![مردان به تاریخ ۲ حوت در تهران به نرخ ارز در یک صرافی نگاه می‌کنند. ارز ایران به تاریخ ۳۰ جدی در بحبوحه تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا به پایینترین سطح سقوط کرد و از نرخ از لحاظ روانی مهم ۱ دالر در مقابل ۵۰۰۰۰۰ ریال ایرانی در بازارهای ارز عبور کرد. [عطا کناری/ خبرگزاری فرانسه]](/cnmi_st/images/2023/05/04/41986-339q3gz-highres-739_416.webp)
کابل -- تجاران و اقتصاددانان افغان پیشنهاد ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران مبنی بر اینکه افغانستان و سایر کشورهای منطقه باید از ریال ایران به جای دالر امریکا برای تجارت و تجارت استفاده کنند، انتقاد کردند.
آنها می گویند، چنین اقدامی افغانستان را منزوی می کند، ارزش افغانی را کاهش می دهد، ضربه بزرگی به اقتصاد وارد می کند و رنج بیشتری را برای افغان ها به همراه خواهد داشت.
رئیسی این پیشنهاد را به تاریخ ۱۰ ثور در یک رویداد با تاجران ایرانی در ولایت خوزستان مطرح کرد.
به گزارش طلوع نیوز، وی گفت، «با عراق می‌توانیم از ریال استفاده کنیم، می‌توانیم با افغانستان و همچنین با برخی دیگر از کشورهای منطقه این کار را انجام دهیم». مسائل دیگری نیز وجود دارد که باید مورد بحث قرار گیرد و می تواند نقش مؤثر و مهمی داشته باشد.
![یک شهروند افغان که از ایران بازگشته است (سمت راست) به تاریخ ۱۳ اسد سال ۱۳۹۷ در یک صرافی در ولایت هرات بانکنوت های ایرانی را می شمارد. [هوشنگ هاشمی/ خبرگزاری فرانسه]](/cnmi_st/images/2023/05/04/41985-1879br-highres-739_416.webp)
یک شهروند افغان که از ایران بازگشته است (سمت راست) به تاریخ ۱۳ اسد سال ۱۳۹۷ در یک صرافی در ولایت هرات بانکنوت های ایرانی را می شمارد. [هوشنگ هاشمی/ خبرگزاری فرانسه]
تحلیلگران اقتصادی و تاجران می گویند که این نظریهء مضحک و برای افغان ها مضر است.
بر اساس گزارش صندوق وجهی بین المللی، در سال ۲۰۲۲ میلادی، کشورها بیش از ۵۸٪ از ذخایر ارزی خود را به دالر نگهداری می کردند.
عبدالنصیر رشتیا، رئیس عامل اتحادیه ذوب فولاد افغانستان و یک تحلیلگر اقتصادی مقیم کابل گفت، «بیشتر کشورهای جهان برای پشتوانه پول خود از دالر امریکایی استفاده می کنند،»
وی گفت، «اگر ریال در معاملات تجارتی با افغانستان استفاده شود، دولت و مردم ایران سود خواهند برد، اما برای افغانستان مضر است که متأسفانه بیشترین تأثیر را بر مردم این کشور خواهد گذاشت،»
رشتیا گفت، «تاجران ما بیشتر کالاهای تجارتی و مواد اولیه را از ایران وارد می کنند،»
وزارت تجارت و صنایع افغانستان اعلام کرد که تجارت سالانه افغانستان با ایران از یک میلیارد دالر فراتر رفته است.
به گزارش طلوع نیوز، عبدالسلام جواد، سخنگوی وزارت تجارت و صنایع گفت، «ما توانستیم در سال ۱۴۰۱ شمسی ۲۸ میلیون دالر صادرات و ۱.۴۷ میلیارد دالر واردات داشته باشیم،»
پیامدهای مخرب
تحلیلگران هشدار می دهند که هر نوع معامله تجارتی که با پول ایران انجام شود، پیامدهای اقتصادی خطرناک و مخربی برای افغانستان در پی خواهد داشت.
محمد زلمی عظیمی، یک تاجر افغان مقیم کابل گفت، «استفاده ایران از ریال آن در تجارت با افغانستان بسیار مشکل‌ساز و نگران‌کننده است، زیرا تجارت، صادرات و واردات ما با سایر کشورهای منطقه و جهان با دالر آمریکایی انجام می‌شود. دالر ارز بین المللی با اعتبار و ثبات جهانی است،»
عظیمی گفت، چنین پیشنهادی در صورت اجرا، «طبیعی است که به نفع [ایران] است، اما برای افغانستان ضرر دارد، زیرا ریال ایران بی‌ارزش است و هیچ اعتبار و ارزشی در منطقه و جهان ندارد،»
وی افزود، «معاملات تجارتی با استفاده از ریال ایران به بخش خصوصی، مشاغل و مردم افغانستان آسیب می رساند و آینده تجارت و اقتصاد ما را به خطر می اندازد،»
عبدالجبار صافی، رئیس صنعتکاران افغانستان گفت، تمایل رئیسی برای تجارت با افغانستان و سایر همسایگان با استفاده از ریال به معنای «حمایت از پول [ایران]، تضمین منافع مردم و مشاغل ایرانی و بهبود وضعیت اقتصادی در کشورش است،»
وی گفت، «افغانستان یک کشور واردکننده با صادرات اندک به ایران است، بنابراین هرگونه معامله تجارتی با استفاده از ریال ایران به نفع ما نیست. اگر چنین تصمیمی عملی شود، ضربه بزرگی به تجارت، اقتصاد و مردم افغانستان خواهد بود که قابل قبول نیست.»
