د خوړو د نړۍ وال پروګرام ملاتړ په بې وزلو افغانو ښځو باندې تمرکز کوي

کابل -- د خوړو نړۍ وال پروګرام (ډبلیو اېف پي) په لسګونو داسې پروژې تطبیقوي چې هدف یې له افغان ښځو سره مرسته کول دي. په دې لړ کې یوې پروژې داسې مهم زراعتي وسایل ورکړي چې د هغوی د کورنیو په مړولو او د یو څه عاید په ترلاسه کولو کې ورسره مرسته کوي.

د ډبلیو اېف پي په وینا، په افغانستان کې د هغو کورنیو چې مشرانې یې ښځې دي تقریبا ۹۸٪ دا وخت د خوړو له کموالي سره مخامخ دي.

په افغانستان کې د ډبلیو اېف پي ویاند فیلیپ کروپف سلام ټایمز ته وویل، «ښځې او نجونې ډېرې زیاتې بې وزلې دي، او تاوتریخوالي او د اقتصادي ناورین اغېزو په نامتناسب ډول ځپلي دي.»

هغه وویل، «د ښځو تعلیمي او معیشتي فرصتونه کم شوي، او د خوړو نه تأمین د امېدوارۍ، تي ورکولو او پېغلتوب پر وخت د ځانګړیو غذایي اړتیاوو له مخې ښځې د خوارځواکۍ له نامتناسب خطر سره مخامخ کوي.»

کروپف وویل، له بې وزلو افغان ښځو او نجونو سره د مرستې په لړ کې، ډبلیو اېف پي په ۲۷ ولایتونو کې د بې وزلو خلکو د ملاتړ په لړ کې پروژې تطبیق کړي دي.

هغه وویل، دغه ډول یوې پروژې له ښځینه کروندګرو سره مرسته کړې چې د خوراکي توکو د کرنې لپاره د خپلو کورونیو باغچو څخه کار واخلي، او حاصلات یې نه یواځې پخپله وکاروي بلکې د عوایدو د یوې سرچینې په توګه ترې استفاده وکړي.

کروپف وویل، ډبلیو اېف پي او د کرنې او کلیو د پرله پسې ودې موسسې (سارکدو) په نامه یوې شریکباڼې غیرحکومتي موسسې « ۳۵ د مېوې او ترکارۍ لمریز وچوونکي ماشینونه ښځو ته وتزیع کړل چې ۲۰ په لغمان ولایت او ۱۵ په ننګرهار ولایت کې توزیع شوي.»

کروپف وویل، د دې او دې ته ورته نورو پروژو هدف دا دی «چې د هغو بې وزلو ښځو چې ډېرې یې داخلي بې ځایه شوي دي، ملاتړ وشي څو هغوی پروسیس شوې مېوې او ترکارۍ تولید کړي چې په کورونو کې ترې کار واخلي او اضافي یې په ځایي مارکېټ کې خرڅ کړي.»

هغه زیاته کړه،‌ د کچالو، زردالو، الو، مڼو، انګورو، رومیانو او لېړوګانو په څېر ترکارۍ او مېوې تر ډېره په لغمان او ننګرهار کې کیږي، او وچوونکي ماشینونه هم هلته وېشل شوي دي.

هغه وویل، «د لمر په وسیله د مېوو او ترکاریو وچول د ګرد، حشرو، مرغیو او نورو حیواناتو په وسیله د ککړتیا په څېر ستونزې چې په دودیز ډول ښکاره لمر ته د وچولو په برخه کې موجودې دي، حلوي. دغه راز د وچولو په شرایطو باندې د کنټرول د کموالي، او د ډېرو وچېدلو له امله د خرابېدلو امکانات رامنځته کوي.

هغه زیاته کړه، همدارنګه دا تخنیک خوراکي توکي داسې پروسیس کوي چې کېدی شي د اوږدې مودې په مخه په الماریو کې وساتل شي.

د سارکدو رییس حاجي تهماس حفظي وویل، «موږ په لغمان کې ۲۰ ښځو ته د دوه موسمونو زراعتي تخمونه او سره، ځینې زراعتي وسایل، او د مېوې او ترکاریو وچوونکي ماشینونه ور وېشلي دي.»

تهماس وویل، هر مېوه او ترکاري وچوونکی ماشین ۵۸۰۰۰ افغانۍ (۶۵۶ ډالر) قیمت لري.

حفظي وویل، «د کروندګرو کار ښه دی، او ځینو یې وار له مخه خپل حاصل ټول کړی دی. هغوی څه حاصلات په خپلو کورونو کې لګوي او نور په ګاونډیانو باندې خرڅوي او پیسې پرې ګټي.»

هغه د کروپف په پرتله په ننګرهار کې د ترلاسه کوونکیو شمېر زیات وښود او ویې ویل، «دغه راز، موږ د ننګرهار ولایت په خېوه ولسوالۍ کې د ۲۰ ښځو لپاره د حوېلۍ د باغچو په جوړونه کې مرسته کړې، او هغوی ته مو تخمونه او سره او ورسره د اوړي او مني د موسمونو لپاره د اړتیا وړ وسایل ورکړي دي.»

هغه زیاته کړه، «هغوی وار له مخه د مني لپاره کرنه کړې او حاصلات یې هم ټول کړي دي.»

۱۲ میلیونو ښځو ته د مرستې رسول

د کروپف په وینا، ډبلیو اېف پي په ۲۰۲۲ میلادي کال کې په افغانستان کې خپله بشري مرسته پراخه کړې ده.

کروپف وویل، «خوراکي توکو ته د اړتیا او د بې وزلۍ کچې ته د غبرګون په ترڅ کې، ډبلیو اېف پي په ۲۰۲۲ میلادي کال کې مرستندوی عملیات ډېر زیات کړل څو د ۱۲ میلیونو ښځو او ماشومانو په ګډون ۲۳ میلیونو خلکو ته ورسیږي.»

هغه وویل، «ډبلیو اېف پي د بې قید او شرطه یا اضطراري خوراکي مرستې، نغدي مرستې، د تغذیې د ملاتړ، ښوونځیو کې د خوراکي توکو، د تاب او معیشت د ملاتړ له لارې بې وزلو خلکو ته بشردوستانه مرستې برابروي.»

په افغانستان کې د اقتصادي چارو یوه شنونکي خیرالله محمدي وویل، په روانو حالاتو کې ښځې ډېرې بې وزله دي.‌

محمدي سلام ټایمز ته وویل، «په هغه اقتصادي ناورین کې چې زموږ خلک ورسره مخامخ دي ښځې ډېرې تر فشار لاندې دي، ځکه هغوی اجازه نه لري چې کار وکړي او د هغوی د زده کړو حقونه محدود دي.»

هغه وویل، «د هېواد د لوستي قشر لپاره په دولتي ادارو کې کار ډېر محدود دی. له هغو سره چې په زراعت او وړو تشبثاتو کې ښکېلې دي، نړۍ واله مرسته د قدر وړ، او د هغوی او د هېواد د اقتصاد لپاره ګټوره ده.»