یونیسکو و بنیاد آغاخان برای حفاظت از پنجمین منار باستانی هرات کار می کنند

هرات -- صندوق فرهنگی آغاخان (ای کی تی سی) با نگرانی از سقوط احتمالی آن، با سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونیسکو) برای بازسازی پنجمین منار شهر هرات، یک بنای تاریخی ۶۰۰ ساله، با توجه به نگرانی‌ها در مورد بازسازی، همکاری کرده است.

ترمیم منار شامل سه مرحله است.

در مرحله اول، کارگران حلقه‌های اطراف مناره را به ساختمان فلزی اطراف متصل می‌کنند تا از فروریختن آن جلوگیری کنند.

مرحله دوم با هدف تقویت کاشی‌های مناره و ترمیم آن انجام می‌شود، در حالی که مرحله سوم برای استحکام بخشیدن به اطراف مناره و برنامه‌ریزی برای حفاظت طولانی‌مدت از بنای تاریخی است.

ای کی تی سی در ایمیلی به سلام تایمز گفت که مرحله اول ترمیم که تقریباً یک سال پیش آغاز شده بود، اکنون ۹۵٪ پیشرفت داشته و پیش بینی می شود تا دو ماه دیگر به پایان برسد. مرحله دوم در سال ۱۴۰۲ آغاز خواهد شد.

در این ایمیل آمده است، «مرحله دوم کار با کمک مالی مشترک ای کی تی سی و اتحاد بین المللی برای حفاظت از میراث در مناطق درگیری (ای ال آی پی اچ) آغاز خواهد شد. با ترمیم و استحکامات، پنجمین منار هرات در برابر زلزله و سایر بلایای طبیعی مقاومت بیشتری خواهد داشت.»

تلاش های جامعه جهانی برای حفاظت از پنجمین منار هرات، شاهکار معماری دوران تیموریان، از سال ۱۳۸۱ آغاز شد.

ای کی تی سی افزود، «تثبیت موقت منار با نگه داشتن آن با کیبل های فولادی یکی از پروژه هایی بود که یونسکو در سال ۱۳۸۲ اجرا کرد.»

منار پنجم هرات، واقع در مدرسه گوهر شاد، در جریان جنگ داخلی افغانستان آسیب دید. این بنای تاریخی بارها مورد اصابت هاوان و گلوله باران قرار گرفته است.

این منار به دلیل دوری از چهار منار دیگر که بخشی از مجموعه مصلی در هرات است به پنجمین منار معروف است. منار پنجم نسبت به چهار منار دیگر ۳۵ سال زیاد قدامت دارد.

ساخت مناره های مصلی هرات در سال ۱۴۱۷میلادی به دستور ملکه گوهر شاد، همسر شاهرخ میرزا، آغاز شد.

بر اساس اسناد تاریخی در ابتدا یازده منار ساخته شد، اما فقط پنج منار آن باقی مانده است. شش منار دیگر در طول سال ها در اثر جنگ ها و بلایای طبیعی ویران شدند.

حفظ میراث هرات

ای کی تی سی گفت که مرحله اول مرمت پنجمین منار خطر فروپاشی آن را برطرف کرده است و تضمین می کند که سالم باقی می ماند.

زلمی صفا، رییس اداره آثار تاریخی هرات گفت که جلوگیری از فروریختن پنجمین منار هرات خبر خوبی است.

او گفت، «این منار گرانبها و تاریخی نه تنها متعلق به افغان ها بلکه متعلق به همه فرهنگ دوستان جهان است.»

صفا گفت، نجات پنجمین منار به معنای تقویت ستون تاریخی تمدن هرات است و افزود که بقای بسیاری از آثار تاریخی هرات متکی به کمک سازمان های بین المللی است.

عبدالجلیل توانا، یک محقق فرهنگی در شهر هرات گفت که ترمیم و بازسازی منار پنجم، ضربان قلب تمدن و تاریخ باستانی هرات را دوباره آغاز کرده است.

