پولیس و سربازان پیشین تلاش می کنند تا با کارکردن در معادن سخت زمرد افغانستان امرار معاش کنند

پنجشیر-- محمد اسرار مرادی در خنکی استخوان ‌شکن کوه‌ های افغانستان، خاک درشتی را کندنکاری می‌ کند که از دهانه باز یک معدن زمرد بیرون می ‌ریزد.

این افسر پیشین پولیس با یک غربیل ابتدایی و چندین بار پاشیدن آب، یک تپه ممنوعه را برای پیداکردن پارچه های سنگ سبز رنگ که ده ‌ها نفر دیگرنیز برای همین چیز با هم رقابت می ‌کنند، کندنکاری می کند.

پارچه های زمرد که از داخل دره میکنی در فاصله ۱۳۰ کیلومتری از شمال شرق کابل استخراج شده ‌اند و با مشت گردآلود اندازه‌ گیری می‌ شوند، بزرگتر از دانه های ممپلی نیستند.

اما آنها برای کاهش فقر شدید در یک کشوری که در یک بحران بشری غرق شده است، کافی هستند.

مرادی گفت، «زمردهایی را که ما پیدا می کنیم، آنها را در بدل ۵۰، ۸۰، ۱۰۰ و یا ۱۵۰ افغانی [بین ۵۰ سینت الی ۱.۵۰ دالر] می فروشیم.»

وی زمانی در ولسوالی همجوار پریان، آمر پولیس مبارزه با تروریزم بود.

پس از سقوط حکومت افغانستان در ماه اسد، مرادی نخست به عنوان یک فروشنده لباس های لیلامی در جاده های کابل تلاش کرد.

این جوان ۲۵ ساله گفت، «آن کار نتیجه نداد.»

وی گفت که وی با اینکه هیچ گونه منبع درآمدی نداشت، مجبور شد که به سوی این تپه ها برود.

جرقه ای از امیدواری

در حالی که تیم‌ های انفجار کننده تونل هایی را حفاری می کنند که با پیچ و خم از درون کوه‌ ها عبور می‌ کنند، انفجارهای منعکس در سراسر این دره در ارتفاع ۳۰۰۰ متری از سطح بحر، می ‌چرخند.

مردم محلی از هزاران سال بدینسو از موجودیت زمرد در ولایت پنجشیر اطلاع داشتند.

استخراج سیستماتیک معادن فقط در دهه ۱۳۵۰ آغاز شد و تا حد زیادی به صورت صنعتگری باقی مانده است، اما جواهراتی که در اینجا یافت می شوند با زمردهای کولمبیایی مقایسه می شوند، که در تمام جهان بیشترین تقاضا را دارند.

هر تونل ملکیت ده ها شریک می باشد و تیم های متشکل از ۱۰ نفر معدنچی ها در آن کار می کنند که در جستجوی رگ های درخشان منرال کوارتز به طول بیش از ۵۰۰ متر حفاری می کنند.

اما کارگرانی که در آخر به کمپ می ‌رسند به کارهای بی هوده، خسته ‌کننده و با دستمزد پائین در ورودی ‌های معدن به کار گماشته می شوند، جایی که کراچی ‌های فرسوده خاکریزه را بیرون می‌ کشند.

این کار با وظیفه مناسبی که گلاب الدین محمدی ۲۷ ساله قبلاً در اردوی از بین رفته داشت و ماهانه ۳۵۰۰۰ افغانی (۳۴۰ دالر) درآمد داشت، بسیار تفاوت دارد.

این معادن از پائین دره به سوی مسیرهای خطرناک یخ سیاه به اندازه دو ساعت پیاده روی دور هستند و به یک قریه خانه های گلی بالا می ‌آیند که اکمالات آن توسط الاغ‌ ها صورت می گیرد و برق آن توسط جنراتورهای پطرولی تأمین می شود.

اما موقعیت دوردست آن مورد پسند محمدی است. محمدی به مدت هفت سال یک سرباز پیشین بوده است که با سقوط حکومت قبلی در ماه اسد، به دنبال یک پناهگاه امن می گشت.

بسیاری از سربازان و افسران پولیس پیشین به اینجا آمده اند تا در ضمن فرار از انتقام جویی احتمالی به دلیل نقش های خود در حکومت قبلی افغانستان، همچنان امرار معاش کنند.

