یک نوازنده رباب موسیقی افغانستان را در سراسر جهان زنده نگه می دارد

لندن -- همایون سخی چشمانش را می بندد و در امتداد گردنه دراز این آله موسیقی چوبی خود که با مرواریدها پوشیده شده است، انگشتانش را می کشد.

سخی یکی از مشهورترین نوازندگان رباب آله ملی موسیقی این کشور گفت، «من احساس می‌ کنم که افغانستان خود را در دست خود گرفته ام».

وی پس از آنکه برای اجرای خود در تالار کنسرت باربیکان لندن برای جمع کردن بودجه برای کمک های عاجل در بخش های طبی و تعلیمی در کشورش از کالیفورنیا پرواز کرده بود، خسته به نظر می رسد.

فرهنگ غنی موسیقی افغانستان با بحران فزاینده بشری پس از سقوط حکومت در اواخر ماه اسد، در معرض تهدید قرار گرفته است.

بسیاری از هنرپیشه های موسیقی از کشور فرار کرده اند.

سخی گفت، «در حال حاضر ما در افغانستان موسیقی نداریم.»

سخی همچنان گفت، «این بسیار سخت است، زیرا هیچ گونه کنسرت هایی وجود ندارد، موسیقی وجود ندارد، و این برای نوازندگان بسیار سخت است که پول نداشته و بی شغل باشند.»

وی افزود، «به همین دلیل است که آنها تلاش می کنند برای نواختن به جایی بروند.»

قدامت رباب به هزاران سال پیش برمی‌ گردد و این آله موسیقی از برکت همایون سخی دوباره احیا شده است، که به عنوان یک مبتکر موسیقی معروف است و یک سبک نواختن عصری ای را ایجاد کرده است.

مجله موسیقی بی بی سی وی را «یکی از بهترین نوازندگان» این آله موسیقی دانسته است.

وی که در کابل متولد شده است، در سال ۱۳۷۱ در عواقب هرج و مرج پس از خروج شوروی از افغانستان، همراه با خانواده اش این کشور را ترک کرد و به پاکستان رفت.

وی بعداً در فریمونت کالیفورنیا که به دلیل جامعه بزرگ افغان ها معروف است، ساکن شد و یک آکادمی را راه اندازی کرد که نواختن رباب را آموزش می دهد.

وی گفت، «هر دفعه که من رباب می نوازم، احساس می کنم در وطنم هستم، احساس می کنم که در افغانستان هستم.»

زنده نگهداشتن موسیقی افغانی

موسیقی به شمول موسیقی پاپ، در طول دو دهه گذشته در افغانستان آزاد بوده و یک تلویزیون محلی حتی یک مسابقه استعدادیابی مشابه پاپ آیدل «Pop Idol» را به نمایش می گذاشت.

اما پس از سقوط حکومت، موسیقی سنتی افغانستان اکنون به علاقمندان در خارج از کشور وابسته است.

کنسرت «آوای امید» به روز شنبه (۲ دلو) توسط تلویزیون افغانستان انترنیشنال در مرکز باربیکان برگزار شد.

این چینل مستقر در لندن از سوی رسانه وولانت «Volant» راه‌ اندازی شد که برای ایرانیان نیز یک چینل خارجی را به زبان فارسی اداره می‌ کند.

این تلویزیون در ماه حمل سال آینده یک مستندی را در مورد این کنسرت به نمایش خواهد گذاشت.

در نیمه اول، سخی نغمه های کلاسیک افغانی را می نوازد و به دنبال آن موسیقی فولکلوری اجرا می شود که تماشاچیان با کف زدن با آن همراهی می کند.

وی همراه با شهباز حسین یک طبله نواز مستقر در بریتانیا و ادیب رستمی یک نوازنده کمانچه ایرانی، یک آله موسیقی تاری کمان مانند، برنامه اجرا می کند.

رستمی که یک ژورنالست ملتی میدیا است که برای وولانت کار می کند و این کنسرت را سازماندهی کرده است گفت، «من نظریه اجرای این کنسرت را داشتم، این یگانه کاری است که من به عنوان یک هنرپیشه موسیقی می توانم انجام دهم.»

رستمی گفت، «طوری که ما می دانیم، در حال حاضر موسیقی در افغانستان ممنوع است، اما آنها نمی توانند این کار را برای مردم در سراسر جهان ممنوع بسازند.»

وی گفت، «ما باید به عنوان هنرپیشه های موسیقی و به عنوان علاقمندان موسیقی تلاش کنیم تا برای حفظ کردن این میراث فرهنگی در آینده راهی را پیدا کنیم.»

وی گفت، وضعیت فعلی برای هنرپیشه های موسیقی مانند «دوران دهه ۱۳۷۰» است.

رستمی افزود، «اما بازهم، شما به عنوان یک نوازنده نمی توانید در افغانستان بمانید. تا جایی که من می دانم، اکثریت هنرپیشه های موسیقی تلاش می کنند تا از آن کشور خارج شوند.»

هنرپیشه های موسیقی فرار می کنند

گروهی از شاگردان و استادان انستیتوت ملی موسیقی افغانستان (ای ان آی ام) در کابل در ماه قوس به عنوان مهاجرین به پرتگال رسیدند.

این هنرپیشه های موسیقی قبل از اسکان مجدد در پرتگال در ماه میزان از کابل به قطر فرار کردند.

احمد ناصر سرمست رئیس و بنیانگذار انستیتوت ملی موسیقی افغانستان (ای ان آی ام) گفت، اکنون که آنها مصؤن هستند و در لیزبون مستقر شده اند، بازگشایی این انستیتوت یک هدف کلیدی است.

وی گفت، «تعهد ما این است که این انستیتوت را بازگشایی کنیم. ما یک مأموریتی داریم که موسیقی افغانستان را ادامه دهیم.»

اولین آرکستر زنانه افغانستان به نام زهره که در سال ۱۳۹۵ تأسیس شد و به نام یک الهه موسیقی فارس نامگذاری شده است، به قطر رفته است.

این گروه در سال ۱۳۹۶ با اجرای خود در مجمع اقتصادی جهان در شهر داووس سویتزرلند، به صحنه جهانی راه یافت.