اقتصاد

افغانستان در دو دهه گذشته پیشرفت 'بی سابقه' ای نموده است

گزارش از سلیمان

در تصویر سه زن دیده می شوند که، به تاریخ ۱۲ عقرب ۱۳۷۵ در کراچی الاغ سوار هستند، و از خرابه های ناحیه تجارتی پیشین کابل عبور می کنند. [ایمانوئل دوناند/ای ایف پی]

در تصویر سه زن دیده می شوند که، به تاریخ ۱۲ عقرب ۱۳۷۵ در کراچی الاغ سوار هستند، و از خرابه های ناحیه تجارتی پیشین کابل عبور می کنند. [ایمانوئل دوناند/ای ایف پی]

کابل -- مقامات و تحلیلگران می گویند، افغانستان طی ۲۰ سال گذشته در سکتورهای اقتصادی و تعلیمی پیشرفت های «بی سابقه ای» نموده است.

آنها می گویند، دستاوردهای بدست آمده در دو دهه گذشته با دوره بین ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۰ غیرقابل مقایسه اند، زمانی که اکثریت مطلق افغان ها به مخابرات، تعلیم یا خدمات صحی دسترسی نداشتند، و تجارت و سرمایه گذاری در افغانستان موجود نبود.

رشد مثبت اقتصادی

بر اساس معلومات اقتصادی، اقتصاد افغانستان در دوره پس از سال ۱۳۸۰ سالانه حدود ۸٪ رشد کرده است، در حالی که قبل از آن اقتصاد رو به زوال بود.

سهراب بهمن سخنگوی وزارت اقتصاد گفت، «پس از کنفرانس بن در اواسط سال ۱۳۸۰، پیشرفت های بزرگی در اقتصاد افغانستان حاصل شده است.»

در این تصویر که به تاریخ ۲۱ دلو گرفته شده است، رویا سادات تهیه کننده و کارگردان فیلم افغان، به تاریخ ۲۱ دلو فیلمی را در یک اتاق ویرایش در رویا فیلم هاوس در کابل بررسی می کند. سادات نخستین فیلمساز زن است که بعد از سال ۱۳۸۰ شهرت یافت. سادات برای كارهایی مانند «نامه ای به رئیس جمهور»، «سه نقطه» و «بازی كردن تار» برنده جایزه ها در داخل و خارج از كشور شده است. [مریم علیمی/ای ایف پی]

در این تصویر که به تاریخ ۲۱ دلو گرفته شده است، رویا سادات تهیه کننده و کارگردان فیلم افغان، به تاریخ ۲۱ دلو فیلمی را در یک اتاق ویرایش در رویا فیلم هاوس در کابل بررسی می کند. سادات نخستین فیلمساز زن است که بعد از سال ۱۳۸۰ شهرت یافت. سادات برای كارهایی مانند «نامه ای به رئیس جمهور»، «سه نقطه» و «بازی كردن تار» برنده جایزه ها در داخل و خارج از كشور شده است. [مریم علیمی/ای ایف پی]

در این تصویر دیده می شود که، کار ساخت در بند پاشدان در ولسوالی کروخ، ولایت هرات، به تاریخ ۲۶ جدی ادامه دارد. یکی از اهداف این پروژه آبیاری ۶۵۰۰۰ جریب (۱۳۰۰۰ هکتار) زمین زراعتی است، و پیش بینی می شود که این بند تا اواخر سال ۱۴۰۰ تکمیل شود. [عمر]

در این تصویر دیده می شود که، کار ساخت در بند پاشدان در ولسوالی کروخ، ولایت هرات، به تاریخ ۲۶ جدی ادامه دارد. یکی از اهداف این پروژه آبیاری ۶۵۰۰۰ جریب (۱۳۰۰۰ هکتار) زمین زراعتی است، و پیش بینی می شود که این بند تا اواخر سال ۱۴۰۰ تکمیل شود. [عمر]

توافقنامه بن که به تاریخ ۱۴ قوس ۱۳۸۰ به تصویب رسید، مجموعه ای از توافقنامه ها را برای دوباره ایجادکردن دولت افغانستان آغاز کرد، زیرا از سال ۱۳۵۸ بدینسو هیچ دولت قبول شده ملی در افغانستان وجود نداشت.

بهمن گفت، پس از آنکه مقامات این توافقنامه را امضا کردند، برای اقتصاد افغانستان یک فصل جدید آغاز شد.

وی گفت، «زیربناهای اقتصادی ساخته شده اند و سکتور خصوصی انکشاف یافته است. به عنوان مثال، تنها سکتور خصوصی در بخش مخابرات ۲۳۴.۸ میلیارد افغانی [۳ میلیارد دالر] سرمایه گذاری کرده است، که ۸۰٪ نفوس به خدمات مخابراتی دسترسی پیدا کرده اند.»

افغان ها قبل از سال ۱۳۸۰ به خدمات مخابراتی دسترسی نداشتند. در مواردی که آنها با جهان خارجی به تماس نیاز داشتند، آنها مجبور بودند که به کشورهای همسایه سفر کنند.

