![په دې عکس کې چې تېر کال د سلواغې په ۲۸مه اخیستل شوی، افغان مهاجرین د نیمروز ولایت په مرکز زرنج کې، له هېواد څخه ایران ته له اوښتلو مخکې یوه پارکېنګ ځای ته رسېږي. [وکیل کوهسار/ای اېف پي]](/cnmi_st/images/2023/07/11/42962-324e2ua-highres-739_416.webp)
هرات -- افغانانو وروسته له هغه چې ایراني عسکرو د نیمروز ولایت مرکز زرنج ښار ته څېرمه د ایران پولې څخه تقریبا ۱ کیلومتر لیرې د ۲۵ افغان کډوالو پر یوې ډلې برید وکړ غوسه څرګنده کړه او د عدالت غوښتنه یې وکړه.
ایراني عسکرو د چنګاښ په ۱۱مه پر دغې ډلې ډزې وکړې چې د یوې ښځې او ماشوم په ګډون پنځه افغانان یې ووژل او یو سړی یې ټپي کړ.
د نيمروز د عامې روغتيا رييس عبدالرحمن عبدالله وويل، د پېښې د ټپيانو جسدونه ولايتي روغتون ته لېږدول شوي دي.
هغه وویل، «موږ چې د هغوی جسدونه معاینه کړل، ومو لیدل چې قربانیان په څو ګولیو ویشتل شوي دي.»
ایراني رسنیو د دغې پېښې په هکله څه نه دي ویلي.
بې ګناه خلک په بې رحمۍ سره ووژل شول
افغانانو د مهاجرینو پر وړاندې د ایران نظامي اقدام یو وحشیانه او غیر انساني عمل وباله.
د زرنج اوسیدونکي فیصل صحت وویل،«دا لومړی ځل نه دی چې ایراني عسکرو په بې ګناه افغانانو باندې له تاوتریخوالي څخه ډک برید وکړ او ویې وژل، بلکې دغه ډول پېښې د ایران په قلمرو کې یا له سرحدي دروازو سره نږدې بیا بیا پېښې شوي دي.»
هغه وویل، «افغانانو پرېکړه وکړه چې ایران ته مهاجر شي څو له پراخې بې وزلۍ څخه خلاص شي.»
صحت وویل، «په داسې حال کې چې ایران خپل ځان یو اسلامي حکومت بولي، د ایران د پوځ له خوا پرله پسې بریدونه ښیي چې دغه هېواد اسلامي او انساني اصولو ته غاړه نه ږدي.»
د دایکندي ولایت اوسېدونکی ۲۴ کلن حسن د وروستي برید له قربانیانو څخه و. نوموړی هغه وخت ووژل شو چې ایراني عسکرو اته ډزې وویشت.
د هغه ورور علي احمد چې ۱۹ کاله عمر لري، وویل، حسن د خپل سفر لپاره پیسې په پور اخیستې وې او غوښتل یې چې د خپلې کورنۍ د ملاتړ لپاره ایران ته د کار موندلو لپاره لاړ شي.
احمد د چنګاښ په ۱۶مه له زرنج څخه د خپل ورور د جسد د ترلاسه کولو پر وخت وویل، «زما ورور د بېکارۍ او اقتصادي ستونزو له امله ایران ته مهاجرت ته اړ شو. زموږ ولایت کې هېڅ کار نشته او حسن له میاشتو راهیسې وزګار و او پریکړه یې وکړه چې ایران ته د کار موندلو لپاره لاړ شي.»
هغه وويل، «هغه ظالمانه بريد چې ايراني عسکرو زما پر ورور او نورو مهاجرينو کړى دى، د يوه حيوان له خوا پر بل حيوان هم نه دى شوى.»
بې عدالتي باید پای ته ورسېږي
افغانان د بشري حقونو له نړۍ والو سازمانونو غواړي چې د مجرمینو په راکاږلو کې مرسته وکړي او د ایران رژیم دې ته اړ کړي چې د دغه ډول جنایتونو عاملین نړۍ والو محکمو ته وسپاري.
په هرات ښار کې د بشري حقونو يوه فعال غلام فاروق خرسند وويل، ايراني رژيم له څو کلونو راهيسې د افغان مهاجرينو اساسي حقونه تر پښو لاندې کوي.
هغه وویل، «له افغان مهاجرینو سره د ایراني رژیم چلند او کړنې غیر انساني او غیر اسلامي دي. افغان مهاجرین د اقتصادي ستونزو، سیاسي بحرانونو او بېکارۍ له امله په ایران کې د پناه اخیستلو په لټه کې دي، خو رژیم یې په بې توپیره توګه وژني.»
هغه وویل، «له افغان مهاجرینو سره د ایراني رژیم دښمني او ناوړه چلند باید ژر تر ژره پای ته ورسیږي. ملګري ملتونه او نور مسؤل نړۍ وال سازمانونه باید پر رژیم فشار راوړي چې د افغان مهاجرینو له وژلو، شکنجه کولو او غیر انساني چلند څخه لاس واخلي.»
