کندوز -- د کندوز اوسېدونکي په ډیریدونکي ډول خپل د کور وسایل او فرنیچر پلوري ترڅو خپلو کورنیو ته پرې خوراکي توکي واخلي.
څلور میاشتې مخکې د پخواني حکومت له نسکورېدلو راهیسې، د هېواد په بېلابېلو برخو کې افغانان له پراخ فقر او بې کارۍ سره مخامخ شوي دي.
د کندوز ښار یوه اوسېدونکي محمد صابر صابري د لیندۍ په ۱۴مه سلام ټایمز ته وویل، اوسېدونکي خپل د کور وسایل، تلویزیونونه، یخچالونه، ایرکنډیشنونه، المارۍ، چپرکټونه، د پخلي لوښي او داسې نور په کندوز ښار کې د لیلام بازار ته راوړي.
صابري چې له پخواني حکومت سره یې کار کاوه، وویل، «زه هېڅ باور نشم کولی چې زه مې د کور وسایل پلورم. ما دا شیان له ډېرو هیلو سره وپېرودل او د یوه ښه ژوند هیله مې لرله، خو اوس زه مجبور یم چې خرڅ یې کړم.»
هغه وویل څلور میاشتې کېږي چې بې کاره دی او دومره پیسې نه لري چې خپل د اړتیا وړ توکي پرې واخلي.
د کندوز ښار یو اوسېدونکی عصمت الله رفیعي د دې لپاره د مستعملو توکو دوکان ته راغلی وو ترڅو خپل تلوېزیون خرڅ کړي او د خپلې کورنۍ لپاره پرې خواړه واخلي.
هغه سلام ټایمز ته وویل، «موږ په کور کې هېڅ شی نه لرو چې ویې خورو. زما ماشومان وږي دي، زه راغلی یم ترڅو دا تلوزیون خرڅ کړم او د هغوی لپاره پرې خواړه واخلم.»
هغه زیاته کړه، «زه څه وکړم؟ موږ بله هېڅ لاره نه لرو.»
شفیقې اکبري چې هغې هم له پخواني حکومت سره کار کاوه سلام ټایمز ته وویل چې هغه مجبوره ده ترڅو خپل د کور وسایل خرڅ کړي او خپلو ماشومانو ته پرې خوراکي توکي وپېري.
شفیقه چې کونډه او د شپږو ماشومانو مور ده، وویل، «زه نه پوهېږم چې زموږ حال به څنګه شي.»
د کندوز د لیلامي بازار عادي دوکانداران وایي، د کورونو د وسایلو پلورل زیات شوي چې ځینې یې مالکان د نهیلۍ له امله په ټیټو قیمتونو پلوري.
غلام سخي چې ۳۸ کاله عمر لري او په کندوز ښار کې د مستعملو توکو دوکان چلوي، وویل، په دې ورځو کې ډېرې کورنۍ راځي ترڅو خپل د کور توکي خرڅ کړي، لاکن پلور ډیر کم دی.
هغه وویل، اوسېدونکي «خپل ټول د کور سامان د خرڅلاو لپاره راوړي، لاکن پلور کم دی ځکه چې پیرودونکي دومره ډېرې پیسې نه لري او نشي کولی چې شیان په مناسب قیمت واخلي.»
محمد امین چې ۴۴ کاله عمر لري او هغه هم د مستعملو شیانو دوکان چلوي، وویل، هغه شیان چې په مارکیټ کې ۲۰۰۰۰ افغانۍ (۱۷۰ ډالر) قیمت لري هغه دلته په ۵۰۰۰ افغانۍ خرڅیږي.
هغه وویل، ځینې ځایي خلک «د خوراکي توکو د پیرودلو لپاره د کور ضروري سامان خرڅوي. له لوږې څخه د ځانونو ژغورلو لپاره، هغوی خپل د کور شیان له نیمایي څخه هم په ټیټ قیمت پلوري.»
د ځوانانو تېښته
ځینې هغه کسان چې خپل توکي پلوري پلان لري ترڅو له افغانستان څخه پښې سپکې کړي.
په کندوز ښار کې د مدني ټولنې یوه فعال محمد فارق شکوري وویل، له فقر، جنګ، بې کارۍ، بې ځایه کېدنې، محرومیت او مرګ سره له مخامخ کېدلو څخه وروسته، دغه ډول افغانان اوس غواړي چې له خپل هېواد څخه وځي.
هغه وویل، «دلته هره ورځ موږ ځوان افغانان وینو چې خپل د کور توکي په نیم قیمت د مستعملو توکو بازار کې پلوري او هڅه کوي چې په غیر قانوني توګه ایران او پاکستان ته لاړ شي.»
د کندوز پوهنتون یوه استاد عبدالحکیم زبیدي سلام ټایمز ته وویل، ځینې هغه افغان ځوانان چې له هېواد څخه وتلي دي د لېسانس او ماسټرۍ تر کچې پورې زده کړې لري، په داسې حال کې چې نور یې د پوهنتونونو محصلان دي.
هغه وویل، «له بده مرغه چې د دغو افغان ځوانانو له ډلې څخه ځینې د لارې په اوږدو کې خپل ژوند له لاسه ورکوي، په داسې حال کې چې نور د ایراني ځواکونو له خوا نیول کیږي او له شکنجو څخه وروسته بېرته افغانستان ته لیږل کیږي.»
هغه زیاته کړه، ګاونډي هېوادونه باید د افغانانو پر وړاندې بد چلند ونه کړي او نه هغوی شکنجه کړي.
هغه وویل، «موږ له حکومت څخه تل دا غوښتنه کړې چې د ځوانانو لپاره کاري فرصتونه او دندې برابرې کړي ترڅو افغانان دې ته مجبور نشي چې وطن پرېږدي.»
تاسو د هغو وسایلو په اړه څه فکر کوئ چې د کندز ولایت اوسیدونکي یې پلوري؟ ایا دا رښتیا ده چې دا خلک د پیسو د نشتوالي له امله دا وسایل په ټیټه بیه پلوري؟ ټلویزیون، یخچال، فرنیچر، ایر کنډیشنر، د خوب تخت، المارۍ د یوه بې وزله انسان کور کې څه کوي؟ یو څوک چې دا شیان په خپل کور کې لري، څنګه د بیکاره کیدو د یوې یا دوو میاشتو په اوږدو کې خپلو وسایلو لیلام ته اړ شي؟ له دې څخه په روښانه ډول څرګندیږي چې د افغانستان لوستي خلک د یوه دقیق پلان له مخې ژوند نه شي کولای، نو په دې صورت کې به د یوه نالوستي کس څه حال وي؟ هغه کسان چې له افغانستانه وځي، خپل د کور وسایل په بازار کې په ټيټه بيه پلوري، ځکه چې نور په افغانستان کې د ژوند تمه نه لري. ولې یو څوک چې قوي اقتصاد نلري د خپل کور لپاره دومره قیمتي وسایل باید په لوړه بیه واخلي او کله چې دنده له لاسه ورکړي نو مجبور شي چې د خپل کور وسایل په یوه یا دوو میاشتو کې په ټیټه بیه وپلوري؟ ډیری خلک، حتی زه نشم کولی خپل ژوند د یوه منظم مهال ویش له مخې مخته ویسم. موږ افغانان د خپل عاید په پرتله ډېر مصرف کوو، همدا لامل دی چې موږ تل له اقتصادي ستونزو سره لاس او ګرېوان یو او له همدې امله زموږ اقتصادي ستونزې نه حل کېږي.
ځواب ورکړئ1 تبصره