اقتصاد

صنعتگران تجربه کار کاشی سازی سنتی هرات را زنده نگه داشته است

گزارش از عمر

چند تن از صنعتگران کهنه کار افغان در یک کارگاه کاشی سازی در داخل مسجد جامع شهر هرات از همان تخنیک هایی استفاده می کنند که به مدت ۸۵۰ سال برای تولید کاشی های زیبا و ظریف استفاده شده است. [عمر/سلام تایمز]

هرات -- چند تن از صنعتگران تجربه کار در یک کارگاه بزرگ واقع در مسجد جامع تاریخی شهر هرات با استفاده از کلنگ کاشی های زیبا و ظریف تولید می کنند.

زلمی صفا، رئیس اداره حفاظت از ساحات تاریخی در ریاست اطلاعات و فرهنگ هرات گفت که محصولات آنها شامل انواع کاشی های سنتی -- از جمله کاشی های یک رنگ، هفت رنگ، صیقل شده، بدون صیقل، سایه دار و بدون سایه، می باشد.‌

این کاشی های تزئینی دست ساز بر روی دیوار ساختمان های تاریخی در سراسر افغانستان قرار داده شده است.

این کارگاه در زمان حاکمیت سلسله سلطان غیاث الدین غوری که از سال ۱۱۶۳ الی ۱۲۰۳ میلادی سلطنت می کرد، ساخته شده است.

صنعتگران به تاریخ ۸ جدی در شهر هرات با استفاده از کلنگ کاشی های زیبا و ظریف تولید می کنند. [عمر/سلام تایمز]

صنعتگران به تاریخ ۸ جدی در شهر هرات با استفاده از کلنگ کاشی های زیبا و ظریف تولید می کنند. [عمر/سلام تایمز]

صفا گفت، «کارگاه سنتی کاشی سازی هرات... سبک و ساخت اصلی صنعت را حفظ می کند. کاشی های سنتی تولید شده در هرات در هیچ کشور دیگری تولید نمی شود.»

وی افزود، «تمام مواد خام از داخل افغانستان تهیه می شود. سنگی که برای تولید کاشی استفاده می کنیم از رودخانه هریرود و سنگ لاجورد از بدخشان به دست می آید.»

او گفت، «در ترکیب کاشی های سنتی هرات هیچ گونه مواد کیمیایی وجود ندارد.»

صفا گفت، کاشی سازی سنتی این شهر در سراسر جهان به رسمیت شناخته نشده است، اما در فهرست میراث جهانی یونیسکو باید به نام افغانستان ثبت شود.

وی گفت، «از این کاشی‌ها برای تزئین مسجد جامع و چندین زیارتگاه از جمله مولانا عبدالرحمن جامی و حسین واعظ کاشفی در هرات و دیگر مکان‌های تاریخی در سراسر کشور استفاده شده است.»

حفظ یک تمدن

کارگاه سنتی کاشی سازی هرات تا سال ۱۳۷۰ هجری شمسی ۳۵ کارمند داشت.

پس از سال ها جنگ و بحران های اقتصادی، اکنون تنها ۱۱ صنعتگر در بخش های مختلف کارگاه مشغول به کار هستند.

جلیل احمد کریمی، ۵۰ ساله، ۲۵ سال است که در این کارگاه مشغول به کار است. او این صنعت را از پدرش آموخت که خود بیش از ۵۰ سال در این کارگاه کار می کرد.

او گفت، «زمانی که برای اولین بار در کارگاه شروع به کار کردم خیلی جوان بودم. بیش از نیمی از عمرم را اینجا گذرانده ام و برایم بسیار ارزشمند است.»

وی افزود، «هنر کاشی سازی میراث پدرم است و من تا پایان عمر در این کارگاه کار خواهم کرد. تا زمانی که بتوانم کار کنم آن را رها نمی کنم، پدرم زندگی خود را وقف این حرفه کرد و من هم راه او را ادامه خواهم داد.»

کریمی گفت که کارش را دوست دارد زیرا از محصولات دست سازش در مسجد جامع و سایر مکان های تاریخی استفاده می شود.

وی گفت، «کاشی‌سازی سنتی بخشی از فرهنگ و تمدن ماست و نمی‌گذاریم از بین برود.»

او گفت، «افغانستان دارای تمدن و تاریخ بسیار غنی است و این افتخارات باید به نسل های آینده منتقل شود.»

بشیراحمد فقیری ۵۳ ساله بیش از ۴۰ سال است که در کارگاه کاشی سازی کار می کند.

او گفت، «من از ساعت ۸ صبح تا ۴ بعد ازظهر در روزهای کاری کار می کنم و از تبر خود برای کاشی کاری استفاده می کنم. من هر روز مشتاقانه کار می کنم و نمی گذارم این هنر کهن در کشور ما از بین برود.»

فقیری نیز این حرفه را از پدرش به ارث برده و او گفت که مصمم است میراث خود را به فرزندانش منتقل کند.

او گفت، «کاشی های سنتی تولید شده در کارگاه کاشی سازی هرات در سراسر جهان بی نظیر است.»

وی گفت، «با کاشی های سنتی که تولید می کنیم، مسجد جامع و سایر مکان های باستانی را نجات داده ایم، اگر این کاشی ها نبود زیبایی و استحکام مسجد جامع از بین می رفت.»

