سوابق چین، روسیه و ایران با تعهدات صلح در افغانستان در تضاد اند

تعهدات چین، روسیه و ایران مبنی بر حمایت از صلح و ثبات در افغانستان با سوابق طولانی آنها در حمایت نظامی از طالبان یا بدخواهی آشکار نسبت به این کشور جنگ زده، کاملاً در تضاد اند.

کریملین به تاریخ ۳ سنبله گفت، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و شی جین پینگ همتای چینایی اش موافقت کردند که به تعقیب تصرف شدن افغانستان توسط طالبان، تلاش های خود برای مبارزه با «تهدیدات» ناشی از این کشور را افزایش دهند.

این رهبران بر ضرورت مبارزه با «تروریزم و قاچاق مواد مخدر» موافقت کردند و «جلوگیری از گسترش بی ثباتی در مناطق همجوار» را مورد بحث قرار گرفتند. افغانستان برای هر دوی آنها یک نقطه حساس است زیرا چندین جمهوریت شوروی سابق در آسیای میانه جایی که مسکو پایگاه های نظامی دارد با افغانستان یا چین مرز مشترک دارند. تاجیکستان با افغانستان و چین هر دو مرز دارد.

یک هفته قبل، ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران به تاریخ ۲۷ اسد به همتایان روسی و چینایی خود گفت که تهران آماده است تا با این دو کشور برای ایجاد «ثبات و صلح» در افغانستان همکاری کند.

بر اساس گزارش وبسایت رسمی ابراهیم رئیسی، رئیسی در یک مکالمه تیلیفونی که از سوی بیجینگ دایر شده بود به شی جین پینگ گفت، «ایران آماده است تا برای تأمین امنیت، ثبات و صلح در افغانستان و تلاش برای انکشاف، پیشرفت و رفاه مردم آن، با چین همکاری کند.»

وی همچنان در یک تماس تیلیفونی با پوتین، آمادگی ایران را برای «هرگونه همکاری برای تأمین صلح و آرامش در افغانستان» ابراز کرد.

ناسازگاری الفاظ و سوابق

به هر صورت چنین اظهارات با تلاش های طولانی مدت ایران برای دامن زدن به درگیری در افغانستان در تضاد اند.

تهران از مدت ها بدینسو به فراهم کردن آموزش و تسلیحات برای طالبان متهم است، با اینکه اخیراً این جنگجویان با تفنگ های تک تیرانداز ساخت ایران به تصویر کشیده شدند.

سیدمحمد کاکر یک تحلیلگر امور نظامی در شهر هرات در اواسط ماه اسد گفت، رژیم ایران از سال ها بدینسو از طالبان حمایت می کند اما این حمایت اخیراً بسیار آشکار شده است.

کاکر گفت، «تفنگ های تک تیرانداز ساخت ایران طالبان را قادر می سازد تا از راه دور بالای اهداف خود حمله کنند و رژیم ایران و رهبران آن برای خونریزی ناشی از تفنگ های مانند تک تیرانداز، مسؤل هستند.»

وی افزود، مقدار زیادی از سلاح هایی که رژیم برای طالبان فراهم می کند، اهداف گسترده تر تهران در افغانستان را نشان می دهد، و هدف رژیم این است که با طولانی ساختن درگیری در این کشور آن را تطبیق کند.

بیشتر این حمایت با هدف نابود کردن زیربناهای افغانستان به ویژه بندهایی که جریان آب به ایران را متوقف می سازند، صورت می گیرد.

به گفته مقامات نظامی افغان در آن زمان، بر اساس ادعاها در حمله طالبان بالای بند سلما در ولایت هرات در ماه سرطان، جنگجویان ایرانی حضور داشته اند.

محمد ناصر اکبری یک تحلیلگر امور روابط بین المللی در شهر هرات در ماه سرطان گفت، جنگ در حوزه غرب بر سر آب است و حکومت ایران در آن نقش دارد.

