د ښځو حقوق

افغان ورزشکارانې له ستونزو سره سره هڅه کوي چې په اسیایي لوبو کې خپلې هیلې پوره کړي

د سلام ټایمز او ای اېف پي راپور

افغان لوبغاړې د تلې په ۸مه د چین په هانګژو کې د اسیایي لوبو په ترڅ کې د افغانستان او قزاقستان تر منځ د والیبال د لومړنۍ لوبې له پیلېدلو څخه مخکې په کتار درېږي. [فېلېپ فونګ/ای اېف پي]

افغان لوبغاړې د تلې په ۸مه د چین په هانګژو کې د اسیایي لوبو په ترڅ کې د افغانستان او قزاقستان تر منځ د والیبال د لومړنۍ لوبې له پیلېدلو څخه مخکې په کتار درېږي. [فېلېپ فونګ/ای اېف پي]

هانګژو، چین -- افغان ښځینه ورزشکارانې چې د خپلو فعالیتونو او د ښځو د عمومي حقونو د سختو محدودیتونو له امله له افغانستان څخه وتلي، د چین په هانګژو ښار کې د اسیا په ۱۹مو لوبو کې سیالي کوي، او هیله لري چې نورې افغان مېرمنې «د هغوی د هیلو پوره کولو» ته وهڅوي.

دغو ښځو د ۱۴۰۰ د زمري په میاشت کې په افغانستان کې له سیاسي بدلونونو څخه وروسته، چې د ښځو پر سپورت د اوسنيو چارواکو له خوا په اغیزمنه توګه بندیز ولګول شو، له نورو هیوادونو څخه چې هلته مېشتې دي، چین ته سفر کړی دی.

د ۱۳۰ سیالي کوونکیو، روزونکو او څارونکو په رسمي پلاوي کې چې له افغانستان څخه راغلی و چې د تلې له ۱ څخه تر ۱۶مې پورې په اسیایي لوبو کې ګډون وکړي، هېڅ ښځه نه وه.

د هغو ټیمونو په وړاندې چې منظم روزنیز پروګرامونه لري او د دولتونو له خوا یې تمویلېږي، ناشونې برېښي چې جلا وطنه ښځې ډېرې سیالۍ وګټي.

افغان لوبغاړې فرشته کریمي او زهرا مرادي د تلې په ۸مه د چین په هانګژو کې د اسیایي لوبو په ترڅ کې د افغانستان او قزاقستان تر منځ د والیبال لومړنۍ لوبه کې د توپ مخه نیسي. [فېلېپ فونګ/ای اېف پي]

افغان لوبغاړې فرشته کریمي او زهرا مرادي د تلې په ۸مه د چین په هانګژو کې د اسیایي لوبو په ترڅ کې د افغانستان او قزاقستان تر منځ د والیبال لومړنۍ لوبه کې د توپ مخه نیسي. [فېلېپ فونګ/ای اېف پي]

د افغانستان کیمیا یوسفي (منځ کې)، د لاوس سیلینا فا اپای (ښي لور ته) او د منګولیا سارنګوا اینخباتار د تلې په ۷مه د چین په هانګژو کې د اسیایی لوبو په ترڅ کې د ښځو په ۱۰۰ متره کې سیالي کوي. [ویلیام وېسټ/ای اېف پي]

د افغانستان کیمیا یوسفي (منځ کې)، د لاوس سیلینا فا اپای (ښي لور ته) او د منګولیا سارنګوا اینخباتار د تلې په ۷مه د چین په هانګژو کې د اسیایی لوبو په ترڅ کې د ښځو په ۱۰۰ متره کې سیالي کوي. [ویلیام وېسټ/ای اېف پي]

خو ورزشکاران او روزونکي وايي چې اصل موضوع دا نه ده.

د افغانستان د والیبال فدراسیون عمومي منشي خوشحال ملکزي رویټرز ته وویل، «په حقیقت کې زموږ او هم د نجونو لپاره مهمه خبره دا ده چې په دې ډول سیالیو کې ګډون او دلته راتلل دوی ته د راتلونکي لپاره هیله مندي ورکوي.»

