![یک کارمند خط آهن افغانستان به تاریخ ۲۰ دلو سال ۱۳۹۷ در امتداد یک خط آهن در مرکز پل دوستی افغانستان و ازبکستان در حیرتان، ولایت بلخ، افغانستان، قدم می زند. [فرشاد عصیان/ خبرگزاری فرانسه]](/cnmi_st/images/2022/07/28/36420-000_1db3xs-739_416.webp)
تاشکند -- کار مقدماتی بر روی خط آهن ازبکستان به پاکستان آغاز شده است که می تواند به تاشکند اجازه دهد تا مسیرهای حمل و نقل روسیه را دور بزند زیرا مسکو هنوز با تحریم های غرب به دلیل تهاجم به اوکراین مواجه است.
خبرگزاری دنیا ازبکستان به نقل از محمدصادق، فرستاده ویژه پاکستان در افغانستان گزارش داد که کارگران ازبکستان، افغانستان و پاکستان به تاریخ ۲۷ سرطان در افغانستان شروع به تعیین مسیر راه آهن ترانس-افغان کردند.
مقامات تاشکند در ماه دلو ۱۳۹۹ نقشه راه ساخت راه آهن را امضا کردند که بین مزار شریف و کابل، افغانستان، و پیشاور، پاکستان ساخته خواهد شد.
یک خط آهن ساخته شده توسط ازبکستان در حال حاضر از ترمذ، ازبکستان، به مزار شریف می رود.
![نقشه راه آهن پیشنهادی ترانس-افغان از مزارشریف و کابل، افغانستان، تا پیشاور، پاکستان را نشان می دهد. خط نقطه نقطه نشان دهنده بخش پیشنهادی است. [رستم تمیروف/کاروانسرای]](/cnmi_st/images/2022/07/28/36419-grafika-739_416.webp)
نقشه راه آهن پیشنهادی ترانس-افغان از مزارشریف و کابل، افغانستان، تا پیشاور، پاکستان را نشان می دهد. خط نقطه نقطه نشان دهنده بخش پیشنهادی است. [رستم تمیروف/کاروانسرای]
![در عکس، مرکز باربری ترمذ در ترمذ، ازبکستان، به تاریخ ۲۹ میزان نمایش داده شده است. لاری هایی از افغانستان و پاکستان به آنجا می رسند. [رستم تمیروف/کاروانسرای]](/cnmi_st/images/2022/07/28/36421-termez_cargo-739_416.webp)
در عکس، مرکز باربری ترمذ در ترمذ، ازبکستان، به تاریخ ۲۹ میزان نمایش داده شده است. لاری هایی از افغانستان و پاکستان به آنجا می رسند. [رستم تمیروف/کاروانسرای]
پس از تکمیل راه آهن، کارگران اموال تجارتی را در پیشاور تخلیه و سپس به بندرهای پاکستانی کراچی، گوادر و قاسم منتقل خواهند کرد.
مجله دپلومات به تاریخ ۴ اسد گزارش داد که ساخت این راه آهن - که برای اولین بار در سال ۱۳۹۷ از سوی ازبکستان پیشنهاد شد، در مدت پنج سال و با هزینهء تخمینی ۴.۸ میلیارد دالر ساخته شود.
بر اساس این طرح، پس از تکمیل، این خط آهن به طول نزدیک به ۶۰۰ کیلومتر، ازبکستان و سایر کشورهای آسیای مرکزی را به اقیانوس هند نزدیک می کند و زمان مورد نیاز برای انتقال اموال تجارتی از ازبکستان به بنادر دریایی پاکستان را از ۳۰ – ۳۵ روز به ۱۰ – ۱۵ روز کاهش می دهد.
وبسایت خبری Gazeta.uz در ماه دلو ۱۳۹۹ گزارش داد، انتظار می رود که هزینه های حمل و نقل ۳۰ تا ۳۵٪ کاهش یابد. این دهلیز ترانس-افغان در چند سال اول خود می تواند تا ۱۰ میلیون تون بار در سال را انتقال دهد.
کاهش وابستگی به روسیه
به گزارش تاشکند تایمز، شوکت میرضیایف، رئیس جمهور ازبکستان در ماه جدی ۱۳۹۸به پارلمان گفت، ازبکستان به زیرساخت های حمل و نقل ایرو ایشیا که از طریق قزاقستان، قرغزستان، روسیه و بلاروس به سمت شمال می رود، برای انتقال حدود ۸۰٪ تجارت خارجی خود وابسته است.
از جمله هشت دهلیز سه دهلیز اصلی حمل و نقل که ازبکستان را به بازارهای بین المللی متصل می کند از روسیه عبور می کند.
