افغانانې د هرات د زعفرانو په پټیو کې په کار کولو سره خپلې مبارزې ته دوام ورکوي

هرات -- د هرات ولایت د زعفرانو په پټیو کې په زرګونو ښځې د لنډمهالو وظیفو له لارې د خپلو ځانونو او کورنیو ملاتړ ته دوام ورکوي.

د زعفرانو د ټولولو په موسم کې، چې د لړم په ۱ پیل شوی او د لیندۍ په ۱۵ممه پای ته رسېږي، ښځې د زعفرانو ګلان ټولوي، له ګلانو څخه سره تارونه جلا کوي او بیا یې ګودامونو ته انتقالوي.

دغه راز، هغوی بیا په هرات ښار کې د پروسیس په بېلابېلو مرکزونو کې کار کوي.

په افغانستان کې د زعفرانو په صنعت کې له کرنې څخه نیولې په نړۍ والو مارکېټونو کې تر خرڅلاو پورې ۹۰٪ کار ښځې ترسره کوي او مدیریت کوي.

دغه کار ښځو او نجونو ته دا وړتیا ورکوي ترڅو یو څه پیسې وګټي او خپلې کورنۍ پرې حمایه کړي.

صالحه عزیزي په هرات کې د زعفران ګلانو له ټولولو څخه هره ورځ ۵۰۰ افغانۍ (۵.۲۰ ډالر) ګټه ترلاسه کوي.‌

هغې وویل، «زه د پخوا په څېر له کور څخه بهر کار کوم. تر اوسه پورې هیچا هم زه له کار کولو څخه ایساره کړې نه یم.»

هغې زیاته کړه، «زه غواړم چې د نارینه په څېر کار وکړم او د ټولنې برخه واوسم.»

عزیزي وویل، «زه له نورو ښځو او نجونو څخه هم غواړم چې د تهدید احساس ونه کړي بلکې راوځي او په ټولنه کې کار وکړي.»

هغې وویل، ښځې او نجونې باید هغه د لمس وړ لاسته راوړنې چې د تېرو ۲۰ کالونو په ترڅ کې یې ترلاسه کړې وې له لاسه ورنه کړي.‌

یلدا محمدي چې د زعفرانو موسمي ټولونه له کور څخه بهر د کار کولو لپاره یو فرصت بولي، وویل، له کور څخه بهر په پټي کې له نورو ښځو سره یو ځای کار کول د محدودیتونو پر ضد د ښځو د مبارزې یوه ښکاره نښه ده.‌

هغې وویل، «هیڅوک هم نشي کولی چې ښځې له کار کولو څخه ایسارې کړي. د اسلام دین د ښځو لپاره یو چوکاټ جوړ کړی چې په ټولنه کې یو فعال رول ولوبوي، ترڅو هیڅوک هم موږ د اسلامي اصولو خلاف کور پورې محدودې نه کړي.»

هغې وویل، «ښځې باید خپل ځانونه په کور کې کولپ نه کړي بلکې باید راوځي او خپلو کارونو ته د پخوا په څېر دوام ورکړي.»

محمدي وویل، افغانستان یواځې هغه وخت پرمختګ کولی او نېکمرغه کېدلی شي چې د سړیو تر څنګ ښځې هم کار وکړي.

له کورنیو سره مرسته

په داسې حال کې چې په افغانستان کې فقر او لوږه په زیاتېدلو دي، نو له دې امله د زعفرانو په پټیو کې د ښځو کار کول ځانګړی اهمیت لري .

د سحر نظري پلار یو دولتي مامور وو چې د پخواني حکومت له نسکورېدلو څخه وروسته یې خپله وظیفه له لاسه ورکړه.‌

نظري چې، د افغانستان سره زر، په نامه په هرات کې د زعفرانو د پروسیس په یوه فابریکه کې کار کوي، وویل، وروسته له هغه چې پلار یې بې کاره شو او کورنۍ یې له سختو اقتصادي ننګونو سره مخامخ شوه، هغې پرېکړه وکړه چې کار وکړي او خپله کورنۍ حمایه کړي.