قدرت هنر سنتی

کاشی های تولید شده توسط این کارگاه به همان سبک و طرح تولید شده ۸۰۰ سال پیش است و صنعتگران برای حفظ این سنت مجدانه تلاش می کنند.

احمد احمدی، ۵۲ ساله، که بیش از ۴۰ سال در این کارگاه کار می کند، گفت، هنر کاشی سازی با حفظ سبک اصلی و منحصر به فرد خود از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.

وی گفت، «ما کاشی های سنتی و دست ساز تولید می کنیم، ابزار کار ما فقط یک تبر و یک چکش کوچک است که با آن کاشی ها را با ظرافت می سازیم.»

وی گفت،‌ «کاشی ها در کشورهای دیگر به وسیله ماشین آلات تولید می شود و در برخی کشورها از همین کاشی های ماشینی برای تزئین اماکن تاریخی استفاده می شود،اما کاشی های افغانستان دست ساز است.»

وی افزود، «دوام و زیبایی کاشی های سنتی از کاشی های ماشینی پیشی می گیرد.»

معروف محمدی، انجنیرمسئول ترمیم کاشی های مسجد گفت، «هنوز هم در مسجد جامع کاشی های تاریخی وجود دارد.»

او گفت، «این کاشی های دست ساز به دلیل کیفیت و ظرافت پس از حدود هشت قرن زیبا و مستحکم باقی مانده اند، این نشان دهنده قدرت هنر صنایع دستی است.»

او تایید کرد که کاشی های تولید شده امروز توسط کارگاه کاشی سازی سنتی هرات هیچ تفاوتی با کاشی های ۸۰۰ سال پیش به کار رفته در این بنای تاریخی ندارد.

محمدی گفت، حفظ سبک و اصالت کاشی‌های سنتی دلیل زیبایی مسجد جامع و سایر مکان‌های تاریخی است که از این کاشی‌ها در آنها استفاده شده است.‌

آیا شما این مقاله را می پسندید؟

3 دیدگاه

شیوه نامۀ بیان دیدگاه ها * نشان دهندۀ فیلد اجباری است 1500 / 1500

زیبایی کاشی های سنتی ولایت هرات بی نظیر است.صنعتگران ولایت هرات کوشش کند که برای نسل‌های بعدی این کاشی سازی را یاد بدهید . افغانستان سالانه به میلیون ها افغانی کاشی را از کشور همسایه ما ایران وارد می کند اما به این کیفیت که ما کاشی دارم به آن کیفیت کاشی ایران نیست اما حکومت های ما هیچ توجه به هنر کاشی کاری نکرده است خصوصاً ریاست فرهنگی وکلتور ولایت هرات. اگر سر همین کارگاه کاشی سازی ولایت هرات ریاست فرهنگی وکلتور سرمایه گذاری می کرد از بودجه‌ای دولت و تولیدات کاشی را شروع می کرد و قراداد های دیگر ارکانهای دولتی می‌گرفت هم اقتصاد کشور ناقوس می شود وهم فرهنگ کاشی سازی سنتی از بین نمی رفت به تأسف بگو یم که حکومت های ما به فرهنگ وکلتور و کارهای صنعتی ما هیچ نوع توجه نکرده است

پاسخ

واقعا که جنګ بسیاری ارزش های کشور عزیز ما افغانستان از ما ګرفت. باوجود آنکه طیب بیست سال ګذشته جامعه بین المللی تا حدی به افغانستان کمک کرد اما بدبختانه که کدام سیستم منظم حکومتی وجود نداشت که کمکهای جامعه بین المللی را بطور منظم بدست آورده در قسمت آبادانی و احیای مجدد کشور به مصرف برساند. از یک طرف ۷۵٪ از کمکهای که از سوی کشورهای خارجی بنام افغانستان اعلان می شد، دوباره به همان کشورها برګشتانده می شد. مثلا، اتباع همان کشورها در موقف های بلند موسسات خارجی استخدام می شدند که به دهها هزار دالر معاش می ګرفتند و پول کمک شده خود را پس به کشور شان می بردند. چندی پیش یک تن از کارمندان یک موسسه بین المللی مستقر در کابل ګفت که از جمله کمکهای که به سازمان های بین المللی داده می شود تا آن را در افغانستان مصرف کنند، ۵۱٪ آن به مصارف اداری سازمان های ملل متحد مختص می شود. از ۴۹٪ باقیمانده معاشات ګذاف کارمندان بین المللی ملل متحد داده می شود. بر تفریح و سهولت های آنها مصرف می شود. تقریبا ۱۰ الی ۳۰٪ به مردم افغانستان می رسد. یعنی اګر صد میلیون دالر کمک اعلان شود، ۱۰ الی ۳۰ میلیون آن به افغانستان می رسد.

پاسخ

هرات مرکز دانش، هنر و صنعت است. پیشنهاد من این است که هنرهای هرات به سایر نقاط کشور گسترش یابد. هر چیز مثبتی باید برای دیگران ارسال شود تا دیگران روشن شوند. زنده باد دانش و هنر هرات. مرگ بر متعصبان ایرانی که با افغان ها بدرفتاری می کنند.

پاسخ