هغه وویل، «او هغه نجونې چې په افغانستان کې دننه او له افغانستان څخه بهر دي، باید پوه شي چې داسې خلک شته چې لا هم د هغوی ملاتړ کوي

د افغانستان د المپیک د ملي کمیټې د پخواني رئیس حفیظ الله ولي رحیمي په وینا، ټولټال ۱۷ ښځې د والیبال، بایسکل ځغلونې او ټوپ او منډې په برخو کې د افغانستان تر دودیزو تور، سور او زرغون رنګونو لاندې سیالۍ کوي.

هغه وويل، دغه ښځې په ايران، ايټاليا او استراليا کې روزل شوي دي.

د اسوشیتد پرېس په وینا، رحیمي اوس د افغانستان له بهر څخه کار کوي خو لا هم د ډېرو هیوادونو له خوا د اولمپیک په چارو کې د هغه د رسمي استازي په توګه پیژندل کیږي.

هغه د پنجشنبې په ورځ /د تلې ۶مه/ ناوخته د رارسېدلو په مراسمو کې خبریالانو ته وویل، «موږ غواړو چې سپورت په بشپړه توګه له سیاست څخه لیرې وساتو، څو ورزشکاران وکولی شي په ازاده توګه د هېواد دننه او بهر خپل ورزشي فعالیت او پرمختګ وکړي.»

خپلې هیلې تعقیبوي

د والیبال په سیالیو کې، د بهرنیو ورزشي ادارو په مرسته تر سلو زیاتې بهر مېشتې افغانې ښځې برخه اخلي، چې ډېرې یې د والیبال لوبډلې غړې دي.

۲۵ کلنې منځني بلاکر مرسل خدري د یکشنبې په ورځ له دریو څخه د یوې غوره لوبې په ترڅ کې د جاپان په وړاندې د ۳-۰ ماتې خوړلو وروسته ای اېف پي ته وویل، «زه فکر کوم چې دا د افغانو ښځو لپاره یوه لویه هیله ده، چې خپل ارمانونه یې نه دي پرېښي، دوی باید خپل خوبونه تعقیب کړي.»

د افغانستان ۱۲ کسیزه لوبډله هم د اونۍ په پای کې د قزاقستان پر وړاندې مخامخ شوه. که څه هم چې د خپلو تجربه لرونکو سیالانو له خوا له سختې ماتې سره سره مخامخ شوهو لاکن په ښه روحیه کې پاتې شوه.

لوبغاړو چې پړوني یې په سر او اوږده پتلونونه یې اغوستي وو، د لوبې په پیل کې میدان ته د کېوتلو پر وخت یو بل ته د احترام پرځای کولو لپاره لاسونه پورته کړل.

کله چې افغانانو په ځنډ سره د جاپان په وړاندې خپل لومړی ګول وکړ، نندارچیان پاڅېدل او د خوښۍ چیغې یې جوړې کړې.

که څه هم چې دوی په دواړو لوبو کې په ۳ - ۰ وسوځېدل، لاکن دغه ځای ته په رسېدلو یې هم د ویاړ یو قوي احساس درلود.

خدری وویل، «د افغانو ښځو لپاره دا ډېره سخته وه چې په اسیایي لوبو کې ګډون وکړي ځکه چې دا زموږ لپاره یو ستونزمن حالت دی، ټول خلک د افغانستان له وضعیت څخه خبر دي.»

هانګ کانګ هم افغانو ښځو ته د دوشنبې په ورځ د دوی په وروستي مېچ کې درې - صفر ماتې ورکړه.

د خپلو ټولو سیالیو له لاسه ورکولو سره سره، خدري وویل چې دا «زموږ د ښځینه ټیم لپاره ښه تجربه وه.»

هغې وويل، «دا زموږ لومړۍ تجربه وه چې په اسيايي لوبو کې برخه واخلو. زه فکر کوم چې موږ ډېر د ناراحتۍ احساس کاوه، لاکن موږ خپله غوره هڅه وکړه.»

په هانګژو کې د والیبال ځینو افغان لوبغاړو له دې وېرې چې په افغانستان کې پاتې د کورنیو غړو ته به یې زیان ورسېږي، له مرکې کولو څخه ډډه وکړه.

