افزایش در اعتیاد به مواد مخدر میتامفیتامین بر مشکلات تریاک و هروئین افغانستان افزوده است

کابل -- در یک مرکز بزرگ تداوی معتادین در حومه شهر کابل، ده ها معتاد به مواد مخدر حیران از بس های پولیس بیرون می آیند و به سمت مرکز حرکت می کنند.

این افراد که در جاده های پایتخت افغان دستگیر شده اند، به یک برنامه سم زدایی اجباری اعزام شده برای مقابله با انتشار در استفاده و تولید میتامفیتامین بسیار اعتیاد آور، اعزام شده اند.

پدیدار شدن ناگهانی میتامفیتامین که تقریباً تا چند سال پیش در افغانستان ناشناخته بود، در کشوری که قبلاً از اعتیاد به تریاک و هیروئین رنج می برد، باعث دست و پاچه شدن مقامات کشور شده است.

سلیمان ۲۵ ساله، یکی از تقریباً ۴۰ مرد که به این مرکز تداوی آمده است گفت، «زندگی من به علت اعتیاد خراب شده است.»

تأثیر جسمی این ماده مخدر -- که به زبان محلی به عنوان «شیشه» شناخته می شود -- در چشمان دررفته و روی لاغر سلیمان آشکار است.

وی می گوید که چند سال پیش در حالی که در ایران زندگی می کرد معتاد شده است. وی افزود، «من برای تهیه مواد مخدر، از کار گرفته تا دزدی، هر کاری لازم را انجام می دادم.»

سلیمان و سایر بیماران در ابن سینا، بزرگترین مرکز ترک اعتیاد در افغانستان، باید ۴۵ روز صحت یابی را پشت سر بگذارند.

ابن سینا واقع در یک پایگاه نظامی سابق، حدود ۹۰۰ مرد را در خود جای داده است. برای زنان تأسیسات کوچکتر در جاهای دیگر ساخته شده اند.

عبدالجبار جلیلی، سرطبیب و مشاور ابن سینا گفت، تا سال ۱۳۹۶، این مرکز عمدتاً توسط معتادین به مواد افیون پر شده بود.

وی با اشاره به گروهی از معتادین که در حیاط پر از آفتاب در مجتمع وسیع گشت زنی می کردند، به ای اف پی گفت، «امروز، حدود ۷۰٪ از بیماران در اینجا معتاد به میتامفیتامین هستند.»

به گفته مقامات صحی افغان، آمار بسیار افسرده کننده است و بسیاری از این بیماران معتاد به میتامفیتامین و مواد افیونی هستند. بیش از ۸۰٪ از بیماران عودت خواهند کرد.

نقیب الله، یکی دیگر از معتادین، دو سال پیش هنگامی که خواهرش در یک بمب گذاری طالبان کشته شد، استفاده از این ماده مسکن مصنوعی را آغاز کرد و یک فرد دهاتی به او یک ادویه «غیر اعتیاد آور» برای اسانی در اندوه وی پیشنهاد کرد.

این مرد ۳۴ ساله گفت، «در ابتدا ... من آن را دوست داشتم.»

«اما پس از آن وقت تاریک شروع شد، و من شروع به دیوانه شدن کردم، تبدیل به یک مرد خشن شدم و به اعضای خانواده خود حمله می کردم.»

پیش افتادن از تریاک؟

احصائیه سال ۱۳۹۴ -- هنگامی که آخرین نظرسنجی جامع ملی انجام شد -- نشان می داد که افغانستان حدود سه میلیون معتاد به مواد مخدر داشته است، که بخش عظیمی از ۳۷ میلیون نفر جمعیت این کشور را تخمین زده اند.

به گفته تحلیلگران، این تعداد فقط افزایش یافته است و مقامات صحی تخمین می زنند که معتادین با میتامفیتامین حدود ۴۰٪ هستند.

اما فقط چند سال پیش، میتامفیتامین عملاً وجود نداشت.

به گفته مقامات مبارزه با مواد مخدر افغان، اولین ضبط میتامفیتامین در سال ۱۳۸۶ در ولایت هلمند -- مقدار اندک چند گرام گزارش شده بود.

کبیر ابراهیم‌ خیل، یک افسر ارشد مبارزه با مواد مخدر گفت، از ماه جدی سال ۱۳۹۷ تا میزان سال ۱۳۹۸، به وزن ۹۳۵ کیلوگرام از این ماده ضبط شده است.

وی به ای اف پی گفت، «با این سرعت که افزایش می یابد، جای تعجب نخواهد بود که به زودی تریاک را در افغانستان جایگزین کند.»

این تغیر در کشوری که تقریباً ۹۰٪ تریاک غیرقانونی جهان را تولید می کند، بسیار قابل توجه خواهد بود و این سؤال را ایجاد می کند که آیا میتامفیتامین افغان می تواند همان راه های بین المللی قاچاق مواد مخدر را دنبال کند.

به گفته خالد مؤحد، سخنگوی مرکز عدالت مبارزه با مواد مخدر افغانستان، از میزان صادرات افغانستان در حال حاضر اطلاعاتی در دست نیست. در دو سال گذشته چندین محموله به سمت ایران، هند و عربستان سعودی رهگیری شده اند.

قبل از سال ۱۳۹۴، تولید افغانستان کم بود، و باور به این بود که بسیاری از این مواد از کشور همسایه ایران آمده اند، جایی که از سیودوفیدرین، ماده ای که در ادویه زکام یافت می شود، به عنوان ماده ای برای پختن میت استفاده می شود.

اما تولیدکنندگان دریافته اند که می توانند از یک بوته کوهی محلی استفاده کنند که به «اومن» معروف است.

مقامات افغان تنها در سال ۱۳۹۶ هنگامی که نیروهای امنیتی یک بس حامل ۱۴۰۰ کیلوگرام اومن را در ولایت فراه متوقف کردند، متوجه شدند که مردم محلی با این نوع کارخانه افدرا چه کار می کنند.

دست داشتن طالبان

عبدالشکور حیدری، معاون ریاست برنامه کاهش تقاضای مواد مخدر در افغانستان گفت، فروشندگان میت از تاکتیک های مؤثر برای گسترش استفاده از آن استفاده می کنند.

حیدری گفت، «آنها می گویند که میت اعتیاد آور نیست و می تواند به شما کمک کند اعتیاد به مواد افیونی شما را از بین ببرد. سپس آنها قیمت را پائین می آورند و در مواردی توزیع هروئین را متوقف می کنند، بنا براین معتادان مجبور می شوند به سمت میت مراجعه کنند.»

طالبان، که مدت ها از تریاک برای تأمین بودجه شورش خود استفاده می کردند، نیز به این بازار رو به رشد رفته اند.

یاسمین بهاتیا، عضو پژوهشگر فاکولته مطالعات شرقی و آفریقایی پوهنتون لندن ، گفت: "در مناطقی که طالبان کنترل می کنند، آنها بر هر کیلو میت تولید شده مالیات وضع می کنند."

ارتش ایالات متحده در سال ۱۳۹۶ شروع به هدف قرار دادن لابراتوارهای تولید مواد مخدر در مناطق طالبان کرد.

در ماه ثور گذشته، حملات هوایی ایالات متحده به لابراتوارهای تولیدکننده میت در ولایت فراه که متعلق به طالبان و آنها اداره می کردند، حمله کردند.

مقامات در مركز تداوی ابن سینا در كابل هشدار داده اند كه این كشور آمادگی مقابله با میت را ندارد.

زلمی نوروزی، رئیس ابن سینا گفت، «ما باید برای نجات مردم خود سخت تلاش کنیم.»