پاکسازی ماین های زمینی در افغانستان به گام های محتاطانه نیاز دارد

نادعلی -- چندین هفته‌ پس از سقوط جمهوری اسلامی در افغانستان، خانواده‌ هایی که از جنگ در یک ولسوالی جنوبی فرار کرده بودند، به خانه بازگشته و یک چیز عجیبی را مشاهده کردند که میدان کریکت با سنگ هایی احاطه شده که به رنگ های سرخ و سفید رنگ شده بودند.

بعداً معلوم شد که رنگ سفید به این معنی است که بازی کردن برای کودکان بی خطر است. اما رنگ سرخ ماین های دفن شده و سایر مهمات یعنی بقایای مواد منفجره جنگی را نشان می دهد که در طول چهار دهه گذشته ده ها هزار افغان را کشته یا معلول ساخته اند.

ولسوالی نادعلی ولایت هلمند در آخرین روزهای جنگ به خط مقدم جنگ تبدیل شد و قبل از سقوط حکومت قبلی در آواخر ماه اسد، به مدت دو ماه در محاصره بود.

هنگامی که باشندگان آن در ماه سنبله بازگشتند، متوجه شدند که مکتب ولسوالی بر اثر تیراندازی ها سوراخ سوراخ شده، سقف آن بر اثر دود سیاه گشته، و گازهای کودکان فقط به یک چوکات فلزی تبدیل شده بود.

به گفته جمعه خان هماهنگ کننده محلی هالو ترست یک سازمان غیردولتی اصلی پاکسازی ماین که در افغانستان فعالیت می کند، آنها همچنان مشاهده کردند که این منطقه «کاملاً در جنگ ماینگذاری شده» است.

ماین های تازه جابجاشده و سایر دام های جنگی زیر دروازه های خانه ها و در نزدیکی کلکین ها دفن شده بودند.

جمعه خان به ای اف پی گفت، «اتاق های داخلی ماینگذاری شده بودند و در جاده اصلی نیز ماین ها وجود داشتند.»

بر اساس گزارش خدمات ماین پاکی سازمان ملل متحد (یو ان ام ای اس)، از سال ۱۳۶۷ تاکنون حدود ۴۱۰۰۰ فرد ملکی افغان بر اثر ماین های زمینی و مهمات منفجر نشده کشته و یا زخمی شده اند.

بیشتر از دو بر سه قسمت این قربانیان کودکان بودند که بسیاری از آنها هنگام بازی کردن دستگاه های کشنده را پیدا کرده و آنها را برداشته بودند.

سازمان حمایت از زندگی در مناطق خطرناک (هالو) در سال ۱۳۶۷ در جریان اشغال افغانستان توسط شوروی، به طور ویژه برای خنثی کردن مهمات به جا مانده تأسیس شد.

با این حال، این کشور تا حدی آلوده شده بود که حتی پس از امضای معاهده بین المللی ممانعت استفاده از ماین های زمینی در سال ۱۳۷۶ با اینکه افغانستان این معاهده را در سال ۱۳۸۱ امضا کرد، کار ماین پاکی هرگز متوقف نشده است.

بیشتر از ۳۰ سال بعد، ماین‌ ها و بمب ‌های تعبیه شده دوباره از سوی همه طرف ‌های جنگ جاگذاری شدند.

بر اساس گزارش سالانه نظارت بر ماین های زمینی و مهمات دسته جمعی که به تاریخ ۱۹ عقرب منتشر شد، ماین ها و بمب های تعبیه شده هنوز هم در تعدادی از کشورها به شمول افغانستان به مردم ملکی بی گناه آسیب می رسانند.

در این گزارش آمده است، افغانستان از اوایل سال ۱۳۹۹ تا ماه میزان ۱۴۰۰ بیشتر از ۱۰۰ نفر تلفات را ثبت کرده است.

حوادث دردناک

هالو در ماه سنبله با حکومت جدید موافقت کرد تا اجازه دهد که بیش از ۲۵۰۰ کارمند افغان این سازمان به کار خود بازگردند.

اما با وجود ادامه تلاش ‌ها برای ماین پاکی، انفجارها در میان باشندگان ولسوالی نادعلی باعث تلفات شده اند.

دو ماه پیش، همسر یکی از معلمین یک قریه بر اثر انفجار یک بمب در هنگام بازکردن دروازه خانه‌ اش، دو پای خود را از دست داد.

معلم بسم الله گفت، «این حادثه بسیار دردناک بود من به چشم خودم دیدم که این حادثه اتفاق افتاد.»

بسم الله گفت، «من فرزندانم را دیدم که فریاد می زدند و گریه می کرند، من تنها هستم و اضطراب آن بسیار شدید است.»

از آن زمان به بعد، این قریه و مکتب آن به عنوان منطقه «اولویت نخست» برای ماین پاکی طبقه بندی شده است.

این هالو بود که سنگ های سرخ و سفید را برای مشخص کردن راهروهای مصؤن برای ۱۰ تیم ماین پاکان خود در حالی تنظیم کرد که زمین را با استفاده از آلات فلزیاب به دقت بررسی می کردند. هر تیم هشت کارشناس ماین پاکی دارد.

بهرام الدین احمدی یک سوپروایزر گفت، «هنگامی که آله فلزیاب فلزات، بطری و یا هر چیز دیگری را تشخیص دهد، زنگ خطر را به صدا در می آورد. سپس ما منطقه را علامت گذاری می کنیم و به طور محتاطانه حفاری را شروع می کنیم.»

وی افزود، «به محض اینکه ما ماین را ببینیم، به تیم ماین پاکی اطلاع داده و به امنیت محلی اطلاع می دهیم، زیرا آنها باید اجازه پاکسازی منطقه را بدهند و پس از آن ما آن را منفجر می کنیم.»

در طول سه ماه گذشته، در این منطقه ۱۰۲ دستگاه منفجره به شمول ۲۵ دستگاه در این قریه خنثی شده اند، اما باور می شود که این تعداد فقط کسری از ماین هایی باشد که در زیر زمین دفن شده و در داخل برخی از خانه ها پنهان شده اند.

این برای هالو در افغانستان پس از جنگ یک مسابقه با زمان است تا یکی از کشورهای به شدت ماینگذاری شده در جهان را از ماین ها پاکسازی کند.

اولویت این است که از کودکان محافظت شود. کارمندان هالو در ولسوالی نادعلی در مورد خطرات ماین ها صریح هستند.

نظیف الله یک مدیر برنامه هالو به گروهی از کودکانی که به شکل چهارزانو روی زمین نشسته بودند گفت، «لطفاً بفهمید، اگر شما یک پایتان را از دست دهید می دانید که هزینه آن برای پدر و مادرتان چقدر خواهد بود، و اگر بمیرید چقدر غمگین خواهد بود».

وی در حالیکه به یک تصویر ماین اشاره می کرد از آنها پرسید، «اگر شما این را ببینید چیکار میکنید؟»

نازیه هشت ساله گفت، «من فوراً به خانواده ام، برادرم یا امام مسجد خواهم گفت.»

وی افزود، «من می ترسم، اما می دانم که وقتی سنگ های سفید را ببینم ما می توانیم بازی کنیم، و وقتی سنگ سرخ را ببینیم نمی توانیم بازی کنیم.»