'شتل بس های گلابی' به زنان افغان کمک می کند تا در جامعه سنتی رانندگی کنند

کابل -- پریسا حیدری پشت اشترینگ مینی بس می نشیند، کوری بلند خود را می کشد و با یک پای جوراب پوش اکسیلیریتر را فشار می دهد، و با دقت این موتر ده سیته را در راهبندان همیشگی کابل حرکت می دهد.

این مادر افغان که برای یک سرویس بس زنانه کار می کند، مانند سایر کاربران سرک لبخند می زند -- که همه آنها مرد هستند – و با تعجب نگاهش می کنند.

وی می گوید، «ما واکنش های متفاوتی دریافت می کنیم. بعضی از رانندگان راه ما را مسدود می کنند، برخی دیگر به ما احترام می گذارند، برخی حتی وقتی جاده خالی باشد در کنار ما با عین سرعت رانندگی می کنند.»

در یک جامعه پدرسالار که دیدن یک زن پشت اشترینگ بسیار نادر است، حیدری یکی از چهار راننده کار برای شتل بس های گلابی است، یک برنامه آزمایشی بس که فقط زنان را برای حمل مسافرین زن و بچه هایشان در پایتخت افغان، استخدام می کند.

حیدری گفت، «من رانندگی را دوست دارم و به شغل خود علاقه مند هستم. تنها نگرانی ما وضعیت امنیتی است. ما باید بی ترس زندگی کنیم.»

این آرایشگر سابق ۳۶ ساله، که به عنوان ژورنالست تلویزیون نیز کار کرده است، از میان ۱۰۰ نفر کاندیدان برای این کار انتخاب شد.

این اولین خدمات این نوع است، که در جهت یابی چالش های بسیاری که زنان در اطراف کابل با آنها روبرو می شوند کمک می کند، جایی که فقدان ناخوشایند از گزینه های حمل و نقل در صورت پیاده روی در جاده ها، باعث ایجاد خطر آزار و اذیت می شود.

عبیدالله امیری، هماهنگ کننده پروژه شتل بس گلابی گفت، «ما در مورد حمل و نقل زنان مشکل داریم. در حقیقت حمل و نقل عامه به ویژه برای زنان در کابل وجود ندارد.»

شتل بس گلابی توسط نوف اونلوس، یک سازمان غیردولتی ایتالیایی اداره می شود که به نوبه خود توسط بنیاد دی اونلی بریف Only The Brave که توسط طراح فیشن رینزو روزو به وجود آمده است، پشتیبانی می شود.

امیری گفت توقع است که این پروژه آزمایشی که از ماه ثور آغاز شده و همچنان از سوی اداره توسعه بین المللی ایالات متحده (USAID) حمایت می شود، تمدید شود.

در حالی که اکنون این خدمات به صورت رایگان برای تعداد محدودی از مسافران از پیش تصدیق شده ارائه می شود، نوف اونلوز امیدوار است که در دو سال از نظر اقتصادی پایدار شود.

عبور ومرور ترسناک

خان محمد شینواری، رئیس پولیس ترافیک کابل گفت، تعداد رانندگان زن در پایتخت به طور پیوسته در حال رشد است و ۲۷۵ جلد لیسانس رانندگی برای نیمه اول سال تایید شده است.

به گفته نوف اونلوز، این کاملاً یک پرش است: در سال های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۵، فقط ۱۱۸۹ زن در این شهر دارای لیسانس رانندگی بودند.

شینواری گفت، «دیدن زنان افغان در کابل در حال رانندگی یک تغییر مثبت است. هیچ محدودیتی برای راننده شدن زنان وجود ندارد.»

پیمایش در ازدحام کابل کار ساده ای نیست. عبور و مرور می تواند یک لحظه سریع جریان یابد، سپس به طور ناگهانی برای ساعت ها به حالت توقف کامل تبدیل می شود.

علائم راهنمایی در جاده ها غیرقابل مشاهده است و رانندگان غالباً راه اشتباه را برای عبور از ازدحام انتخاب می کنند. معمولاً در بین دو وسیله نقلیه بزرگترش حق عبور را می گیرد.

بازگرداندن حقوق از دست رفته

هنگامی که شورشیان طالب در سال ۱۳۷۵ به قدرت رسیدند، زنان را مجبور به ماندن در خانه کردند و آنها را از اکثر مشاغل منع کردند. آنها همچنین زنان را از حق تحصیل محروم کردند.

پس از سرنگونی این جنگجویان توسط ائتلاف بین المللی در اواخر سال ۱۳۸۰، برابری جنسیتی در قانون اساسی افغانستان تصریح شد، اگرچه تبعیض همچنان زیاد است.

فاطمه محمدی، یک باشنده ۳۱ ساله کابل که حدود ۴ سال بدینسو رانندگی می کند، گفت که وی از آزادی داشتن موتر قدردانی می کند، اما هنوز هم شاهد آزار و اذیت روزانه در جاده ها می باشد.

وی گفت، «من معمولاً شیشه های موتر را باز نمی گذارم.»

«گاهی اوقات وقتی راننده یا رهگذر دیگری لبخند می زند یا می گوید 'کار عالی'، مثل آزار و اذیت محسوس می شود.»

زنانی مانند حیدری و محمدی نگران هستند که طالبان بتوانند به قدرت بازگردند و آزادی های نسبی زنان را از بین ببرند.

مذاکرات بین ایالات متحده و طالبان به تاریخ ۱۶ قوس در دوحه قطر، پس از فروپاشی این مذاکرات در ماه سنبله از سر گرفته شدند. اکنون هیچ کس مطمئن نیست که چه خواهد شد.

حیدری گفت، «اگر طالبان برگردند، امیدوارم که آنها همان گروه قبلی نباشند. اگر آنها همین محدودیت ها را وضع کنند، ما شغل خود را از دست خواهیم داد.»