او گفت، «منارهای هرات که از دوران تیموریان به ارث رسیده از شاهکارهای معماری جهان هستند.»

وی گفت، «نجات این مجموعه تاریخی، نجات بخش مهمی از تاریخ و میراث جهان است.»

وی گفت، «بسیار خوشحالم که پنجمین منار از سقوط نجات یافت.»

وی افزود، «حفاظت و نگهداری از میراث تاریخی مانند مناره های هرات نیاز به همکاری همه کشورها دارد. اگر همکاری ای کی تی سی و یونیسکو نبود، منار پنجم سال ها پیش فرو می ریخت.»

توانا گفت، مناره ها نماد تاریخ و تمدن افغانستان هستند و باید محکم بمانند.

نمایشگاه آنلاین

ای کی تی سی همراه با گوگل آرتس یک نمایشگاه دائمی آنلاین از برخی از مکان های تاریخی هرات راه اندازی کرده است.

نمایشگاه آنلاین «هرات: مروارید خراسان» که از ۱۹ عقرب به نمایش گذاشته می شود، تاریخ باستانی و مکان های تاریخی هرات را که در سال های اخیر توسط ای کی تی سی بازسازی شده اند، به نمایش می گذارد.»

ای کی تی سی به سلام تایمز گفت که هدف این نمایشگاه برجسته کردن میراث فرهنگی افغانستان و افزایش آگاهی در داخل و خارج از کشور در مورد نیاز به ادامه حفظ میراث کشور برای نسل های آینده است.

وحید احمد سلطانی، رییس اداره توریزم هرات گفت که نمایشگاه آنلاین فرصت خوبی برای معرفی آثار تاریخی هرات به جهان است.

او گفت، «ما در هرات مکان های تاریخی منحصر به فردی داریم که ناشناخته مانده است. اگر این مکان‌های تاریخی و دیدنی به دنیا معرفی شوند، گردشگران از سراسر جهان برای بازدید از این مکان‌ها خواهند آمد.»

او گفت،‌ «نمایشگاه آنلاین که برخی از مکان های تاریخی هرات را نشان می دهد، از برکت تکنالوژی و دسترسی گسترده به انترنت بسیار موثر است.»

سلطانی امیدوار است که آگاهی از این گونه مکان‌ها راه را برای ثبت آنها در یونیسکو به عنوان میراث جهانی هموار کند.

ثبت در یونیسکو

محمد صدیق میر، یکی دیگر از پژوهشگران فرهنگی در شهر هرات گفت که پس از چندین دهه انتظار، اکنون امید بیشتری برای افزودن هرات به فهرست میراث جهانی یونیسکو وجود دارد.

وی گفت،‌ «نمایش اماکن تاریخی هرات مانند مسجد جامع، قلعه اختیار الدین (ارگ) و مناره ها در صحنه جهانی به معنای معرفی این مکان ها به جهانیان است.»

او گفت که با شناخته شدن بیشتر مکان های تاریخی هرات، گردشگران از سراسر جهان از این ولایت دیدن خواهند کرد که به نوبه خود فرصتی را برای ثبت این مکان ها در فهرست میراث جهانی فراهم می کند.

او گفت که احیای اماکن تاریخی هرات که در دهه های اخیر آسیب دیده اند، برای ثبت آنها حیاتی است.

وی افزود، «برخی از اماکن تاریخی هرات مانند مسجد جامع، قلعه اختیار الدین، مناره ها و شهر قدیمی شرایط ثبت در فهرست میراث جهانی را دارند.»

وی افزود، «با اقدامات اخیر امیدواریم این آثار تاریخی به فهرست یونیسکو اضافه شود.»

محمد صدیق میر گفت، «اگر این آثار تاریخی در فهرست میراث جهانی ثبت شوند، ... میراث تاریخی هرات هر سال درآمد بیشتری به دست می آورد که می توان از آن برای مرمت سایر آثار تاریخی استفاده کرد.»