محیط زیست

تغیرات اقلیمی گنجینه های باستان شناسی بامیان را تهدید می کند

ای اف پی

در تصویر مردی دیده می شود که، به تاریخ ۲۸ عقرب گذشته هنگام غروب آفتاب در مقابل جایگاه خالی یکی از دو مجسمه بودا که توسط طالبان در سال ۱۳۷۹ در ولایت بامیان نابود شده بود، سوار موترسیکلت خود است. [محمد علی شیدا/ای اف پی]

در تصویر مردی دیده می شود که، به تاریخ ۲۸ عقرب گذشته هنگام غروب آفتاب در مقابل جایگاه خالی یکی از دو مجسمه بودا که توسط طالبان در سال ۱۳۷۹ در ولایت بامیان نابود شده بود، سوار موترسیکلت خود است. [محمد علی شیدا/ای اف پی]

بامیان -- پس از تحمل ضربه مواد منفجره از دست جنگجویان و غارت توسط سارقین، گنجینه های باستان شناسی ولایت بامیان با تهدید جدید و احتمالاً ترسناک تری؛ تغیر اقلیم، روبرو هستند.

تپه های دیدنی دره بامیان که در قلب کوه های هندوکش واقع شده اند -- جایی که طالبان مجسمه های باستانی بودا را در سال ۱۳۷۹ تخریب کردند -- هنوز شبکه ای از معابد داخل غار، خانقاه های راهبان و نقاشی های بودایی را در خود جا داده اند.

همچنان در قسمت شرقی، این دره محل قلعه شهر غلغله و قلعه شهرک ضحاک از زمانه راه-ابریشم است.

به گفته تحلیلگران، یک ردیف از جریان های هوای خشک و به دنبال آن باران شدید و آب شدن مقدار غیرمعمولی برف، این هنر و مهندسی تاریخی را در معرض خطر تخریب قرار می دهد.

در این تصویر، بقایای دهکده باستانی ضحاک در دره ای در حومه بامیان مشاهده می شود که، به تاریخ ۲۷ عقرب گذشته به تصویر کشیده شده است. [محمدعلی شیدا/ای اف پی]

در این تصویر، بقایای دهکده باستانی ضحاک در دره ای در حومه بامیان مشاهده می شود که، به تاریخ ۲۷ عقرب گذشته به تصویر کشیده شده است. [محمدعلی شیدا/ای اف پی]

در این تصویر، مردی به تاریخ ۲۷ عقرب گذشته مشاهده می شود که، با یک کراچی دستی در نزدیکی غارهایی که وی در آنجا با خانواده اش در بامیان زندگی می کند، آب حمل می کند. [محمد علی شیدا/ای اف پی]

در این تصویر، مردی به تاریخ ۲۷ عقرب گذشته مشاهده می شود که، با یک کراچی دستی در نزدیکی غارهایی که وی در آنجا با خانواده اش در بامیان زندگی می کند، آب حمل می کند. [محمد علی شیدا/ای اف پی]

یک گزارشی از سازمان ملل متحد در سال ۱۳۹۵ به مقامات افغان هشدار دادند كه این ساختمان ها «ممكن است چپه شوند و متحمل فرسایش شدید شوند».

'فرسایش در حال افزایش است'

فیلیپ مارکس، رئیس هیئت باستان شناسی فرانسوی در افغانستان به ای اف پی گفت، «فرایندهای فرسایش بسیار سریعتر صورت می گیرند، باران ها ویرانگرتر می شوند و فرسایش باد قوی تر می شود كه تأثیر بسیار شدیدی بر این آثار می گذارد.»

ماركس كه برای دهه ها این منطقه را مورد بررسی قرار داده است گفت، افغانستان «از نظر زمین شناسی بسیار شكننده است، به ویژه كه پوشش گیاهی به شدت از بین رفته است».

شركت تصویربرداری فرانسوی ایکونیم با این موافق است که، به دلیل فرسایشی كه طی ۳۰ سال اخیر افزایش یافته است شهرک ضحاک «بسیار شكننده» شده است.

به نظر باقی غلامی ۲۱ ساله، که از ولسوالی سیغان در شمال بامیان است، تغیر اقلیمی از مدت ها قبل واقعیتی است که باشنده گان مجبور به مقابله با آن شده اند.

