شنونکي وايي چې د القاعدې د لویدیځې افریقا ملګرې ډله جماعت نصرت الاسلام والمسلمين (JNIM)، له یوې ځنګل مېشتې پټې ملېشې څخه په یوه سیمه ییز ګواښ باندې بدله شوې ده.
دغې ډلې په مالي، بورکینا فاسو او نایجر کې په پراختیا سره، د حکومتولۍ او امنیتي تشو څخه ګټه اخیستې، په سیستماتیک ډول یې ښوونځي ویجاړ کړي، آزادۍ یې ځپلي او حکومتي جوړښتونه یې په افراطي واکمنۍ باندې بدل کړي دي.
په داسې حال کې چې جماعت نصرت الاسلام والمسلمين هڅه کوي د اسلام د دفاع په نوم خپل نفوذ پراخ کړي، دیني عالمان ټینګار کوي چې د دې ډلې مفکوره او کړنې د اسلام له اصولو سره بنسټیزه خیانت دی.
مزارشریف مېشتي دیني عالم مولوي محیالدین یعقوبي وویل، القاعده او د هغې اړوندې ډلې اسلام چې «د سولې، شفقت او یو ځای ژوند کولو دین دی، د ترهګرۍ، تاوتریخوالي او قدرت نیولو لپاره په یوه وسیله بدل کړی دی.»
یعقوبي سلام ټایمز ته وویل: «اسلام بېګناه انسانانو د وژلو اجازه نه ورکوي.»
هغه زیاته کړه: «هر ځای چې دا ډلې د دین په نوم مرګ او ویره خپروي، په حقیقت کې هغوی د دین پر ضد عمل کوي.»
په داسې حال کې چې جناو خپل تیت او پرک بریدونه په یوه داسې همغږي کمپاین باندې بدلوي چې اوس له مرکزي او لوېدیځ مالي څخه د بینین تر پولو پورې رسېږي، د هغه وروستی یرغل د هغه زیاتېدونکې وړتیاوې او د قلمرو ترلاسه کولو ارمانونه په ګوته کوي.
دې ډلې د غوایي په ۲۰مه د بورکینا فاسو په جیبو کې پر یوې پوځي اډې برید وکړ، چې له ۱۰۰ څخه ډېر کسان یې ووژل او دغه تاسیسات یې په موقت ډول ونیول.
یواځې ۱۳ ورځې وروسته، هغوی د مرکزي مالي په دیورا ښار کې پر یوه پوځي اډه برید وکړ او په یوه همغږي برید کې یې ۴۰ مالي سرتیري ووژل.
په لندن کې مېشت د امنیتي او نړۍ والو چارو شنونکي سلام ټایمز ته وویل، «دا ډله پوځي تاوتریخوالی له ایډیالوژیکو تبلیغاتو سره یوځای کوي،»
هغه څه چې په ریښتیا سره د اندیښنې وړ دي دا دي چې دا پراختیا نه یواځې امنیتي ګواښ په ګوته کوي، بلکې یو تمدني ګواښ دی، چې د سیمې ټولنیز او کلتوري جوړښت کمزوری کوي.
په بلجیم کې مېشت سیاسي شنونکي علي رضا عصمتي سلام ټایمز ته وویل، په شمالي بورکینا فاسو او مالي کې اوسنی وضعیت نه یواځې بیړنی امنیت حالت، بلکې یو ژور سیاسي او ټولنیز بحران څرګندوي.
عصمتي وویل، جناو د لیرې پرتو سیمو سربېره، د مهمو سوداګریزو لارو او ستراتیژیکو موقعیتونو په نیولو سره له دغو کمزورتیاوو څخه ګټه پورته کړې ده.
تحریف او خیانت
د بلخ پوهنتون پخواني استاد نقیب الله محسني سلام ټایمز ته وویل، دا وضعیت له افریقایي اتحادیې سره په ملګرتیا کې د همغږې نړۍ والې مداخلې غوښتنه کوي، څو په یوه سیمه ییز ګواښ باندې د جناو د اوښتلو مخه ونیول شي.
هغه یادونه وکړه چې القاعدې د تمویل، وسلو او استخدام د خوندي کولو لپاره د کمزورو دولتي ادارو او نفوذ وړ سرحدونو څخه د ګټې اخیستنې تاریخ لري.
دغه راز، هغه خبرداری ورکړ چې د ګاونډیو هیوادونو او نړۍ والو سازمانونو له پرېکنده اقدام پرته، لویدیځه افریقا د نړۍ وال تروریزم په یوه لوی مرکز باندې د بدلېدلو خطر لري.
عصمتي وویل، «دا ډله اوس په یوه پیچلې سیمه ایزه شبکه باندې بدله شوې چې د جنایتکارو ډلو او قاچاق وړونکو سره همکاري کوي،»
جناو د اسلام د پراختیا د دعوې مطرح کولو له لارې هڅه کړې چې خپل ځان پراخ کړي، هڅه کوي چې له اسلامي قانون څخه په خپل سخت تفسیر سره دولتي واک ترلاسه کړي.
خو دیني عالمان ټینګار کوي چې د جناو نظریه او کړنې د عقیدې اساسي خیانت په ګوته کوي.
په مزارشریف کې مېشت دیني عالم مولوي محی الدین یعقوبي وویل، «القاعدې او د هغې ملګرو اسلام، چې د سولې، شفقت او څنګ تر څنګ ژوند دین دی، د ترهګرۍ، تاوتریخوالي او واک د غصب لپاره په یوه وسیله باندې بدل کړی دی،»
هغه سلام ټایمز ته وویل، دغه ډله دیني لارښوونې تحریفوي او د اسلام نړۍ وال شهرت ته زیان رسوي.
یعقوبي وویل، «اسلام د بې ګناه خلکو د وژلو اجازه نه ورکوي،»
هغه وویل، «هرچېرې چې دا ډلې د دین په نوم مرګ او وحشت خپروي، دوی په حقیقت کې د هغې پر ضد عمل کوي.»
دینې عالمانو سلام تایمز ته وویل چې د دې ډلې هڅه چې د دولت واک د خپلې سخت گیرانه تفسیر شوې اسلامي شریعت سره بدل کړي، د دیني تعلیماتو تحریف کوي او د اسلام نړیوال اعتبار ته زیان رسوي.
