جنگ بی پایان طالبان ظرفیت اقتصادی افغانستان را چگونه فلج کرده است

کابل -- به گفته اقتصاد دانان و سایر ناظرین، ناامنی و خطراتی که توسط طالبان ایجاد شده است، اقتصاد افغانستان را فلج کرده و سرمایه گذاران را وادار به ترک کشور کرده و باعث شده است که سطح بیکاری بلند شود.

خان جان الکوزی، عضو اتاق تجارت و سرمایه گذاری افغانستان گفت، میلیاردها دالر کمک بین المللی یکی از بزرگترین فرصت ها برای رشد اقتصاد، تجارت و سرمایه گذاری در افغانستان را فراهم کرد، اما جنگ بی وقفه طالبان این فرصت تاریخی را به خطر انداخت و باعث شد اقتصاد افغانستان آنطور که انتظار می رفت رشد نکند.

الکوزی گفت، «جنگ طالبان برای سالها، تأثیر منفی بر اقتصاد، تجارت و سرمایه گذاری گذاشته است. رشد اقتصادی و سرمایه گذاری نیاز به یک محیط امن و پایدار دارد، اما ناامنی و چالش های ناشی از طالبان و سایر گروه های ضد حکومتی باعث کاهش رشد اقتصادی و همچنان سرمایه گذاری های داخلی و بین المللی شده است.»

وی گفت، «همسایگان ما در یک نقطه هیچ ... رشد معنی داری نداشتند، اما اکنون خودکفا هستند. ناامنی و جنگ ها مانع رشد اقتصادی کشور ما شده است.»

«جامعه بین المللی بودجه و منابع فراوانی را در اختیار ما قرار داد، اما به دلیل طالبان و جنگ آنها، افغانستان نتوانست از این منابع برای انکشاف یا رشد استفاده کند.»

الکوزی با افزودن اینکه افغانستان بجای آن حدود ۱.۱ تریلیون افغانی [۱۵ میلیارد دالر] اجناس را سالانه از کشورهای همسایه وارد می کند گفت، اگر طالبان جنگ نمی کردند، افغانستان می توانست یک کشور صادرکننده باشد.

افزایش بیکاری

الکوزی گفت، «طالبان و ناامنی، امنیت جسمی و روانی سرمایه گذاران را به خطر انداخته اند و این مسئله باعث شده است تا سرمایه گذاران از سرمایه گذاری خودداری کنند و در نتیجه بیکاری و فقر در کشور افزایش یابد.»

وی گفت، «این جنگ تهدید بزرگی برای اقتصاد، سرمایه گذاری و اشتغال زایی بوده است.»

وی افزود، «به دلیل ناامنی، کارخانه ها و [دیگر] زیربناهای اقتصادی ویران شده است. هر ساله هزاران موترلاری در شاهراه ها متوقف می شوند و اجناس و مواد غذایی را که توسط تاجران ما حمل می شود در این راه فاسد می شوند و کشور و سرمایه گذاران ما متحمل میلیون ها دالر خسارات می شوند.»

ضیا دانش، یک استاد پوهنتون و تحلیلگر اقتصادی در کابل گفت، این جنگ که طالبان بر افغان ها تحمیل کرده اند از دو طریق بر اقتصاد و سرمایه گذاری تأثیر می گذارد.

دانش گفت، «پیامدهای مستقیم جنگ طالبان این است که بیشتر بودجه ملی و کمک های خارجی در جنگ مصرف می شود. اگر جنگ و ناامنی وجود نمی داشت، این بودجه و کمک های مالی در انکشاف و رشد اقتصاد، سرمایه گذاری، زیربنا ها، تعلیم و سایر زمینه های کلیدی مصرف می شدند.»

وی افزود، «ناامنی به طور غیرمستقیم سرمایه گذاران داخلی، کشورهای خارجی و شرکت های بین المللی را از سرمایه گذاری در افغانستان منصرف کرده است.»

جنگ مداوم و عدم سرمایه گذاری در این کشور منجر به افزایش بیکاری بیشتر شده است که به نوبه خود جنگ را طولانی تر کرده و افغان ها را آواره می کند.

خلیل الرحمان سروری، یک تحلیلگر امور سیاسی در کابل گفت، «این جنگ که طالبان نتوانستند در نزدیک به دو دهه به پایان برساند، باعث شده است که میلیون ها جوان شغل خود را از دست دهند و مهاجرت غیرقانونی را انتخاب کنند.»