هغې وویل، «د زعفرانو د کرنې او ټولونې موسمونه د ډېرو ښځو لپاره یوه بریالۍ وظیفه برابروي. د زعفران ګلانو ټولول یو ډېر اسان کار دی، او څوک هېڅکله هم نه ستړی کوي.»

هغې زیاته کړه، «زه ډېره خوشحاله یم چې کولی شم کار او له خپلې کورنۍ سره مرسته کړم.»

نظري وویل، ښځې باید لا نور کاري فرصتونه ولري، او زیاته یې کړه چې، «ښځې کولی شي د سړیو په څېر کار او د خپل هېواد په پرمختګ کې مرسته وکړي.»

د افغانستان د سرو زرو فابریکې یوې بلې کارکوونکې پریسا افضلي وویل، کار ته د ښځو راستنېدل هغوی ته دا وړتیا ورکوي چې د فقر او لوږې د ننګونو پر وړاندې مبارزه وکړي.

هغې وویل، که ښځې او نجونې د پخوا په څېر په بېلابېلو سکتورونو کې وظیفې ولري، هغوی کولی شي چې خپل ژوند ته په وده ورکولو او د کورنۍ په سطحه د فقر کمولو کې مرسته وکړي.‌

افضلي وویل، «زما پلار د پاشدان بند پروژه باندې کار کاوه، لاکن د پخواني حکومت په نسکورېدلو سره، هغه پروژه شاړه او زما پلار بې کاره شو. موږ مشر ورور نه لرو چې کار وکړي، او زما پلار تر اوسه پورې وظیفه نه ده موندلې.»

هغې زیاته کړه، هغه ډېره ویاړي چې په سخت وخت کې له خپلې کورنۍ سره د عوایدو په زیاتولو کې مرسته کوي ترڅو په نورو باندې متکي نشي.

هغې یادونه وکړه چې، له کار کولو څخه د ښځو ایسارول به نه یواځې دا چې د افغانستان اقتصادي ننګونې، بلکې دغه راز په هېواد کې د کورنیو تر منځ فقر هم زیات کړي.‌

تغیر رامنځته کول

د نذیرې حسیني په نامه د پنځو بچیانو یوې مور چې په هرات ښار کې د زعفرانو د پروسیس په یوه مرکز کې کار کوي، وویل، که ښځو د زعفرانو د پروسیس په برخه کې کار نه کولای، د افغانستان زعفران به په نړۍ کې د عالي کیفیت له امله نه وای مشهور شوي.‌

هغې وویل، «که ښځې په ټولو برخو کې فرصتونه ترلاسه کړي، هغوی کولی شي چې تغیر رامنځته کړي. په هر کارځای کې چې ښځو مخکښ رول لوبولی، هلته یې نمونه یي فعالیتونه ترسره کړي دي.»

هغې په مقاماتو باندې غږ وکړ چې له کور نه بهر د ښځو په فعالیتونو باندې ټول محدودیتونه لیرې کړي او ښځو ته اجازه ورکړي چې په ټولنیزو فعالیتونو کې د سړیو په څېر برخه واخلي.

په هرات کې د ښځو د حقونو یوې فعالې فاطمې کریمي وویل، ښځو په تېرو ۲۰ کالونو کې په بېلابېلو ساحو کې په برخه اخیستنې سره خپله وړتیا ثابته کړې ده.

نوموړې زیاته کړه، «ښځې او نجونې د ټولنې نیمایي برخه جوړوي، او که هغوی له کار نه محرومې شي، نیمه ټولنه به فلج شي.»

هغې وویل، «په تېرو دوو لسیزو کې ښځو پرمختګونه کړي او د سړیو په څېر زده کړې یې کړي دي، نو دا لوستې ښځې او نجونې باید دا فرصت ولري چې په حکومتي دوایرو کې کار وکړي.»

کریمي وویل، «دا به د ټولو افغان وګړیو لپاره د بهترو حکومتي خدمتونو برابرول یقیني کړي.»