اما اکنون، پس از تهاجم روسیه به اوکراین در ماه دلو، این مسیرها به دلیل تحریم‌های غرب با مانع مواجه شده‌اند.
میرضیایف در جریان سفر خود در ماه حوت به اسلام آباد به اهمیت ویژه این پروژه اشاره کرد.
او گفت، «راه آهن [مسیر ترمذ - مزار شریف - کابل- پیشاور] آینده مشترک ما است. زمانی که ساخت این مسیر تکمیل شود، ما کوتاه ترین، ارزان ترین و امن ترین دهلیز را برای اتصال پاکستان به آسیای مرکزی ایجاد خواهیم کرد.»
به گزارش Podrobno.uz، میرضیایف گفت، «این راه آهن به طور کامل گونه ای مناطق ما را تغییر خواهد داد.
تقویت استقلال
تاشکند از زمان آغاز جنگ در ماه دلو، یک اقدام موازنه ظریف را در مورد روابط اقتصادی خود با روسیه حفظ کرده است، اما تهدید تحریم‌های ثانویه همچنان وجود دارد.
فرخد میرزابایف، دانشمند علوم سیاسی در تاشکند، گفت که اکنون، بیش از هر زمان دیگری، ازبکستان باید به دنبال مسیرهای حمل و نقل جدید باشد.
او گفت که وضعیت ژئوپلیتیکی در منطقه و جهان، برنامه ریزی راه آهن ترانس-افغان را ضروری می کند.
وی گفت، با وجود همه مشکلات و موانع موجود، ازبکستان باید برای اجرای این پروژه با افغانستان و پاکستان همکاری کند.
میرزابایف گفت، «ما نباید نگران نظریات و استدلال های کارشناسان و سیاستمداران منفی باف باشیم زیرا این راه آهن استقلال ما را تقویت می کند.»
برخی ناظران می گویند چالش ها همچنان باقی است.
به گفته روشان نظروف، مورخ ازبک، کشورها برای تضمین توسعه پایدار اجتماعی-اقتصادی به انواع مسیرهای حمل و نقل نیاز دارند.
او گفت که ازبکستان در حال حاضر فقط از دهلیزهای قدیمی و اثبات شده شمالی از طریق قزاقستان و روسیه استفاده می کند.
مسیرهای جنوب از طریق افغانستان، به شرق از طریق قرغزستان و چین، و به سمت غرب از طریق دریای خزر و قفقاز هنوز در دست ساخت هستند.
نظروف گفت که از میان این گزینه ها، «تا به امروز، واقع بینانه ترین مسیر، مسیر شرقی است - از طریق قرغزستان و چین» و افزود که بی ثباتی در افغانستان همچنان چالشی برای مسیر جنوبی است.
ماکسیم متنظروف از تاشکند، مورخ و سرباز اسبق جنگ شوروی و افغانستان، با این موضوع موافق است.
او گفت که بی ثباتی افغانستان «موضوع جذب نهادهای مالی بین المللی و قدرت های پیشرو جهانی» را در پروژه راه آهن پیچیده می کند.
او افزود که زمین افغانستان نیز کوهستانی است، بنابراین عبور از آن به پل ها، تونل ها و دیگر جاده های کنارگذر نیاز دارد که هزینه های ساخت و ساز را افزایش می دهد.
پیوندها و گزینه های منطقه ای
با این حال، این پروژه از حمایت رهبران منطقه برخوردار است.
قاسم جومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان در نشست سران کشورهای آسیای مرکزی به تاریخ ۳۰ سرطان گفت که قزاقستان آماده کمک به ساخت راه آهن ترانس-افغان است.
به گزارش Kapital.kz، او در چولپون آتا، قرغزستان، گفت، «ما می توانیم تامین بی وقفه مواد برای ساخت راه آهن را تضمین کنیم و می توانیم قطارها را فراهم کنیم.»
در همین حال، پاکستان و ازبکستان قبلاً از طریق جاده ای که از راه افغانستان می گذرد به هم متصل شده اند. به گفته وزارت حمل و نقل ازبکستان، در ماه جوزا، رانندگان لاری های ازبکستان برای اولین بار از آن برای انتقال محموله ها به پاکستان استفاده کردند.
سفر ۲۷۶۰ کیلومتری به کراچی یک هفته طول کشید. لاری ها گوشت منجمد را انتقال می دادند.
در همین حال، دفتر مطبوعاتی میرضیایف گفت که، ایراکلی گاریباشویلی نخست وزیر گرجستان، در سفرش به ازبکستان به تاریخ ۲۸ سرطان، امکان صادرات محصولات ازبکستانی به اروپا از طریق بنادر پوتی و باتومی گرجستان در دریای سیاه را پیشنهاد کرد.
