په فراه کې نیول شوي چاودېدونکي توکي له طالبانو سره د ایران تر ټولو تازه مرسته ښیي

کابل -- چارواکو وویل، افغان امنیتي ځواکونو په فراه ولایت کې په لویه کچه چاودېدونکي توکي چې له ایران څخه راتلل او په پام کې وه چې طالبانو ته ورسول شي، ونیول.

یوه افغان امنیتي چارواکي د نوم نه ښودلو په شرط وویل، ۶۷ بوجۍ چې په هره بوجۍ کې ۲۰ کیلوګرامه چاودېدونکي مواد وو په قصدي توګه په یوه لارۍ کې چې الوګان یې رالېږدول پټ کړای شوي وو او په پام کې وه چې طالب اورپکو ته ورسول شي.

دغه لارۍ له ایران څخه فراه ولایت ته راننوتله او د لړم په ۲۱مه د ۷۸ میل په سرحدي ګمرک کې ونیول شوه. موټروان ونیول شو.‌

چارواکي وویل، اورپکي له دغه ډول چاودېدونکيو توکو څخه د سړک د غاړې بمونو په جوړولو او لویو بریدونو کې کار اخلي.‌

د فراه د ولایتي شورا رییس دادالله قانع وویل، که دغه چاودېدونکي توکي طالبانو ته رسېدلي وای، کېدای شوای چې مرګوني بریدونه یې پرې ترسره کړي وای.

هغه وویل، «د ایراني رژیم له خوا د طالبانو تمویل او تجهیز کوم نوی کار نه دی. ایران د خپلو هدفونو د ترسره کولو لپاره، تل له طالبانو ته پوځي او مالي ملاتړ برابر کړی دی. طالبان خپل ټول امکانات په فراه کې له ایراني حکومت څخه ترلاسه کوي.»

قانع زیاته کړه، طالبان دا وړتیا نه لري چې د ایران له پوځي او مالي ملاتړ څخه پرته د افغان امنیتي ځواکونو پر ضد عملیات او جنګ وکړي.

په فراه ولایت کې امنیتي چارواکو راپور ورکړ چې وروسته له هغه چې هغوی چاودېدونکي توکي وینول، طالبانو د جمعې په ورځ /د لړم ۲۳مه/ د ۷۸ میل په سرحدي ګمرک باندې برید وکړ.

د فراه د امنیه قوماندانۍ ویاند محب الله محب خبریالانو ته وویل، د طالبانو په برید کې د امنیتي ځواکونو څلور غړي ووژل شول.‌ په متقابل برید کې درې تنه طالب اورپکي ووژل شول او څلور نور ټپیان شول.

قانع دغه برید له ایران څخه راغلیو چاودېدونکو توکو پورې وتاړه او هغه یې یو انتقامي عمل وباله.‌

د سولې پروسه سبوتاژ کول

د مدني ټولنې یو شمېر فعالانو وویل، له طالبانو سره د ایران د مالي او پوځي مرستو هدف دا دی چې بریدونه زیات او د سولې پروسه کمزورې شي.

په فراه ولایت کې د مدني ټولنې یوه فعال عبدالرحیم وفا وویل، «په داسې حال کې چې د سولې د پروسې د پرمخ بوولو لپاره نړۍ والې هڅې روانې دي، د ایران په څېر یو شمېر ګاونډي هېوادونه ... هڅه کوي ترڅو دغه پروسه سبوتاژ کړي. هغوی په افغانستان کې له یوه قوي او ټولشموله حکومت څخه ډارېږي.»

هغه وویل، «ایران او روسیه له څو کالونو راهیسې طالبانو ته د وسلو او چاودېدونکیو توکو اکمالات کوي.دغو هېوادونو له طالبانو سره خپل ملاتړ د دې لپاره زیات کړی چې هغوی د مذاکراتو مېز ته د تګ پر ځای د ملکي خلکو او امنیتي منسوبینو وژل زیات کړي او تاوتریخوالي ډېر کړي.»

