د داعش خراسان څانګې بیرته راپورته کیدل د ثبات د ساتنې لپاره د همغږو اقداماتو لپاره اړتیا په ګوته کوي

شنونکي وايي، په افغانستان کې د امنیتي ننګونو په ترڅ کې د داعش خراسان څانګې بیا راپورته کېدل، له سیمه ییزې بې ثباتۍ څخه د ګټې اخیستنې د مخنیوي لپاره پر دې ټینګار کوي چې یو همغږی اقدام ترسره شي.

په ۱۳۹۴ لمریز کال کې په افغانستان کې د عراق او سوریه مېشتې ډلې د یوې څانګې په توګه راڅرګندېدلو راهیسې، د داعش خراسان څانګه یو قويه ستره اجندا پر مخ وړي.

په ستراتیژیک ډول، د «خراسان» نوم یوې تاریخي سیمې ته اشاره کوي چې د ننني افغانستان، پاکستان، تاجکستان، ترکمنستان، ازبکستان او ایران سیمې په کې شاملې دي.

د داعش خراسان څانګې د دې نوم له لارې په دې سیمه کې د «خلافت» لپاره خپل کمپاین ته مشروعیت ورکړي او د پراخ ایډیالوژیک او سیمه ایز روایت در خوا یې ملاتړي راټول کړي دي.

په داسې حال کې چې پخواني افغان حکومت او ایتلافي ځواکونو د پوځي عملیاتو له لارې د داعش خراسان څانګه په پام وړ توګه کمزورې کړې وه، دغې ډلې د ۱۴۰۰ لمریز کال د زمري میاشتې راهیسې د واک له خلا څخه په ګټې اخیستو سره نوی ځواک ترلاسه کړی دی.

بې ثباتۍ ته لمنه وهل

د داعش خراسان څانګې په پرله پسې ډول د افغان سکانو، هندوانو او شیعه هزاره ګانو په ګډون لږکیو مذهبي ټولنې په نښه کړي، څو فرقه یيز اختلافات ژور کړي او داخلي بې ثباتي زیاته کړي.

دا ګروپ د حقاني شبکې، تحریک طالبان پاکستان (ټي ټي پي)، لشکر طیبه، جیش محمد، سپاه صحابه او د ازبکستان اسلامي غورځنګ په ګډون سیمه ایزو ترهګرو شبکو څخه خپل غړي جذبوي.

د دغو ډلو جنګیالي او نور اکثر وروسته له هغه له داعش خراسان څانګې سره یوځای کیږي چې له خپلو ډلو څخه نهیلي شي یا لټه کوي چې لوی ځواک او سرچینې ومومي.

له یادو ډلو څخه ډېرې یې په افغانستان کې د تاوتریخوالي تاریخچه لري، چې د تېرو دوو لسیزو په ترڅ کې یې د افغان امنیتي ځواکونو او بهرنیو عسکرو پر وړاندې جنګونه کړي، او په افغان ملکیانو او امنیتي منسوبینو باندې د ډېرو ویجاړوونکیو بریدونو ادعاګانې یې کړي دي.

د دوی بریدونو د زرګونو افغانانو ژوند اخیستی، چې ملکي وګړي او په ځانګړې توګه شیعه مسلمانان یې د تلفاتو له ٪۹۰ څخه ډېره برخه جوړوي.

د پوځي چارو افغان کارپوه محمد نعیم غیور، چې په ایټالیا کې ژوند کوي، وویل، «د داعش خراسان څانګې جنګیالي په سیمه کې تر ټولو خطرناک ترهګر دي، چې له بېلابېلو هېوادونو څخه سره را ټول شوي دي،»

هغه سلام ټایمز ته وویل، «هغوی وکولی شوای چې د داعش خراسان څانګه د نړۍ په یو له تر ټولو خطرناکو ترهګرو سازمانونو باندې بدل کړي،»

تر ټولو وژونکي بریدونه

په افغانستان کې د داعش خراسان څانګې په تر ټولو ډېرو وژونکیو بریدونو کې د ننګرهار ولایت په مرکز جلال اباد ښار کې د ۱۳۹۴ کال هغه ځانمرګی برید چې ۳۳ تنه یې ووژل، او په ۱۳۹۵ کې یې په کابل کې د کاناډا د سفارت په ساتونکو باندې برید کې ۱۴ تنه ووژل او په لسګونو نور یې ټپیان کړل، هم شامل دي.

په دې لړ کې په ۱۳۹۵ کال کې په کابل کې د روښنایۍ غورځنګ پر یوې غونډې د دوو ځانمرګو بریدګرو حمله چې له ۸۰ څخه زیات کسان په کې ووژل شول، او په ۱۳۹۶ کې په هرات کې پر جوادیه جومات برید چې ۴۰ تنه یې ووژل، هم شامل دي.

په ۱۳۹۷ کال کې د کابل په شش درک سیمه کې د داعش خراسان څانګې له خوا ترسره شويو غبرګو ځانمرګو بریدونو د نهو خبریالانو په ګډون ۲۶ تنه ووژل؛ او په ۱۳۹۹ کې د کابل پوهنتون پر ودانۍ برید ۲۲ تنه ووژل او په لسګونو نور یې ټپیان کړل.

همدارنګه په ۱۳۹۹ لمریز کال کې، د بې سرحده ډاکټرانو (اېم اېس اېف) په وینا، په دشت برچي سیمه کې په یوه زېږنتون باندې شوي برید ۱۶ میندې، یوه قابله او دوه کوچني ماشومان ووژل.

دغه زېږنتون د هزاره اقلیت ښځو ته خدمتونه وړاندې کول.