلپاتې سوله وشي.»

د ۲۰۰۱ د سپتمبر د ۱۱مې له بریدونو څخه وروسته د متحده ایالاتو په مشرۍ یرغل راهیسې، شاوخوا ۲۴۰۰ امریکایي عسکر او په لسګونو زره افغان عسکر، طالب جنګیالي او افغان ملکيان وژل شوي دي.‌

خو دغه هوکړه مخالفین هم لري. کتونکي وایي چې ښایي د ایران رژیم هڅه وکړي چې د نایبو ګروپونو د توظیف له لارې چې په امریکایي او افغان ګټو باندې به بریدونه وکړي تر څو دغه پروسه تخریب کړي.

ښایي داعش چې په افغانستان کې کلکه ماتې ورکول شوې ده، هم هڅه وکړي چې د اختلاف په رامنځته کولو سره دا هوکړه تخریب کړي.

طالبانو وویل چې هغوی د هوکړې په درناوي د شنبې په ورځ هرډول تاوتریخوالی درولې دي.

د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد ای اېف پي ته وویل، «دا چې هوکړه نن لاسلیک کیږي، او زموږ خلک خوښ دي او لمانځنې کوي، له دې امله موږ په ټول هېواد کې ټول عملیات درولي دي.»

متحده ایالات به د هوکړې په لغوه کولو کې زړه نازړه نشي

د متحده ایالاتو د دفاع وزیر مارک اېسپر د شنبې په ورځ وویل، که یاغیان خپل امنیتي تضمینونه او له افغان حکومت سره د خبرو ترسره کولو لپاره ژمنې ماتې کړي، متحده ایالات «به زړه نازړه نشي» چې له طالبانو سره خپله هوکړه لغوه کړي.‌

اېسپر له کابل څخه د لیدنې په ترڅ کې خبرداری ورکړ چې «که طالبان د خپلو ژمنو په درناوي کې پاتې راشي، هغوی به دا فرصت له لاسه ورکړي چې له خپلو افغان هېوادوالو سره کېني او د خپل هېواد د راتلونکي په هکله خبرې وکړي.»

هغه زیاته کړه، «سربېره پر دې، متحده ایالات به د هوکړې په لغوه کولو کې زړه نازړه نشي.»