وفا وویل، د ایران او روسیې رژیمونه غواړي چې په افغانستان کې تاوتریخوالي دوام ومومي ځکه چې هغوی خپلې ګټې په جنګ کې ویني. که سوله او ثبات تأمین شي، هغوی به ونشي کولی چې د افغانستان په کورنیو چارو کې لاسوهنه وکړي.‌

په بادغیس ولایت کې د مدني ټولنې یوه فعال محمد حنیف یکتاپرست وویل، د ایران رژیم د افغانستان د سولې د پروسې مخالف دی، او د سبوتاژ کولو لپاره یې له ټولو شتو امکاناتو څخه ګټه اخلي څو وښيي چې امریکایي مذاکره کوونکي ناکام شوي دي.

هغه وویل، «په داسې حال کې چې نږدې ده د طالبانو او افغان حکومت تر منځ د سولې مستقیم مذاکرات پیل شي، له ایران څخه د داسې یوه موټر راتګ چې په چاودېدونکیو توکو باندې بار دی دا معنی لري چې دغه هېواد له طالبانو سره مرستې ته دوام ورکوي.»

خو یکتاپرست خبرداری ورکړ چې، په افغانستان کې د جنګ دوام او د ترهګرو ډلو پیاوړي کول به د جنګ لمبې د ایران په ګډون ګاونډیو هېوادونو ته هم ورسوي.‌

هغه وویل، تهران به له طالبانو سره په خپل ملاتړ پښېمان شي.‌

د سولې په هکله له فرېب نه ډک سیاست

د سیاسي چارو شنونکي وایي، د سولې بین الافغاني خبرې چې د وږي په ۲۲مه پیل شوې، د ایران، روسیې، او چین په ګډون د ځینې ښکېلو هېوادونو د فرېبکارانه پالیسیو له امله درېدلې.

په هرات ولایت کې د سیاسي چارو یوه شنونکي عبدالقادر کامل وویل، د ایران په ګډون یو شمېر ګاونډي هېوادونه خپلې ګټې په جنګ کې ویني او له خپلو ټولو امکاناتو څخه په استفادې سره د سولې پروسه سبوتاژوي.

هغه وویل، ایراني چارواکو تل افغان حکومت ته ویلي چې هغوی د سولې د پروسې ملاتړ کوي او په افغانستان کې سوله او ثبات غواړي، خو په حقیقت کې د ایران حکومت په افغانستان کې سوله نه غواړي او له دې امله د سولې پرځای د طالبانو ملاتړ کوي.‌

هغه وویل، «په افغانستان کې د سولې د پروسې په هکله د ګاونډیو هېوادونو فرېب کارانه سیاستونه د دغو هېوادونو بدې ارادې ښیي. که د ایران، چین او روسیې په ګډون ګاونډي هېوادونه چې سره ورته موقفونه لري، رښتني وي او د طالبانو ملاتړ نه کوي، د سولې پروسه به له شک پرته مثبتې پایلې ولري.»

هغه وویل، «د طالبانو د بریدونو تر شا یو دلیل له طالبانو سره د دغو هېوادونو دوامداره مرسته ده. هغه پرمختللې وسلې چې طالبان په جنګ کې ترې کار اخلي په روسیه او ایران کې جوړې شوي دي.»

کامل وویل، نړۍ واله ټولنه باید په طالبانو باندې فشار واچوي چې له نورو ترهګرو ګرپونو او هغو هېوادونو سره چې د ترهګرۍ ملاتړ کوي،‌ اړیکې پرې کړي.‌

په هرات ښار کې د نړۍ والو اړیکو یوه شنونکي احمدشاه فیضیان وویل، هغه څوک چې د ترهګرۍ ملاتړ کوي هغوی د بې ګناه افغانانو او افغان امنیتي منسوبینو په وژنه کې لاس لري.

هغه وویل، «د ایران، چین، او پاکستان په ګډون ځینې هېوادونه په ښکاره ځانونه د افغانستان دوستان بولي، خو په حقیقت کې، هغوی د هېواد اصلي دښمنان دي. دغه هېوادونه طالبانو ته هر ډول پوځي او مالي امکانات برابروي تر څو دا ډله هر هغه جرم چې زړه یې غواړي ترسره کړي.»