د ۱۴۰۰ کال له زمري څخه وروسته، په سلګونو افغان ورزشکاران، روزونکي او چارواکي -- نارینه او ښځینه -- د نورو هېوادونو د المپیک ملي کمېټو له خوا د بشردوستانه وېزو له لارې ایستل شوي دي.

د المپیک چارواکو ویلي، که دوی په افغانستان کې پاتې شوي وای، نو له سترو خطرونو سره به مخامخ شوي وای.

اوس په افغانستان کې ښځې له یو لړ محدودیتونو سره مخامخ دي چې په لړ کې یې د لوړو زده کړو، عامه پارکونواو ګڼو دولتي دندو څخه منع کول شامل دي.

په داسې حال کې چې اقتصاد په ټپه ولاړ دی او ملیونونه افغانان خوراکي توکو، سرپناه یا روغتیایي پاملرنې ته لاس رسی نه لري،ښایي ورزشکاران ونشي کړای چې په خوندي توګه خپل وطن ته ستانه شي.

د القاعدې، د داعش د سیمه ایزې خراسان څانګې او نورو سیمه ایزو افراطي ډلو شتون هم د افغانستان خلکو ته یو ګواښ دی.

له محدودیتونو څخه سرغړونه

په افغانستان کې د ښځو پر وړاندې له ګواښونو او ویجاړونکو محدودیتونو سره سره، افغان ښځینه ورزشکارانې هوډمنې دي تر څو په عملي‌ توګه پرمخ ولاړې شي.

ځغاستونکې کېمیا یوسفي، چې تېر کال له خپل ټاټوبي څخه د ځورونې له امله له وتلو څخه وروسته په استرالیا کې مېشته شوه، وویل چې هغه د جمعې په ورځ د سیالۍ په ترڅ کې «دلته د افغان نجونو استازیتوب کولو لپاره» راغله.

هغې وویل، «زما لپاره تر ټولو مهم شی دا دی چې په افغانستان کې زموږ د نجونو استازیتوب وکړم،»

۲۷ کلنې یوسفي چې دوه کاله مخکې یې د توکیو په المپیک کې د افغانستان بیرغ پورته کړ، په هانګژو کې د ښځو د ۱۰۰ متره اوږدې ځغاستې په لومړي پړاو کې سیالي وکړه.

که څه هم چې هغه په سیالۍ کې شاته پاتې شوه، ویې ویل چې دا غټه خبره ده چې هغې په لوبه کې برخه واخیستله، «او د هغو افغان نجونو استازیتوب یې وکړ چې د زده کړې او سپورت اجازه نه لري.»

هغې له افغان ښځو وغوښتل چې «پخپله کار کولو ته ملا وتړي.»

هغې وویل، «د دې معنی دا ده چې هغوی کتابونه ولولي،او هر هغه څه وکړي چې دوی په شخصي توګه ورته اړتیا لري.»

یوسفي چې تور پړونی یې په سر او ګلابي کمیس اغوستی و، په ۱۳.۳۲ ثانیو کې منډه ووهله.

هغه له بحرینۍ ګټونکې حجر الخلدي څخه نږدې دوه ثانیې وروسته وه، خو له خپل ځاني غوره درجې څخه یواځې ۰.۰۳ ثانیه شاتې پاتې شوه.

یوسفي وویل چې د لوبغالي فضا «حیرانونکې» وه.

یوسفي، چې د یکشنبې په ورځ یې د ۲۰۰ مترو په واټن کې هم سیالي وکړه، وویل، «خلک حیرانونکي دي او موږ ته ډېره انرژي راکوي،» هغه واټن په ۲۷.۵۳ ثانیو کې وواهه او اوم مقام یې ترلاسه کړ.