د هرات ښار اوسېدونکي خیرالله صمیم په دې غوسه وښوده چې افغان ځوانان چې غوښتل یې د بې وزلۍ او بېکارۍ له امله ایران ته کډوال شي، په ډزو وژل شوي دي.
هغه وویل، «زه د مهاجرت نړۍ والو او د بشري حقونو سازمانونو څخه غواړم چې خپله چوپتیا ماته کړي او د دغه ډول وحشتناکو جنایتونو عاملین د عدالت منګولو ته راکاږي.»
صمیم وویل، «ایراني عسکرو په وار وار بې وزله افغان مهاجرین په سرحدي سیمو او په خپل هېواد کې دننه په بې رحمانه توګه په ډزو وژلي، خو له دوې څخه هیڅ کله هم پوښتنه نه ده شوې.»
هغه وویل، «روانه بې عدالتي باید پای ته ورسیږي، او قاتلین باید د قانون منګولو ته وسپارل شي.»
د بادغیس ولایت یوه اوسېدونکي خلیل احمد بینش وویل، «د ایراني عسکرو له خوا پر افغان مهاجرینو وروستی برید چې د افغانستان په خاوره کې شوی دی، ډېر خواشینونکی او وحشتناک دی.»
هغه وویل، «که موږ یو پیاوړی حکومت درلودلای، نو د ایراني عسکرو د بریدونو پر وړاندې به یې د افغانانو دفاع کړې وای.»
بینش وویل، «د بې دفاع مهاجرو وژنه په هیڅ صورت د توجیه وړ نه ده.»
افغانان غول خوري، بې عزته دي چې ایران ته راځي او بیا له سرحدي ساتونکو څخه غواړي چې د دوی لپاره سره قالینه هواره کړي. کله چې ترې وغواړي چې ودریږي، دوی نه دریږي. دوی نه سواد لري، نه هوښیار دي او اکثره یې طالبان دي او د ایران له تخریب پرته بله اراده نه لري.
ځواب ورکړئناپاک پارسیه (ایرانیه)، له خولې سره دې پام وکړه. دا زموږ د کلتور برخه نه ده چې د ایران او د لعنتي ایرانیانو لپاره بد الفاظ استعمال کړو. که تاسو بیا هم د غولو په څېر کلمې کاروئ، بهتره دا ده چې خپلو خلکو ته یې ورکړئ ځکه چې هغوی شیعه دي. شیعه یعنې غول، شیعه یعنې داسې څوک چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم اصحابو ته سپکاوی کوي. شیعه هغه څوک دی چې له اسلام څخه جلا شوي او د ځان لپاره یې شیعه یا ډله جوړه کړې ده. د ایران ظالم رژیم مرده باد. ظالم او بې فرهنګه ایرانیان مرده باد په داسې الفاظو سره لکه تا چې کارولي دي.
ځواب ورکړئ8 تبصره
د ایران اخوندي نظام دې په دې پوه شي چې افغانان به تر قیامته دومره خوار او ذلیل نه وي. افغانان به یوه ورځ سره جوړ شي، سره به راټول شي، وطن به یې ګل او ګلزار شي. خو د پاکستان او ایران بد به یې هیڅ کله هېر نه شي. ایرانیانو دا یاد ساتئ چې تاوسو په خپله افغانانو سره دوښمني شروع کړې، نه افغانانو... افغانانو ته په کار ده چې د تاون مخه چې کله هم ونیول شي، ګټه ده. راځئ سره راټول شو، له جنګ لاس واخلو، یو بل و منو او د دې دوه ګاونډیانو؛ ایران او پاکستان پر وړاندې هر راز بدي شروع کړو. همدا دوه ملکونه دي چې مونږ نه په خپل وطن کې ارام ته پرېږدي او نه راته د دوی په هېوادونو کې د انسان په سترګه ګوري. یو ځل بیا وایم چې راځئ افغانانو چې سره یو شو، اتحاد وکړو او د دې دوه دوښمنو هېوادونو پر وړاندې ودرېږو.
ځواب ورکړئزه ستاسو له خبرې سره موافق نه یم. ضرور نه ده چې مونږ د ګاونډیانو پر ضد وجنګېږو. مونږ باید د خپل هېواد د بیارغونې او پرمختګ لپاره کار وکړو. له ۲۰۰۱ کال نه وروسته ان تر ۲۰۱۰ او ۲۰۱۲ پورې داسې وخت و چې په افغانستان کې له ۷۰ زرو نه ډېرو پاکستانیانو او په زرګونو ایرانیانو کار کاوه. یعنې هغوی د مزدورۍ او کار لپاره افغانستان ته راتلل. دا صحیح ده چې په وروسته هېوادونو او بالخصوص هغو هېوادونو کې چې د برتانیا تر استعمار لاندې یې وخت تېر کړی وي او له هغوی سره ښه روابط لري، منافقت شته او پاکستان د هغو هېوادونو په سر کې راځي. لاکن مونږ ته ضرور نه ده چې له نورو سره دښمني وکړو. که مونږ خپل هېواد جوړ کړو، نور او بالخصوص ګاونډیان به مونږ ته احتیاج وي. که نه مونږ به همداسې له ستونزو سره مخامخ یو.
