در حالیکه رهبران ایران پریشانی داخلی را نسبت به اقتصاد رو به شکست نادیده گرفتند ناآرامی بیشتر می شود

رهبران ایران در مواجهه با اقتصاد خارج از کنترل و جمعیتی که به طور فزاینده ای ناامید شده اند، تلاش می کنند تا کنترل خود را حفظ کنند و در عین حال به نظر می رسند که علیه غرب سخت گیر هستند.

در تلاش برای مهار ناآرامی ها، آیت الله علی خامنه ای، رهبر بزرگ، جمعه گذشته برای اولین بار از سال ۱۳۹۱ خطبه ای را در تهران انجام داد.

خامنه ای به جای پرداختن به موضوعات اصلی تأثیر گذار بر ایرانیان، بارها و بارها کوشید تا سخنان خود را به سمت قتل تورن جنرال قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به تاریخ ۱۳ جدی، بازگرداند.

پس از کشته شدن سلیمانی، رژیم ایران -- حدود یک هفته -- توانست موج حمایت دولت و تجمع و احساسات ضد غربی را در بین مردم ایجاد کند.

با این حال وقتی که تهران سه روز پس از این واقعیت -- که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به تاریخ ۱۸ جدی اعتراف کرد که به طور تصادفی یک هواپیمای اوکراینی را سقوط داد – این احساس به سرعت دوباره برگشت.

این اعتراف، و آگاهی از اینکه سپاه پاسداران و مقامات ارشد ایرانی در رابطه با این واقعه به دلیل تلاش برای پوشاندن این دروغ، دروغ گفتند، باعث خشم مردم و اعتراضات بی سابقه در سراسر ایران شد.

ده ها هزار نفر ایرانیان به جاده ها رفتند و با شعار «مرگ بر دیکتاتور» -- اشاره ای به علی خامنه ای رهبر بزرگ -- «مرگ بر دروغگوها» و دیگر شعارهای ضد رژیم، فریاد می زدند.

نادیده گرفتن معترضین

اما تلاشهای خامنه ای برای بدست آوردن حمایت برخی از ایرانیان را عصبانی تر کرد.

یک فعال در ایران به ای اف پی گفت، «وی حتی سعی نکرد مردم را آرام کند و معترضین را نادیده گرفت.»

وی مانند سایر ایرانیانی که با ای اف پی از خارج کشور تماس گرفته است، بخاطر ترس از پیامدها، خواست که ناشناس بماند.

وی گفت، «وی آشکارا اظهار كرد كه قاسم سلیمانی از مسافرین هواپیمای اوکراینی از اهمیت بیشتری برخوردار است.»

یک موشک زمین-به-هوا ایران طی یک «اشتباه فاجعه بار» توسط خدمه دفاع هوایی تهران این هواپیما را سقوط داد.

همه ۱۷۶ مسافر و خدمه کشته شدند که شامل ۸۲ ایرانی، ۶۳ کانادایی، ۱۱ اوکراینی، ۱۰ سوئدنی، چهار افغان، سه آلمانی و سه انگلیسی بود.

یک ایرانی دیگر در پاسخ به سخنرانی خامنه ای از طریق برنامه پیام رسان تلگرام نوشت، خامنه ای «صریح گفت ... مردگان، چه در زمین و چه در آسمان، برای من مهم نیستند».

خامنه ای همچنان گفت که معترضین نماینده ایران نبودند.

یک هنرمند ۲۴ ساله در تهران به ای اف پی گفت، «وقتی وی می گوید این افراد یکی از ما نیستند، اختلافات بین مردم را عمیق تر می کند و فاصله بین مردم و دولت را گسترده می سازد.»

وی گفت، «و این باعث می شود که شخصی مانند خودم که به رژیم نزدیک نیست، به دنبال تغیر و تحولات حتی بیشتر باشد.»

مشکلات اقتصادی مداوم

سخنان خامنه ای منشأ پریشانی و نارضایتی مردم ایران را نادیده گرفت.

در حالی که آخرین تظاهرات با سقوط هواپیمای مسافربری ایران و عدم درک صلاحیت رهبران ایران برای مدیریت این حادثه برانگیخته شده بود، یک ابراز خشم وجود دارد که به سمت مشکلات اقتصادی پایدار ایران سوق داده شده است.

طبق مرکز احصائوی ایران، انفلاسیون به ۴۰٪ نزدیک شده، که مصرف کنندگان را با قیمت بالای مواد غذایی و سایر ملزومات اساسی روبرو کرده است. بر اساس گزارش بانک جهانی، بیکاری در بین جوانان ۱۵ تا ۲۴ سال بیش از ۲۸٪ است.