میرزابایف، کارشناس علوم سیاسی از تاشکند، گفت، اگرچه محاصره دریایی روسیه در بنادر دریای سیاه اوکراین، استفاده از این بنادر را در حال حاضر غیرممکن میکند، اما واقعیت‌های ژئوپلیتیکی نیز ترانزیت از طریق گرجستان را تعیین میکند.
اکرم عمروف، تحلیلگر مستقل ازبکستانی در امور افغانستان خاطرنشان کرد که، «ازبکستان در تلاش است تا تأکید بیشتری بر مسیرهای جایگزین موجود، از جمله مسیر از طریق قفقاز جنوبی - باکو- تبلیسی- قارص داشته باشد».
وی گفت، «این مسیر امکان دسترسی به اروپا را هم از طریق زمینی و هم از طریق دریا فراهم می کند.»
من فکر نه میکنم که ازبکستان بتواند به این آرزویش برسد. روسیه به هیچ وجه نمی خواهد تا کشورهای آسیای مرکزی از ساحه نفوذ آن خارج ګردند لهذا تمام سعی و تلاش خود را به کار خواهد برد تا مانع اتصال ازبکستان به آسیای جنوبی ګردد. پاکستان هم قابل اعتماد نیست. این کشور خوب می داند که چګونه کشورها را بازی دهد و از اختلاف آنها به سود خود استفاده کند. از طرف دیګر پاکستان نمی خواهد که بخاطر منافع کوچک اقتصادی اش روسیه را از خود برنجاند. بنابر این با وجود پلانګذاری های دقیق و برنامه های ساخت و ساز سرک ها و راه آهن من شخصا فکر نمی کنم که این خواب ازبکستان به واقعیت تبدیل شود.
پاسخ8 دیدگاه
رفیق، من فکر نمی کنم که از این پشم فرش ساخته شده بتواند، زیرا از سالها به این طرف همین را می گویند که این کار امروز شروع می شود و یا هم فردا. خوب چی وقت شروع خواهد شد؟ از سالها بدینسو این موضوع در سر خط خبرها قرار داشت اما هیچگاه جامۀ عمل نپوشید وهیچگونه گام عملی در این زمینه برداشته نشد. تا وقتیکه این حکومت های خودسر افغانستان به یک حکومت واحد تبدیل نشوند، من فکر نمی کنم که این پروژه عملی شود و یا هم افغانها از آن فایده ای را بدست بیآورند. به طور ساده باید گفت که این خبرها فقط شایعات و برای فریب مردم ساخته می شوند. در صورتیکه این گونه پروژه های در افغانستان تطبیق شوند، پنجابی ها و ایرانی ها چه خواهند خورد؟ افغانستان بازار عمده تولیدات این کشورها است. آنها (پاکستان و ایران) هرگز اجازه نخواهند تا این گونه پروژه های بزرگ در اینجا موفق شوند. برعکس آنها کوشش می کنند که بخشی از این کارهای انجام شده را بواسطۀ اجیران خود از بین ببرند. بیشتر از این را خداوند (ج) بهتر میفهمد...
پاسخ8 دیدگاه
تا زمانی که در افغانستان حکومت های جناحی وجود دارد فکر نمی کنم این کار انجام شود می تواند برای افغان ها خبر خوبی باشد ازبکستان مواظب باشد پاکستان را فریب ندهد اما من در نیت پاکستان شک دارم که این کشور در هیچ شرایطی نمی تواند یک کشور با ثبات در افغانستان را ببینید. بنابراین، من فکر می کنم که پاکستان مستقیماً یا از طریق طالبان این کریدورهای تجاری را مسدود خواهد کرد.
پاسخ8 دیدگاه
این یک خبر خوب برای افغانها بوده می تواند، اما به نظر من این گونه خبرها فقط شایعه است. زمانیکه من خوردسال بودم، در مورد پروژه تاپي (پایپ لاین گاز ترکمنستان، افغانستان و هند) و فرصت های کاری برای افغانها در آن می شنیدم، اما این کار هرگز صورت نه گرفت. تا زمانیکه در افغانستان حکومت های گروهی و جناحی در قدرت باشند، من فکر نمی کنم که این کارها انجام شده بتواند. این کار در افغانستان تنها زمانی صورت گرفته می تواند که همه افغانها دور هم جمع شوند. در افغانستان از ده ها سال بدینسو گروه های مزدور و دست نشانده در قدرت هستند. این کار فقط برای این صورت می گیرد که همسایه های افغانستان (ایران و پاکستان)، افغانستان را منحیث بازار مصرفی خود قرار داده و تولیدات خود را در آن به فروش برسانند.