صافی گفت، «تاکید می کنم که تومان یا ریال ایران بی ارزش ترین ارز دنیاست که شهرت و اعتبار جهانی ندارد و باعث فروپاشی اقتصادی ایران شده است،»
وی گفت، «هر نوع معامله با پول ایران غیرمنطقی است و اگر در هر نوع معامله تجارتی از ارز ایران استفاده کنیم برای ما کاملا مضر است.»
همسایگان بد، شرکای بدتر
عبدالواسع دانشیار، یک تحلیلگر امور اقتصادی افغان که در امارات متحده عرب زندگی می کند، نسبت به اتخاذ روش ها و سیاست های شکست خورده صادر شده توسط همسایگان ما که با هدف نابودی افغانستان است، هشدار داد.
وی گفت، «استفاده از پول ایران در مجموع پیامدهای مخرب و خطرناک اقتصادی خواهد داشت. این امر باعث فروپاشی افغانی می شود که سیستم اقتصادی را از بین می برد و استفاده از افغانی را محدود می کند، در حالی که استفاده از ریال تحریم گسترش می یابد و ارزش آن افزایش می یابد.»
او گفت، «این امر منجر به تورم و کاهش ارزش افغانی در بازار خواهد شد،»
دانشیار توضیح داد که افغانستان دارای اقتصاد وارداتی با ظرفیت تولید و صادرات بسیار کم است.
او در ادامه گفت، «ما به کمک های دالری وابسته هستیم. اگر با سیاست‌های شکست‌خورده دالرزدایی ایران همسو شویم، به پای خود شلیک می‌کنیم و در نهایت تحت تحریم‌هایی قرار می‌گیریم که چیزی جز بدبختی، افزایش فقر و بیکاری برای ما به ارمغان نمی‌آورد و رشد را متوقف می‌کند.»
وی گفت، «هر چه پول ما ارزش خود را از دست بدهد، مردم و کشور ما در منطقه تضعیف می شود که منجر به فروپاشی اقتصادی می شود. بهبودی از آن بسیار دشوار خواهد بود.»
کاهش تجارت
شاکر یعقوبی، تحلیلگر امور اقتصادی مقیم کابل گفت که پیشنهاد استفاده از ریال ایرانی در معاملات تجارتی کوته فکرانه است.
او گفت، هدف این است که به نفع نظام پولی و مالی ایران و کمک به افزایش ارزش پول این کشور باشد.
یعقوبی گفت، «مشکل این است که اقتصاد افغانستان به دالر امریکایی وابسته است، در حالی که سایر ارزها نیز در برابر دالر ارتباط دارند و تمام معاملات تجارتی به دالر امریکایی انجام می شود،»
وی گفت، «اگر این تصمیم عملی شود، علاوه بر اینکه برای اقتصاد افغانستان زیان آور است، تاجران افغان را از تجارت با ایران منصرف می سازد و آنها را به دنبال جایگزین می کند.»
یعقوبی گفت، «در صورت استفاده از ریال ایرانی در معاملات تجارتی، تاجران افغان هرگز اجناس با ارزش خود را در بدل ریال بی ارزش ایرانی نمی فروشند و یا بر اساس واحد پولی با شرکت های ایرانی معامله نمی کنند،»
وی گفت، «این امر باعث کاهش صادرات و واردات بین دو کشور می شود و تاجران ما به کشورهایی روی می آورند که از دالر آمریکا استفاده می کنند.»