این شرایط ممکن بدتر شوند چون بریتانیا، فرانسه و آلمان به تاریخ ۲۴ جدی پس از متهم کردن تهران به نقض های مکرر، میکانیزم اختلاف را بر اساس توافق هسته ای سال ۱۳۹۴ با رژیم ایران آغاز کردند.

به گفته مقامات امریکایی، عدم رعایت ایران از این توافق نامه -- که به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شناخته می شود -- همان چیزی است که دولت ایالات متحده را به عقب نشینی از توافق نامه و اعمال مجازات علیه تهران در سال ۱۳۹۷ سوق داده است.

از ماه ثور سال ۱۳۹۸ بدینسو، ایران در پاسخ به تحریم های ایالات متحده و ناتوانی اروپا در دور زدن آنها، به تدریج برخی از تعهدات مربوط به این توافق نامه را پس گرفت.

ناآرامی اقتصادی

در حالی که رژیم ایران به سرعت ایالات متحده را به دلیل مشکلات اقتصادی خود مقصر می داند، مردم ایران به طور فزاینده ای جسور می شوند تا پالیسی های دولت خود را زیر سوال ببرند.

یک تصمیم حیرت آنگیز برای افزایش قیمت پطرول تا بیش از ۲۰۰٪ باعث تظاهرات به تاریخ ۲۴ عقرب در سراسر کشور شد.

بر اساس برآوردهای دولت ایران، بین ۱۲۰ هزار تا ۲۰۰ هزار نفر در این اعتراضاتشرکت کردند.

در حالی که این اعتراضات ناشی از افزایش بهای پطورل بودند، مقیاس این ناآرامی به مشکلات عمیق اقتصادی -- از سکتور بانکی متکی بر قرضه، تا نقش فرسوده و مبهم سازمان های مرتبط با ارتش در اقتصاد، اشاره می کند.

بسیاری از ایرانیان می گویند که رژیم با انتخاب پشتیبانی از جنگ های نیابتی در منطقه -- به ویژه در سوریه، عراق و یمن -- به جای سرمایه گذاری در کشور خود، مشکلات اقتصادی مردم خود را شدیدتر می سازد.

سرکوب شدید رژیم علیه معترضین، ژورنالستان، فعالان حقوق بشر و محصلین در پی تظاهرات عقرب فقط به اثبات رساندن اضطراب مردم و نه سکوت نگرانی های آنها منجر شد.

سخنان خشن، انتقام ناچیز

این مشکلات اقتصادی و ناآرامی های داخلی ناشی از آنها تمایل رژیم ایران برای مقابله با غرب در آخرین نمایش را انعطاف پذیر می سازد.

در ابتدا پس از قتل سلیمانی، خامنه ای، رئیس جمهور حسن روحانی، و شماری دیگر از مقامات ارشد ایرانی، نسبت به «انتقام شدید» علیه ایالات متحده هشدار دادند.

آن «انتقام جویی» در قالب ۲۲ موشک پرتاب شده علیه پایگاه های امریکایی در عراق به تاریخ ۱۸ جدی صورت گرفت.

مقامات ایرانی ادعا كردند كه در این حمله ۸۰ سرباز امریكایی كشته شدند. به گزارش پنتاگون، در واقعیت، این حمله خسارات مادی جزئی به همراه داشت و ۱۱ سرباز امریکایی پس از این واقعیت بخاطر جراحات وارده تحت تداوی قرار گرفتند.

رهبران ایران با درک عدم توانایی خود در مواجهه با قدرت های غربی، شروع به عقب نشینی از لاف زنی قبلی خود کردند.

حسین سلامی، فرمانده ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به تاریخ ۲۲ جدی به پارلمان گفت، «هدف ما كشتن سربازان دشمن نبود. این مهم نبود.»

نیاز رهبران ایران که به ابعادی بپردازند تا در توانایی های رژیم مبالغه کنند و شرم آور بودن «انتقام شدید» ارتش، ضعف های اساسی را در نهادهای روحانی و نظامی ایران نشان داده است.

روحانی به تاریخ ۲۶ جدی گفت که ایران «روزانه تلاش می کند تا از درگیری نظامی یا جنگ جلوگیری کند»، و اظهار داشت که گفتگو با جهان هنوز «ممکن» است.

این که آیا رژیم ایران مایل به گفتگو با مردم ایران است و به خواسته های آنها گوش فرا می دهد یا نه، هنوز مشخص نیست.