آیا دا لیکنه ستاسو خوښه شوه؟

7 تبصره

د تبصرو تګلاره * ضروري برخې ښيي 1500 / 1500

ورزش نه تنها په ښځو پورې محدود دی او نه په نر پورې بلکې هر انسان باید ورزش وکړي. هغه انسانان چې ورزش نه کوي، صرف د ژوندیو انسانانو رزوي خوري خو په اصل کې په مړو شمېرل کېږي. د ورزش په کولو سره وینه د انسان د بدن ټولو برخو ته ښه په چټکۍ سره رسېږي. په دې معنی چې وینه د انسان د بدن ټولو برخو ته د ضرورت وړ مواد په اسانۍ سره رسوي. همدا راز هغه اشخاص چې ورزش کوي، هیڅکله د وینې د غوړو په تکلیف نه اخته کېږي. وینه یې صفا او له غوړو څخه په مکمل ډول پاکه وي. انسان د ژور خفګان او نورو مختلفو ناروغیو څخه ځکه ساتي چې د بدن دفاعي سیستم یې د ورزش له امله قوي وي. په نن سبا ځوان نسل کې د ورزش نه کول لویه بدبختي ګڼلی شو. په ځوان نسل کې د ورزش نه کولو یوه لویه بدبختي د نړۍ د ډیجیټل کېدو هم کېدی شي. که فکر وکړو، زمونږ د ځوان نسل د وخت ډېره برخه د موبایل او کمپیوټر په استعمال سره تېرېږي چې دا خطرناکې پایلې لرلی شي. تاسو وګورئ، چاغوالی په نړۍ کې څومره زیات شوی. د چاغوالی له وجې په نړۍ کې هر کال څومره انسانان په مختلفو امراضو اخته کېږي. همدا چاغوالی دی چې، بلاخره انسان د بل د اوږو بار شي او یو ژوندی انسان خپل ځان له لاسه ورکوي. په کار ده چې په څلېرویشت ساعتونو کې کم تر کمه یو ساعت وخت ورزش ته ورکول شي. له ورزش سره عضلات قوي کېږي. او بلاخره کولی شو چې و وایو، ورزش دی چې انسان ټولنیز کوي او دا چې انسان په خپله یو عالي ټولنیز حیوان دی، راځئ له ټولنې سره ځان عیار، په ټولنه کې ځای پیدا او په ټولنه کې ژوند وکړو. ورزش مه پرېږدئ! ورزش یعنې ښه صحت! ورزش د ښه صحت ضامن دی!

ځواب ورکړئ

د افغان نجونو لپاره د ورزش ډګر ډېر زیات ستونزمن دی، ځکه : اسلامي امارت پر نجونو باندې د تعلیم دروازې بندي کړي دي، نو ورزش ته خو په ټول عمر هم اجازه نه ورکوي. دا ډېره زیاته د خپګان خبره ده، چې سعودي عربستان، ایران، مصر، پاکستان ، عراق او دېته ورته اسلامي هیوادونه دې د ښځینه ورزش کارانو ټیمونه ولري او موږ دې یې نلرو، ډېر د افسوس ځای دی! خو ګیله نده پکار، ځکه ګیله سړی له چا کوي، چې غږ یې اوري! دغه میرمنې زه اتلانې بولم، چې بیا هم په نشتو امکاناتو په یو شمېر سیالیو کې ګډون کوي او خپله درې رنګه بیرغ رپانده کوي.

ځواب ورکړئ

دا ډول لوبې د افغان ښځو لپاره هڅوونکې دي. په دې لوبه کې ګټل یا بایلل مهم نه دي. دا مهمه ده چې يوه افغانه نجلۍ د افغانستان په استازيتوب د سپورټ ډګر ته لاړه شي او زموږ ملي درې رنګه بيرغ د يوې نجلۍ له خوا پورته شي او ټوله نړۍ په دې پوه شي چې افغان نجونې لا هم د نړۍ په صف کې ودرېږي او نورې ورزشکارانې هم هیله مندې شي او هڅې وکړي. په احترام، لېمه

ځواب ورکړئ

په حقیقت کې، افغان مېرمنو په هر ډول سختو شرایطو کې د خپل هېواد نوم او عزت ساتلی دی. درې رنګه بیرغ چې زموږ د هېواد ملي ارزښت او ملي هویت دی، ساتل شوی دی. دا داسې سپورټ دی چې موږ یې ژوندي ساتلي یو.

ځواب ورکړئ

په دې لوبو کې د افغانو ښځو ګټه او بایلات مهم نه دي، بلکې مهمه خبره دا ده چې د ورزش په ډګرونو کې د افغانو ښځو نوم یادول کېږي او پر دغو ډګرونو د هېواد درې رنګه بیرغ پورته کېږي. د دغو لوبغاړو لوبې نورو افغانو ښځو ته دا هیله ورکوي چې لا هم ژوند شته او هڅو ته اړتیا ده. دا افغان سپورتي اتلان به نړۍ ته وښيي چې له هېواد او روزونکي پرته بیا هم د نړۍ په صف کې درېدلی شي، خو توپیر یې دا دی چې دوی به تر شا ولاړ وي او بس!

