نړۍ والو مرستو په لوېدیځ زون کې ۲.۵ میلیونه افغانان له سختې لوږې څخه ژغورلي دي

هرات -- په افغانستان کې د زیاتېدونکي فقر او لوږې په ترڅ کې، د تېر کال په ترڅ کې د ملګرو ملتونو د خوړو نړۍ وال پروګرام (ډبلیو اېف پي) له افغان کورنیو سره چې له سختو شرایطو سره مخامخ دي، مرسته کوي.

ډبلیو اېف پي د یو شمېر هېوادونو او نړۍ والو مرستندویو موسساتو په مرسته، له تېر زمري میاشتې راهیسې د افغانستان په لوېدیځه سیمه کې ۲.۵ میلیونو بې وزلو کسانو سره نغده او د خوراکي توکو مرسته کړې ده.

په لوېدیځ زون کې د ډبلیو اېف پي رییس عبدالقدیر عاصمي وویل، «زمو مرسته به دوام ومومي، او غریبې کورنۍ به میاشت په میاشت تر هغه چې اړتیا وي نغدې او د خوراکي توکو مرستې ترلاسه کړي.»

هغه وویل، «زموږ ټیم په ساحه کې کار کوي چې غریبې کورنۍ په ګوته کړي او هغوی زمونږ په پروګرام کې شامل کړي.»

هغه وویل، «موږ حتی د راتلونکي ژمي لپاره هم چمتو یو. هغو سیمو ته چې په ژمي کې د واورې او باران له امله ورته لاسرسی ناشونی وي وار له مخه په زرګونو ټنه خوراکي توکي ور لېږدول شوي او هلته ذخیره شوي دي.»

ډبلیو اېف پي د ۱۴۰۰ له مرغومي راهیسې د افغانستان ۱۵ میلیونو اړمنو اوسېدونکیو ته نغده او د خوراکي توکو مرسته برابروي. په هغو کې له ۵۰۰۰۰۰ څخه ډېرې امېدوارې او تي ورکوونکې ښځې او له ۱ میلیون څخه ډېر له ۵ کلنو څخه کم عمره ماشومان چې په خوارځواکۍ باندې اخته دي، شامل دي.

متحده ایالات، کاناډا، اروپایي اتحادیه، استرالیا، جاپان، جنوبي کوریا، فرانسه، سویتزرلنډ، ناروی او هالنډ د ډبلیو اېف پي له لارې افغانستان ته مرسته رالېږي. ډبلیو اېف پي له تېرو شپږو لسیزو راهیسې په هېواد کې فعالیت کوي او خلکو ته د خوراکي توکو مرسته ور رسوي.‌

د ډبلیو اېف پي په مرستندویو کڅوړو کې ویټامین لرونکي اوړه او غوړي، نخود او مالګه شامل دي. دغه راز، شیدې ورکوونکیو ښځو او د هغوی تي خورو ماشومانو ته اضافي مغذي خواړه ورکول کیږي.

ژوند ژغورونکې مرسته

په افغانستان کې ډېرې اړمنې کورنۍ وایي چې د ډبلیو اېف پي د خوراکي توکو میاشتنۍ مرستو له هغوی سره مرسته کړې چې عادي ژوند ته ستانه شي.

شیرین ګل صوفي زاده چې ۴۰ کاله عمر لري او د څلورو ماشومانو مور ده، دوه کاله مخکې په هرات ښار کې په یوه چاودنه کې خپل مېړه له لاسه ورکړ.‌ هغې په هغه وخت کې په هرات ښار کې په یوه حکومتي اداره کې کار کاوه خو له زمري میاشتې راهیسې بې کاره وه.‌

شیرین ګل چې د زمري په ۲مه یې په هرات ښار کې د ډبلیو اېف پي له یوه دفتر څخه مرسته ترلاسه کړې وه، وویل، «زه بې کاره یم او دې مرستې ته ډېره زیاته اړتیا لرم.»

هغې وویل، «زه نه پوهېږم چې که دا مرسته نه وای، زه به له خپلو څلورو ماشومانو سره یوځای څنګه ژوندۍ پاتې وای. زه دا مرسته په وخت ترلاسه کوم، او هغه ما له لوږې څخه ژغوري.»

هغې وویل، «مخکې له دې چې زه مرسته ترلاسه کړم، زما ماشومان به په تشه خېټه ویده کېدل او ډېرې شپې به یې ژړل.‌ مونږ هېڅ شی نه لرل چې ویې خورو، او زموږ ګاونډیانو هم نشوای کولی چې له مونږ سره د پخوا په څېر مرسته وکړي.»