وی با افزودن اینکه برای دستیابی به این هدف، طالبان بهترین و ارزان ترین سربازان حکومت ایران هستند گفت، این بسیار واضح است که ایران تلاش می کند تا بندهای حوزه غرب را از بین ببرد.

وی با خاطرنشان کردن اینکه «بیشتر زمین های زراعتی در ولایات هم مرز با افغانستان خشک شده اند» گفت، اعمار بندهای سلما و کمال خان باعث کمبود شدید آب در شرق ایران شده است.

وی افزود، «حکومت ایران با تمام منابع خود تلاش می کند تا این بندها را از بین ببرد.»

تعهدات برای صلح

اعلامیه های روسیه و چین در مورد صلح نیز خالی به گوش می رسد.

علی رغم اینکه این گروه تندرو اسلام گرا از جنگ علیه شوروی در دهه ۱۳۶۰ سرچشمه گرفته که در آن حدود ۱۵۰۰۰ نفر سربازان شوروی کشته شدند، دیدگاه روسیه در مورد این گروه در حال حاضر بر اساس عمل گرایی است.

سه دهه پس، علی رغم اینکه این تحریک در روسیه به عنوان یک سازمان تروریستی ممنوع است، کریملین ظاهراً نسبت به گذشته دردناک خود بی تفاوت بوده و با میزبانی چندین بار از طالبان برای مذاکرات در مسکو، اعتبار بین المللی این گروه را تقویت کرده است.

این ممنوعیت کریملین را حداقل از سال ۱۳۹۴ بدینسو از مسلح ساختن و تمویل کردن طالبان باز نداشته است.

نیویارک تایمز در ماه سرطان ۱۳۹۹ گزارش داد، در سال ۱۳۹۸ در میان مذاكرات صلح به رهبری ایالات متحده برای پایان دادن جنگ میان طالبان و حکومت افغان، یک واحد استخباراتی روسی که به واحد ۲۹۱۵۵ معروف است، برای حملات مؤفقانه بالای سربازان ائتلافی در افغانستان به طور مخفیانه پیشنهاد انعام کرده بود.

مقامات به این روزنامه گفتند، باور می شود که جنگجویان طالب یا عناصر جنایتکار مسلح که با آنها ارتباطات نزدیک دارند، مقدار پولی این انعام را دریافت کرده باشند.

در همین حال به نظر می رسد که بیجینگ آماده است تا در بدل یک سهمی از منابع افغانستان، هرگونه خشونت احتمالی را ببخشد.

یک سخنگوی حکومت چین به تاریخ ۲۵ اسد گفت، چین آماده است تا روابط «دوستانه و همکاری» با طالبان را عمیق تر کند.

هووآ چونينگ سخنگوی وزارت خارجه به خبرنگاران گفت، «طالبان به طور مکرر ابراز اميدواری كرده اند تا روابط خوبی را با چين برقرار كنند و آنها چشم بر راه مشاركت چين در بازسازی و انشکاف افغانستان هستند.»

تحلیلگران می گویند، یک اداره همکار در کابل برای گسترش پروژه کمربند و سرک چین (بی آر آی) به افغانستان و از طریق جمهوریت های آسیای میانه، زمینه را مساعد خواهد ساخت.

در میان اهداف دیگر، منظور بی آر آی این است که استخراج و انتقال منابع طبیعی کشورهای فقیرتر را به نفع چین تسهیل کند.

در همین حال طالبان ممکن یا به طور مستقیم و یا از طریق پاکستان که یک متحد نزدیک بیجینگ می باشد، چین را به عنوان یک منبع مهم سرمایه گذاری و حمایت اقتصادی در نظر بگیرند.

در این اتحاد آسان، به نظر می رسد که طالبان سرکوب شدن میلیون ها مسلمان توسط چین در سینکیانگ را نادیده می گیرند، در حالیکه بیجینگ در مورد ایدیولوژی و کمپاین جنگجویانه طالبان برای سرنگونی حکومت چیزی نمی گوید.