په ایران کې د القاعدې د مشر پټنځای دوه مخيتوب په ګوته کوي

کابل -- د القاعدې اصلي مشر سیف العدل په ایران کې چې اکثریت اوسېدونکي یې شیعه ګان دي، او د دغې ترهګرې ډلې سلفي اورپکې ایډیالوژي شیعه ګان مرتد بولي، له یوې اډې څخه فعالیت کوي.

د وېلسن مرکز په وینا، العدل چې په مصر کې زېږېدلی، له ۱۳۶۸ لمریز کال راهیسې د القاعدې په لیکو کې را پورته شوی، او د چاودیدونکو توکو د روزونکي له درجې څخه د اسامه بن لادن د امنیتي توضیحاتو قوماندان او بیا د یادې ډلې د نظامي عملیاتو مشرۍ ته رسېدلی دی.

د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د راپور له مخې، د ۱۴۰۱ لمریز په چنګاښ کې د ایمن الظواهري له وژل کېدلو څخه وروسته، العدل د ۱۴۰۱ لمریز کال له سلواغې راهیسې د القاعدې مشري کوي.

دغه سازمان تر اوسه پورې په رسمي توګه هغه د خپل مشر په نامه نه دی نومولی، چې ځینې شنونکي یې دلیل د هغه جنجالي ایراني پټنځای بولي.‌

د جورج ټاون پوهنتون له خوا د افراطیت په هکله پروګرام یادونه کړې چې، په ایران کې د هغه شتون د القاعدې لپاره «سختې دیني او عملیاتي پوښتنې» راپورته کړي دي.

د وېلسن مرکز راپور ورکړ چې، «القاعدې په رسمي ډول خپل نوی مشر نه دی اعلان کړی، چې کېدی شي دا کار یې د ایران له خوا فشار، امنیتي اندېښنو یا په راتلونکي کې افغانستان ته د لاسرسي له خطر سره مخامخ کېدا د مخنیوي لپاره کړی وي،»

هغه زیاته کړه، ایران د افغانستان یا پاکستان په پرتله په القاعده باندې ډیر کنټرول لري.

د ایران رژیم سره د العدل اړیکې د ۱۳۷۰مې لمریزې لسیزې لومړیو ته ور ګرځي. د سپتمبر ۱۱مې د کمېسیون په وینا، په هغه وخت کې تهران او حزب الله هغه ته د چاودیدونکو توکو روزنه ورکړه چې دغه کار په ۱۹۹۸ کې القاعدې ته دا وړتیا ورکړه چې په کینیا او تنزانیا کې د متحده ایالاتو په سفارتونو کې بمي بریدونه ترسره کړي.

د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزارت په وینا، هغه له بریدونو څخه وروسته ایران ته کډه وکړه.

شنونکي خلیل احمد افضلي وویل، «په ایران کې د القاعدې د مشر دوامدار حضور ښیي چې د دې شبکې مشران... د خپلې بقا لپاره د ایران رژیم پناه ته اړتیا لري،»

د افغانستان انټرنېشنل تلوېزیون په وینا، العدل په منظمه توګه د ایران او د افغانستان ختیځو ولایتونو کونړ او نورستان ترمنځ سفرونه کوي تر څو له سیمه ایزو ترهګرو ډلو سره همغږي وکړي.

شنونکی فرهاد فصیحی وویل، «افغانستان ته د ایران د نږدیوالي له امله د القاعدې مشر کوی شي ترڅو د دواړو هېوادونو ترمنځ په اسانۍ سره تګ راتګ وکړی، چې دا شبکه یې پیاوړې کړی.»

فصيحي زیاته کړه، «العدل د ایران د ملاتړ له امله د خوندیتوب احساس کوي،»

ایډیالوژیک جوړجاړي

د العدل مشري سخت ایډیالوژیک تضادونه په ګوته کوي.

د منځني ختیځ د رسنیو څېړنیز انسټیټیوټ په وینا، هغه په یوه خبرپاڼه کې چې د چنګاښ په میاشت کې خپره شوه، اعلان وکړ چې «له بندي کولو څخه وژل اړین دي.»

دا دریځ د پېړیو اوږده اسلامي فقهې احکامو سره، چې له بندیانو او ملکي خلکو سره د انساني چلند غوښتنه کوي، په ټکر کې ده.

اساسي خبره دا ده چې،‌ د داسې یوه سازمان مشر چې له بغداد څخه تر کابل پورې د شیعه ګانو ضد تاوتریخوالي کې نوم لري، اوس د ایران شیعه رژیم له خوا خوندیتوب باندې متکي دی، چې دا د بقا لپاره د هڅو په لړ کې د القاعدې د عقیدوي سوچه توب ادعاوې تضعیفوي.

افضلي دې ټکي ته په اشارې سره چې دواړو لوریو څنګه ایډیالوژي د خپلو ګټو لپاره قرباني کړې، وویل، «د ایران رژیم د خپلو ګټو لپاره د یوې تروریستي شبکې مشر ته چې د زرګونو بې ګناه خلکو په وژنه کې ښکېل دی، پناه ورکړې ده،»

هغه زیاته کړه، «القاعده او د ایران رژیم په بشپړه توګه مختلف، حتی متضاد نظریات لري، لاکن العدل د ژوندي پاتې کېدلو لپاره دا ذلت پر ځان منلی او د ایران رژیم ټولو غوښتنو سره یې توافق کړی دی.»