پاسخ8 دیدگاه
پیش از این هم واضح بود که کشورهای آسیای میانه باید جهت دسترسی به آب های آزاد و تجارت با کشورهای آسیای جنوبی از امنیت و ثبات در افغانستان حمایت کنند. همچنان آسیای جنوبی نیز دارای همین گونه نیازها است بالخصوص در زمانیکه که اموال پاکستانی اعتبار شانرا از دست داده اند وبرای یافتن بازارهای جدید ضرورت دارند. اما من شخصا بر نیت پاکستان شک دارم زیرا این کشور به هیچ وجه یک دولت با ثبات را در افغانستان دیده نمی تواند. بناء من فکر می کنم که پاکستان به طور مستقیم و یا هم بواسطۀ طالبان این دهلیزهای تجاری را بسته خواهد کرد.
پاسخ8 دیدگاه
مردم افغانستان واقعا نمی دانند که چی چیزی در حال انجام است. از طرف دیگر پاکستان به طور بی شرمانه می خواهد تا واخان را از افغانستان جدا نموده و دهلیز تجارتی خودش را در آن ایجاد نماید. پاکستان در نظر دارد تا با اشغال واخان خودش را به کشورهای آسیای مرکزی و روسیه وصل کند. با آنکه حکومت دست نشانده پنجاب (پاکستان) این ادعا ها را رد می کند اما شواهد نشان می دهد که پاکستان به سرعت می خواهد تا دهلیز تجارتی واخان را ایجاد نماید. پاکستان در آن سوی خط دیورند مشغول ساخت و ساز سرک ها است تا آنرا با واخان در افغانستان وصل کند. همچنان هیت های تجار پاکستانی و جنرالان اردوی پاکستان هر روز به افغانستان می آیند تا آنها را مجبور کنند تا توافقنامه واگذاری واخان به پاکستان را امضا نمایند. ایجاد دهلیز واخان اهمیت تجارتی افغانستان را به کلی از بین خواهد برد و استقلال افغانستان را هرچه بیشتر زیر سوال خواهد آورد. این کار اشغال مستقیم یک کشور است و من بر شورای امنیت سازمان ملل متحد و کشورهای دنیا صدا می کنم تا به مردم افغانستان کمک کنند و آنها را از اشغال پنجاب رها سازند. همین خیانت کشورهای بزرگ دنیا کافی است که در سقوط نظام جمهوریت با پاکستان همکاری کردند اما حداقل در این زمینه باید وظیفه وجدانی شان را انجام دهند و نگذارند که پاکستان قوانین بین المللی را این گونه بی شرمانه زیرپا کند.
پاسخ8 دیدگاه
پاکستان به هیچ وجه قابل اعتماد نیست. هیچ فرقی بین پاکستان و یک فاحشه وجود ندارد. ازبکستان باید مواظب باشد تا فریب پاکستان را نخورد. همچنان ادارۀ کابل نیز باید مواظب این باشد تا پاکستان از خاک افغانستان به نفع خودش استفاده نه کند. مرگ بر پاکستان
پاسخ8 دیدگاه
همیشه هر کشور از افغانستان به نفع خود استفاده کرده است. در طول تاریخ افغانستان قربانی سیاست های کشورهای بیگانه بود. صد سال پیش زمانیکه انگلیس و روسیه نمی خواستند که با یکدیگر رو در رو قرار گیرند افغانستان را منحیث یک کشور حایل در بین دو ابر قدرت نگهداشتند و هرچی زمین ها و قلمرو حاصل خیز در آن موجود بود آنرا به خاک خود متصل کردند. بعد از آن نیز روسها به بهانۀ محافظت از انقلاب ثور بر افغانستان تجاوز کردن و امریکایی ها نیز از افغانستان منحیث یک دام استفاده نموده و روسها را بوسیله افغانها شکست دادند. اما وقتیکه به مقصد خود رسید افغانستان را در جنگ داخلی رها ساخته و فراموش کردند. در ادامه به نام تروریزم بر افغانستان حمله کردند و وقتیکه اهداف شانرا بدست آوردند باز آنرا به پنجاب و ملیشه های آن یعنی طالبان تسلیم کردند. حالا هر کشور همسایه خواب جداگانه ای برای افغانستان دارد. چین می خواهد معادن آنرا دزدی و غارت نماید. ایران منتظر سرازیر شدن آب مفت و رایگان افغانستان است. پاکستان هم خود را صاحب افغانستان می شمارد و کشورهای تاجکستان، ازبکستان و ترکمنستان می خواهند از طریق افغانستان به پاکستان و هند و بحر راه پیدا کنند. در این بین معلوم نیست که به افغانستان چی فایده خواهد رسید. چون همین حالا هم لاری های پاکستانی اموال تجارتی پاکستان را به اسیای مرکزی انتقال می دهند اما افغانستان حق ندارد که از طریق پاکستان اموال تجارتی اش را به هند صادر نماید.
پاسخ8 دیدگاه