ځواب ورکړئ

افغانان اوس په داسې یوه قفس کې راګیر دي چې د خلاصي لاره ترې ورکه ده. په دې لړ کې د پخواني حکومت له شریرو او فاسدو چارواکو څخه نیولې تر طالبانو، پاکستان، ایران، روسیې او حتی امریکا پورې لوبغاړي ښکېل دي. نړۍ والې ټولنې د شل کلنې دورې په ترڅ کې د افغانستان د جمهوري نظام او چارواکو ته کافي اندازه وخت ورکړ چې خپل ظرفیتونه وښيي. په دې لړ کې د نړۍ د بېلابېلو هېوادونو خلکو خپله د لاس مړۍ نیمه کړه او نیمه یې افغانانو ته راولېږله. یا په بل عبارت، خپلې د ټکس پیسې یې افغانستان ته راولېږلې، لاکن د جمهوري نظام چارواکو له وزیر نه رانیولې تر مدیر پورې د دې پرځای چې د وطن د ابادۍ لپاره کار وکړي، هماغه پیسې واخیستلې او جیبونو ته یې واچولې. د بلخ جنګسالار چې ځان یې د بلخ امپراتوار باله، عطامحمد نور، په پوره سپین سترګۍ د حکومت پر ضد سنګر ونیو او مرکزي حکومت یې چلینج کړ. په مشرقي کې فضل هادي مسلمیار، ظاهر قدیر، په کندهار کې عبدالرازق، په کابل کې فهیم او کورنۍ یې، قانوني او کورنۍ یې، عبدالله او کورنۍ یې، سیاف او کورنۍ یې، محقق او خلیلي او کورنیو یې... د حکومت پر ضد سنګرونه جوړ کړل. او تر هغه یې خپل کار ته دوام ورکړ چې حکومت رانسکور شو. طالبانو هم د پاکستان د استخباراتو په اشاره د افغانستان په غریبو خلکو باندې بریدونه وکړل تر هغه چې نظام یې ړنګ کړ. پاکستان دوه مخې او د منافقت لوبه وکړه. له یوې خوا یې له نړۍ والې ټولنې او په ځانګړې توګه امریکا څخه میلیاردونه ډالر واخیستل او بلې خوا ته یې طالبان په مالي او تسلیحاتي ډول حمایه کول چې بالاخره جمهوري نظام یې نسکور کړ. ایران او روسي په خپل وار سره د حکومت مخالفینو سره مالي او تسلیحاتي مرستې کولې. امریکا د دوحې په تړون سره هر څه له منځه وېوړل.

ځواب ورکړئ

بلکل همداسې ده چې افغان ورزشکارانې له ستونزو سره مخامخ دي. خپل هېواد ته نه شي راستنېدای. که بېرته راستنې شي، د میلیونونو نجونو په څېر به ناهیلی ژوند کوي او په اوښلنو سترګو به خپل ژوند ته دوام ورکوي. دا رښتیا ده چې دوی «افغان ورزشکارانې له ستونزو سره سره هڅه کوي چې په اسیایي لوبو کې خپلې هیلې پوره کړي». له دې وړاندې هم ښځینه او هم نارینه افغان ورزشکارانو خپل وطن ته ویاړونه راوړي دي. د افغانستان ملي بیرغ یې د نړۍ په ګوټ ګوټ کې رپولی دی. ملي سرود چې افغانستان کې یې څوک په جهر نه شي اورېدلی همدې ورزشکارانو د نړۍ په سترو میدانونو کې غږولی او خلکو ته یې خوښي ورکړې ده. د افغانستان له ټولو ورزشکارانو مننه په کار ده چې افغان ولس لپاره خوښۍ راوړي او د افغانستان نوم یې لا هم ژوندی ساتلی دی. کنه وخته به افغانستان د نورو ملیتونو له سترګو او ذهن لویدلی وی.

ځواب ورکړئ