یو کال کیږي چې ۵۳ کلن محمد طاهر عثماني چې یو ورځ‌ مزدور دی، په هرو دوو میاشتو کې یو ځل د ډبلیو اېف پي د خوراکي توکو مرسته ترلاسه کوي.‌

هغه وویل، هغه د یوې اوه کسیزې کورنۍ نفقه پر غاړه لري او دا مرسته د هغه د کورنۍ د مړولو لپاره کافي ده.

هغه وویل، «زه د مزدورانو لپاره ټاکل شوي ځای ته ورځم، خو کار نشته. په تېر کال کې ما یوه اونۍ کار هم نه دی کړی. که دا مرسته نه وای ما به خپل ځان نه وای ساتلی.»

عثماني وویل، «مو غواړو چې نړۍ والې مرستې دوام ومومي. په افغانستان کې کار نشته، او اقتصاد ورځ تر بلې خرابېږي. که د ملګرو ملتونو د مرستو کڅوړې نه وي، اکثر خلک به خپل ژوند له لاسه ورکړي.»

سیماګل چې ۴۰ کاله عمر لري او د هغې مېړه هم ورځ مزدوري کوي، د پنځو ماشومانو مور ده چې دوه ماشومان یې فلج دي.‌

هغې وویل، د هغې مېړه هره ورځ ښار ته ځي چې کار پیدا کړي لاکن تش لاس کور ته ستنېږي.

هغې وویل، هغې د تېر کال په ترڅ کې پنځه ځلې خوراکي مرسته ترلاسه کړې او دغې مرستې د هغوی ژوند ژغورلی دی.

هغې وویل، «د دې مرستې د ترلاسه کولو له پیل راهیسې مونږ په اونۍ کې حتی یوه ورځ هم پخلی نه کاوه. ډېرې شپې به ما خپلو ماشومانو ته ډوډۍ او چای ورکول او ځینې شپې به هغوی په لوږه ویده شول.»

مهمه بشردوستانه مرسته

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د ځانګړي استازي مقیم مرستیال او د بشري مرستو منتظم رامیز الاکبروف د کب په میاشت کې وویل، په داسې حال کې چې په ګیچ کوونکي ډول ۹۵٪ افغانان کافي اندازه خواړه نه لري چې ویې خوري، کورنۍ په خپل دسترخوان باندې د خوړو اېښودلو په برخه کې له سختې ناهیلۍ سره مخامخ دي.

د هغو کورنیو په حق کې چې مشري یې د ښځو پر غاړه ده، دا شمېر تقریبا ۱۰۰٪ دی.‌

الاکبروف چې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د مرستندوی ماموریت (یوناما) مرستیالي هم ور تر غاړې ده، وویل، «دا شمېر دومره لوړ دی چې تقریبا د نه باور وړ دی. له بد نه بدتره دا چې دا یو تریخ حقیقت دی.»

د ډبلیو اېف پي مرستې په میلیونونو خلک له سختې لوږې څخه ژغورلي، خو لا هم ډېرې نورې مرستې ته اړتیا ده.

د هرات د متخصصاتو د شورا رییس محمد رفیق شهیر وویل، که د نړۍ والې ټولنې بشري مرسته نه وای،اوس به په میلیونونو افغانان مجبور شوي وای چې ګاونډیو هېوادونو ته کډې وکړی.‌

هغه وویل، «د اقتصادي ناورین تر څنګ،وچکالۍ په ولسوالیو او کلیو کې په میلیونونو خلک ځپلي دي. په زرګونو افغانانو خپلې وظیفې له لاسه ورکړي چې هغوی بې عوایدو پاتې دي، او هغوی تر ډېرو په نړۍ والو مرستو باندې متکي دي.»

هغه وویل، «نړۍ واله بشري مرسته په ډېرو لیرې پرتو سیمو کې اړمنو خلکو ته ور رسیږي او له هغوی سره د کډه کېدلو د مخنیوي په برخه کې مرسته کوي. که دغه ډول مرسته نه وي، په زرګونو کلیوال به د وچکالۍ له امله کډې بار کړي او ښارونو ته به لاړ شي.»

شهیر وویل، د نړۍ والې ټولنې نغدي او غذايي مرستو ته سخته اړتیا ده او باید چې دوام ومومي.

په هرات کې د بشري حقونو یوه فعال عبدالقادر رحیمي وویل، په افغانستان کې سیاسي او اقتصادي بحران خلک د هغوی د خوراکي توکو له حق نه محروم کړي دي.

هغه وویل، «دا وخت حکومتي خدمتونه تقریبا نشته، او افغانانو خپله عایداتي سرچینه له لاسه ورکړې ده. د دې بحران په ترڅ کې، نړۍ والې مرستې واقعا د هغوی ژوند ژغورلی دی.»