گروه های مدافع حقوق بشر می گویند که از زمان سقوط حکومت افغانستان تاکنون، بیشتر از ۱۰۰ نفر از این گروه ها اعدام شده و یا «ناپدید» شده اند.

اما برای فعلاً آلودگی این کمپ در ذهن محمدی به عنوان بزرگترین بی عدالتی به نظر می رسد.

وی یک آه کشید و گفت، «با ما مثل مواشی رفتار می شود. ما هیچ جای واقعی برای زندگی کردن نداریم، ما در خیمه ها هستیم. ما آب نداریم، آتش نداریم، و اگر مریض شویم کلینیک هم نداریم.»

اقتصاد ورشکسته افغانستان به این معنی است که وی برای سیر کردن ۲۵ عضو خانواده اش، چندان چاره دیگری نیز ندارد.

چین به ثروت های دست نخورده چشم دوخته است

افغانستان از مدت ها بدینسو به دلیل جنگ ‌ها و زیربنا‌های ضعیف در استخراج ذخایر بزرگ خود دست و پنجه نرم می کند.

بر اساس گزارش اداره سروی جیولوژی ایالات متحده (یو اس جی اس) در ماه جدی ۱۳۹۹، در منابع این کشور منرال های بوکسایت، مس، سنگ های آهن، لیتیم و عناصر نادر زمینی شامل هستند.

مس که در ساختن کیبل های برق بکار می آیند، قیمت فی تون آن از ۹۰۰۰ دالر بیشتر است.

به گفته یک اداره بین المللی انرژی، لیتیم در ساختن بطری موترهای برقی، تخته های شمسی و برج های تولید انرژی بادی، یک عنصر مهم است و انتظار می رود که تقاضای جهانی برای آن تا سال ۲۰۴۰ میلادی بیشتر از ۴۰ برابر افزایش یابد.

افغانستان همچنان عناصر نادر زمینی مانند نیودیمیم، پراسیودیمیم و دیسپروزیم را دارد که در سکتور انرژی پاک مورد استفاده قرار می گیرند.

ذخایر معدنی دست نخورده این کشور توسط یو اس جی اس یک تریلیون دالر برآورد شده است، اما مقامات افغان این ارزش را سه برابر بیشتر تخمین کرده اند.

این کشور همچنان معادن تالک، سنگ مرمر، ذغال سنگ و آهن را استخراج می کند.

اگرچه افغانستان در استخراج سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی مانند زمرد، یاقوت، تورمالین و لاجورد بیشتر مؤفق بوده است،اما این تجارت توسط قاچاق غیرقانونی به پاکستان و بی ثباتی سیاسی، با مشکلات روبرو شده است.

در حالی که اکثریت کشورها پس از سقوط حکومت در ماه اسد از سرمایه گذاری در افغانستان خودداری کرده اند، چین برای یک فرصت دسترسی به ثروت های دست نخورده این کشور، آمادگی خود را نشان داده است تا بی ثباتی سیاسی را نادیده بگیرد.

پس از سقوط حکومت قبلی به تاریخ ۲۴ اسد، بیجینگ گفت که آماده است تا با افغانستان روابط «دوستانه و همکاری» داشته باشد.

گیلام پیترون نویسنده کتاب «جنگ فلزات کمیاب» در ماه اسد به ای اف پی گفت، چینایی ‌ها «معاملات تجارتی خود را به اصول دیموکراتیک مشروط نمی سازند».

وی هشدار داد، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که افغانستان به ایل دورادوی منرال ها (یک سرزمین زرخیز) تبدیل شود. «برای این کار به یک فضای سیاسی باثبات نیاز است».

پیترون گفت، از کشف شدن یک ذخیره منرال ها الی آغازشدن عملیات استخراج آن تا ۲۰ سال طول کشیده می تواند.

وی افزود، «اگر نظام سیاسی و حقوقی پایداری وجود نداشته باشد، هیچ شرکتی نخواهد خواست که سرمایه گذاری کند.»

تمیم نورستانی والی پیشین نورستان و یک تحلیلگر امور سیاسی مستقر در ایالات متحده در ماه جدی به سلام تایمز گفت، «چین یک بازی خطرناکی را در افغانستان آغاز کرده است.»

وی گفت، «چین با تحمیل کردن تسلط بر افغانستان قصد دارد تا از طریق پاکستان، افغانستان، ایران، آسیای میانه و شرق میانه یک دهلیز اقتصادی و سیاسی را ایجاد کند.»