ځواب ورکړئ8 تبصره
دا ډیر بد او دردونکی خبر دی چې یو شمیر بې وزله افغانان چې د خراب اقتصادي وضعیت له امله له هیواده تښتیدلي وو د ایراني پوله ساتو له خوا په ډزو وژل شوي دي. ایران، ترکیه او پاکستان هغه درې هېوادونه دي چې له افغان کډوالو سره ناوړه چلند کوي. په يادو دريو هېوادونو کې نه اسلام شته او نه انسانيت. د افغان کډوالو ناوړه وضعیت او د ایران او ترکیې وحشیانه کړنې په هیڅ صورت د منلو وړ نه دي. د افغانستان واکمن رژیم باید له ایران او ترکیې څخه د افغانانو د وهلو ټکولو پوښتنه وکړي. دا د واکمن حکومت دنده ده چې خلکو ته په کور دننه د کار زمینه برابره کړي ترڅو ځوانان له هیواده د تیښتې هڅه ونه کړي.
ځواب ورکړئ8 تبصره
په افغانستان کې زموږ ځوانانو ته کار نشته. زموږ ټول ځوانان همدا ارمان لري چې کله به له افغانستان څخه اروپايي هېوادونو ته مهاجر شي. په افغانستان کې د بېکارۍ کچه ورځ په ورځ مخ په ډېرېدلو ده. هیڅ ځوان دا هیله نه لري چې خپل راتلونکی به په افغانستان کې جوړ کړای شي. همدا وخت له افغانستان څخه زرګونه ځوانان او ښځې ګاونډي هېواد ایران ته ځي او بیا له ایران څخه ترکیې ته ځي. وروسته له ترکيې څخه اروپايي هېوادونو ته ځي. زموږ ځوانان د ایران – افغانستان پولې او د ایران – ترکیې پولې ته په لاره کې له ګڼو ستونزو سره مخامخ کیږي. مهاجرین د ایراني پولیسو له خوا په ډزو ویشتل کیږي، او ډیری یې ټپیان یا وژل کیږي. زیاتره کډوال د ایراني پولیسو له خوا نیول شوي او د ایران په زندانونو کې بندیان دي. افغان ځوانان د ایران په زندانونو کې بندیان دي. له څو کلونو راهیسې افغانان د ایران له لارې اروپايي هېوادونو ته مهاجرت کوي. افغانان له ډېرو ستونزو سره له دې لارو تېرېږي. ایران حق نه لري چې د افغانستان په خپله خاوره کې پر افغانانو ډزې وکړي او یا یې ټپیان کړي او یا یې ووژني. که مونږ قوي حکومت درلودای، باید همدا اوس یې پر ایران برید کړی وای او دغو ډزو ته مو ځواب ورکړی وای، چې بیا یې په راتلونکي کې پر افغانانو ډزې نه وای کړی. له بده مرغه مونږ قوي حکومت نه لرو. ایران افغانستان او د افغانستان خلکو ته ډېر بد نظر لري. خدای دې په دوی خپل عذاب نازل کړي.
ځواب ورکړئ8 تبصره
ایران او ترکیې افغان مهاجرو سره سخت بد وضعیت شروع کړی دی. هره ورځ وهل ټکول ورکوي او هیڅ رحم پرې نه کوي. غوښې یې په ژوندوني ترې شکوي، هډوکي یې ور ماتوي... دلته په وطن کې کار و بار صفر سره ضرب دی، خلک خو خاورې نه شي خوړلی. مجبور دي مهاجرت ته مخه کړي. د ښه ژوند لپاره مهاجرت کول د ټولو انسانانو حق دی. خو ایران او ترکیه اروپايي هېوادونو ته تلونکي ځوانان سخت شکنجه کوي. د بشر حقونو نړیوال بنسټونه هم پرې هېڅ غوږ نه ګروي. دغه بنسټونه چې تش په نوم فعالیت کوي آن تر اوسه یې یوه تشه بیانیه هم پرې خپره نه کړه چې ولې انسانيت ته تاوان اوړي؟ او ولې دومره بزدلانه عمل له یوه انسان سره وشي. زموږ په خوا هېڅوک هم نه دي. الله دې د ټولو افغانانو مددګار شي او خدای دې نور پرې خپل رحم او فضل وکړي.
ځواب ورکړئوايي د يوې ښځې خاوند بدرنګ نومېده، زوی یې پیدا شو نوم یې پرې شرم کېښوده، شرم ځوان شو، ناروغ شو او ورپسې مړ شو
ځواب ورکړئمور يې زیات پسې ژړل، د کلي یوې ښځې ورته د تسلیت په پار وويل:
خورجانې ژاړه مه چې بدرنګ لالا ژوندی وي داسې ډېر شرمونه به درته راوړي.
8 تبصره