وی در حال دیدن به سوی خالیگاه هایی که زمانی مجسمه های بلند بودا ایستاده بودند گفت، «آب و هوا در حال تغیر است -- اکنون تابستان ها گرمتر و زمستان ها سردتر هستند.»

بسیاری از آثار باستانی به زمان قبل از ورود اسلام به این منطقه تعلق می گیرند، و اگرچه این آثار از دین دیگری سرچشمه گرفته اند، باشنده گانی که با ای اف پی صحبت می کردند با افتخار از تاریخ این منطقه به عنوان تاریخ خودشان دفاع کردند.

بازدید کنندگان غارهای خالی می توانند مرکز فرهنگی را که ساخت آن از سال ۱۳۹۴ شروع شد اما هنوز تکمیل نشده است، مشاهده کنند.

این مرکز برای هدف آموزش بازدید کنندگان در مورد نیاز فوری به حفظ میراث تاریخی این منطقه است.

علی رضا مشفق ۲۶ ساله، آمر دیپارتمنت باستان شناسی پوهنتون بامیان با ابراز شکایت ازینکه کمبود بودجه بسیاری از افراد -- به شمول محصلین خودش که فاقد دسترسی به کتاب هستند، را در تاریکی نگهداشته است گفت، «فایده ای ندارد که مردم فقط [این ساحات] را بدون اطلاعات ببینند.»

این باستان شناس به آسانی تصدیق می کند که «فرسایش در حال افزایش است، اما می گوید خطر واقعی ناشی از «تأثیرات انسان در محل» به شمول غارتگران است که فراوان هستند.

قلعه شهرغلغله و دیگر ساحات مهم اکنون محافظت می شوند تا در برابر چنین مواردی مصؤن باشند.

آموزش باشنده گان محلی

برداشتن ماین های زمینی از این منطقه در سالهای اخیر هزاران بازدیدها را جلب کرده است، اما هجوم بازدیدکنندگانکار بسیار کمی برای تغیر واقعیت روی زمین انجام داده است.

مشفق با بیان اینكه برخی از باشنده گان همچنان به نگهداری خوراک و بودوباش حیوانات در مكان های تاریخی ادامه می دهند گفت، «ما باید آموزش را شروع كنیم ... به مردم محلی بیاموزیم كه چگونه این ساحه را نابود نكنند.»

در فاصله پرتاب سنگ از غار بودای بزرگ، امان الله ۳۷ ساله گفت كه وی و خانواده اش به یكی از این غارها نقل مکان كرده اند و خانه ای را از مواد بقایا ساخته اند كه پارچه های پلاستیک را در آن به عنوان کلکین استفاده می کنند.

وی تنها نیست. بسیاری از خانواده های فقیر دیگر به دنبال پناهگاه در کنار آثار باستانی و ساختمان های باستانی هستند.

امان الله گفت، «در اینجا، ۱۸ خانواده وجود دارند ... ما گزینه های دیگری نداریم. اگر خانه ای به ما داده می شد می رفتیم.»

با این حال، برای مارکس، رئیس هیئت باستان شناسی فرانسوی، بزرگترین تهدید برای این ساحات تجاوز باشنده گان محلی یا سرقت نیست.

وی گفت، «حتی اگر زیاد هم باشد، به اندازه فرسایش ... مخرب نیست.»

کاهش دادن تأثیرات فرسایش و اثرات تغیرات اقلیمی می تواند میلیاردها دلار در افغانستان هزینه داشته باشد، و این کشور توانایی کمی در تحمل چنین بارهایی دارد.

ابتکار سازگاری جهانی، که توسط پوهنتون نوتردام در ایالات متحده اداره می شود، افغانستان را از نظر آسیب پذیری یک کشور در برابر تغیرات اقلیمی و توانایی انطباق آن در درجه ۱۷۳ از جمله ۱۸۱ کشور قرار می دهد.

آیا شما این مقاله را می پسندید؟

1 دیدگاه

شیوه نامۀ بیان دیدگاه ها * نشان دهندۀ فیلد اجباری است 1500 / 1500

اگر زهیر مزدور ایران درانجا باشد اثار تاریخی را بگذار بامیان را به شمول تمام دارائیهایش را از بین خواهند برد

پاسخ