در جمع‌‌‌بندی مباحث طرح‌شده باید تاکید کرد که سال ۱۴۰۲ سالی حیاتی برای تجارت ایران است؛ سالی که فرصتی برای خطا و اشتباه نمانده و باید تفکر و تعقل همراه هر قدمی باشد که می‌‌‌خواهیم برداریم. تجارت ایران بر لبه باریکی حرکت می‌کند و حتی یک خطای کوچک یا تصمیم کارشناسی‌نشده می‌‌‌تواند کسب‌وکاری را به ورطه نابودی کشانده و وضعیت اقتصاد ملی را بحرانی‌‌‌تر از قبل کند. در عین حال هنوز هم ظرفیت‌‌‌های بالایی در حوزه تولید و تجارت خارجی وجود دارد و در صورت توانمندی و شکوفایی بخش خصوصی، معادلات و پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌ها از روزهای تاریک پیش‌‌‌روی اقتصاد ایران تغییر خواهد کرد. اما پرسش کلیدی: «آیا این ظرفیت‌‌‌ها شکوفا می‌شوند؟» بی‌‌‌تردید پاسخ مثبت است؛ مشروط به مداخله حداقلی دولت در اقتصاد و سپردن سکان اقتصاد به آنها که تولید و تجارت را فراتر از مباحث انتزاعی، در عمل تجربه کرده و از قضا مسیر را به‌سلامت پیموده‌‌‌اند. وقتیکه چنین است، پس چرا ما با رشد اقتصاد یک کشوری که همیشه با ما دشمنی می کند، کمک کنیم؟ افغانها نباید خود را محدود به یک قاغذ محض کنند که در خارج از سرحدات ایران حتی قیمت خود قاغذی را پوره نمی کند که از آن ساخته می شود؟!
پاسخ3 دیدگاه
چرا باید افغانها از ریال ایرانی استفاده نکنند؟ علاوه بر اینکه ایران پس از پاکستان بزرگترین دشمن افغانستان است، ما باید هر قدم و هر حرکت ایرانی های پدرسوخته را تعقیب کنیم و نگذاریم که در امور داخلی افغانستان مداخله کنند. طبق گفته های اقتصاد دانان، اگر تنها نیمی از تصویری که بانک جهانی از اقتصاد ایران و چشم‌‌‌اندازش ارائه می‌دهد، به واقعیت نزدیک باشد، باز هم باید منتظر بحران باشیم. آری؛ اقتصاد ایران در آستانه بحران است و بدیهی است که تجارت هم تابعی مستقیم از این بحران فراگیر باشد. تقلیل روابط بین‌الملل به پایینترین سطح ممکن و کم‌تحرکی دیپلماسی تجاری از یک‌‌‌سو و قوانین و آیین‌‌‌نامه‌‌‌های خلق‌‌‌الساعه و بی‌‌‌پشتوانه که داشته‌‌‌ها و تلاش‌‌‌های فعال اقتصادی را یک‌‌‌شبه به باد می‌دهد، دو چالش بنیادی تجارت ایران است که دست‌‌‌کم تا زمان نگارش این سطور، علاج مشخصی برای آن تدبیر نشده است.این چشم‌‌‌انداز غبارآلود و بحران فزاینده، جای هیچ‌گونه تعللی باقی نمی‌‌‌گذارد و اکنون وقت اقدام و عمل است؛ رویکردی که تعریفش برای قوای تصمیم‌گیر و دولت و بخش خصوصی تا اندازه زیادی متفاوت است. اقدام و عمل برای بخش خصوصی دو سویه کاملا روشن و مشخص دارد: یک‌سوی آن بخشیدن عطای فعالیت سالم و زاینده و اثربخش برای اقتصاد ملی به لقای آن است؛ کمااینکه طی یک‌دهه گذشته فعالان اقتصادی پرشمار و موفقی قدم در این راه گذاشته و به‌کل فعالیت اقتصادی‌‌‌شان را تعطیل یا فعالیتشان را در نقطه دیگری از دنیا دنبال کردند؛ نتیجه هم آن شد که اقتصاد ایران حجم قابل‌توجهی از سرمایه‌‌‌های زاینده و انسان‌‌‌های خوش‌‌‌فکرش را از دست داد. سوی دیگر این طیف، آنهایی هستند که ایستاده‌‌‌اند به امید بهبود. آنهایی که اکنون و در شرایط فعلی ا
پاسخ3 دیدگاه
افغانستان خریدار است نه فروشنده. ما افغان ها هیچ ضرورت ندارم که گفتنی های ریسی جمهور ایران را قبول کنم . فروشنده باید به گفتنی های خریدار گوش بدهید که خریدارچی می خواهد از فروشنده . تجارت تمام دنیا به دالر امریکایی است در تمامی بازرهای دنیا خریدو فروش به دالر امریکایی می باشد نه به پولهای دیکرکشور ها. اقتصاد ایران خراب است با ید مشتریان خود را از دست ندهید به سخنان که هیچ قابل قبول یک کشور آسیا میانه نباشد .هر کشور که پول نقت دارد همان کشور پرنده است کس که فروشنده است و آن هم ضرورت به پول نقت دارد گفتنی های ان کشور هیچ واقت به خریدار ارزش ندارد. ما افغانها پول نقت دارم هر کشور که بالای ما مال خود را به خواست ما می فروشد ما خریدار ان هستم فرمایش کسی را قبول ندارم .همیشه فروشنده که اقتصاد ضعیف داشته باشدمحتاج خریدار می باشد .
پاسخ3 دیدگاه