سروری گفت، «سالانه، ما ۴۵۷.۷ میلیارد افغانی [۶ میلیارد دالر] را از دست طالبان در جنگ مصرف می کنیم. اگر جنگ نمی بود، این پول می توانست به بهبود اقتصاد و رونق و همچنان کاهش بیکاری کمک کند.»

در عین حال، تخریب متواتر زیربناهای عامه توسط طالبان – که معمولاً به عنوان یک تاکتیک برای جلوگیری از اینکه نیروهای افغان آنها را تعقیب کنند، بکار می برند -- چالش های بزرگی را برای اقتصاد این کشور به همراه آورده است، و بیکاری در بین افغان ها افزایش یافته است.

وی گفت، «متأسفانه، طالبان این پیشرفت و رشدی را که دستاورد حکومت افغان و شرکای بین المللی آن است نابود کرده اند. این وضعیت اقتصاد را فلج کرده و فقر و رکود را ایجاد کرده است.»

ثبات سیاسی و اقتصادی

یونس سالک، سخنگوی وزارت اقتصاد گفت، «با وجود چالش های امنیتی که رشد اقتصادی با آن روبرو است ... از برکت برنامه های مؤثر حکومت، افغانستان در سال ۱۳۹۷ خورشیدی به رشد ۲.۷٪ رسیده است.»

ظریف امینیار، مشاور ارشد دفتر نماینده ویژه رئیس جمهور در زمینه رشد اقتصادی، تجارت و کاهش فقر گفت، اگر جنگ نمی بود، حکومت افغان می توانست بیشتر بودجه دفاعی خود را برای کاهش سطح بیکاری هزینه کند.

امینیار گفت، «جنگ طالبان تأثیر منفی زیادی بر تمام سکتور های اقتصادی گذاشته است.»

وی گفت، «این جنگ بر ساختار و مصرف بودجه ملی تأثیر منفی گذاشته است. به عنوان مثال، هنگامی که شما بودجه ملی را مرور می کنید، می بینید که بودجه هنگفتی به جنگ اختصاص می یابد. اگر جنگی نمی بود، حکومت می توانست آن مقدار پول را برای رشد اقتصادی برای بازسازی کشور مصرف کند.»

وی افزود، «به دلیل جنگ، سایر کشورها از تطبیق پروژه های بزرگ اقتصادی در افغانستان خودداری می کنند.»

وی گفت، حکومت «پروژه های بزرگی مانند برنامه همبستگی ملی، میثاق شهروندی، ساخت بندها، افتتاح بنادر، ایجاد دهلیزهای زمینی و هوایی، تولید برق، ساخت سرک ها، استخراج معادن و احیای مکان های تاریخی را که به دستیابی به رشد اقتصادی کاهش فقر و بیکاری کمک کرده اند، اجرا کرده است.»

امینیار افزود، «دیدگاه حکومت دستیابی به ثبات سیاسی از طریق ثبات اقتصادی است. حکومت اصلاحات در قوانین را برای کمک به رشد سکتور خصوصی راه اندازی کرده است، و زمینه مناسبی را برای فعالیت سکتور خصوصی فراهم کرده است.»

جارالله منصوری، وزیر پیشین وزارت احیا و انکشاف دهات گفت، اگرچه طالبان به جنگ خود ادامه می دهند و چالش های اقتصادی و ناآرامی هایی را در افغانستان ایجاد می کنند، اما سالهای تلاش حکومت افغان به رفع این مشکلات کمک کرده است.

منصوری گفت، «با وجود تمام مشکلات امنیتی، خوشبختانه حکومت [برخی] دستاوردهایی داشته است. حکومت پالیسی های اقتصادی مؤثری را طراحی کرد که به افغانستان کمک کرد تا اهمیت و ظرفیت های اقتصادی خود را به جهانیان نشان دهد.»

وی گفت، «پیش از این ما به یک دهلیز ترانزیتی وابسته بودیم، اما برنامه های اقتصادی حکومت با باز كردن دهلیزهای متعددی كمک كرد.»

وی افزود، «افغانستان عضويت در سازمان تجارت جهانی را [در سال ۱۳۹۵] بدست آورد، و توانست تا به كمک اين سازمان برخی از مشکلات تجارتی خود را برطرف كند. همچنان تعدادی از موافقت نامه های سرک و خط آهن را امضا كرده است كه برای اقتصاد افغانستان، از اهميت زیادی برخوردار است.»