بهمن گفت، «ما از سال ۱۳۸۱ بدینسو رشد اقتصادی چشمگیر و مثبتی داشته ایم. در برخی از سکتورها -- مانند محصولات زراعتی، فرنیچر و برخی دیگر -- ما خودکفا شده ایم.»

وی گفت، «بین سالهای ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۰، صادرات و اقتصاد ما وجود نداشت، در حالی که صادرات [سالانه] ما اکنون در حدود ۷۸.۳ میلیارد افغانی [۱ میلیارد دالر] است.»

وی بدون اشاره به کدام منبع افزود، «با سرمایه گذاری سکتور خصوصی در حدود ۲.۳ تریلیون افغانی [۳۰ میلیارد دالر] در بخش های مختلف، افغانستان از سال ۱۳۸۰ تاکنون ۸٪ رشد اقتصادی داشته است.»

پروژه های اقتصادی بزرگ در حال تطبییق است

بهمن گفت، «ما قبل از سال ۱۳۸۱ حتی یک كیلومتر سرک پخته نداشتیم. تمام زیربناهای اقتصادی بدون موجودیت هیچ پروژه اقتصادی کوچک یا بزرگ، نابود شده بودند.»

وی گفت، «اما اکنون هزاران کیلومتر سرک های پخته داریم و تمام زیربناهای اقتصادی انکشاف یافته اند، و به تعدادی بنادر اقتصادی وصل شده ایم. کار بالای پروژه های اقتصادی در مقیاس بزرگ مانند تاپی، کاسا-۱۰۰۰ و دهلیز زمینی راه لاجورد جریان دارد. خط های آهن و میدان های هوایی معیاری ساخته شده اند و دهلیزهای هوایی ایجاد شده اند.»

پیش بینی می شود که خط لوله گاز طبیعی ترکمنستان – افغانستان – پاکستان - هند (تاپی) که با نام خط لوله ترانس افغانستان نیز شناخته می شود، برای رسیدگی به کمبود انرژی در آسیا جنوبی و ایجاد درآمد برای کشورهایی که از آن عبور می کند، کمک کند.

پروژه انتقال و تجارت برق آسیای میانه و آسیای جنوبی (کاسا-۱۰۰۰)، ساختن خطوط برق برای انتقال برق اضافی از قرغیزستان و تاجیکستان به افغانستان، پاکستان و هند، را در بر می گیرد.

مسیر راه لاجورد برای افغانستان راه را باز می کند تا محصولات خود را از طریق زمین، با عبور از ترکمنستان، گرجستان، آذربایجان و ترکیه، به اروپا انتقال کند.

بهمن گفت، «افغانستان به یک مرکز اقتصادی و تجارتی منطقه ای تبدیل شده است، که بازارها و تجارت های جنوب آسیا را با آسیای میانه متصل می کند. برای اینکه افغانستان از نظر اقتصادی خودکفا شود، تلاش هایی جدی جریان دارند.»

وی افزود، زنان همچنان نقش مهمی در توسعه اقتصادی داشته اند.

وی گفت، «اتاق تجارت و صنعت زنان توسط زنانی كه سرمایه گذاری های كوچک و متوسط را اداره می كنند، ایجاد شده است. بیش از ۵۰۰۰ شرکت و فعالیت اقتصادی توسط زنان ایجاد شده است.»

ارتقا به یک صفحه جدید

شبیر بشیر، یک اقتصاد دان در کابل گفت، «حضور سیاسی، اقتصادی و نظامی جامعه جهانی در ۲۰ سال گذشته یک صفحه جدیدی را در تاریخ افغانستان باز کرده است.»

وی گفت، «افغانستان در ۲۰ سال گذشته در بخش های مختلف، به ویژه در بخش اقتصادی، دستاوردهای مهم و چشمگیری داشته است.»

وی گفت، «ما با جلب کردن سرمایه گذاری های استراتیژیک توسط بخش های خصوصی و دولتی، دستاوردها و رشد عمده ای در سکتور خدماتی داشتیم. بانک ها، پوهنتون های خصوصی، [شرکت های] مخابراتی و خطوط هوایی ایجاد شده اند که افغان های بسیاری وظایف بدست آوردند، که این منجر به رشد در تولید ناخالص داخلی (GDP) شده است.»

بشیر گفت، «افغانستان در دو دهه گذشته شاهد رشد خوبی بوده است.»

به گفته بانک جهانی، در سال ۱۳۸۱، تولید ناخالص داخلی افغانستان (GDP) حدود ۳۱۳ میلیارد افغانی (۴ میلیارد دالر) تخمین شده بود، در حالی که جدیدترین معلومات سال ۱۳۹۷، تولید ناخالص داخلی این کشور را بیش از ۱.۵ تریلیون افغانی (۱۹ میلیارد دالر) قرار داده است.

بشیر گفت، «دستاوردهای اقتصادی در دو دهه گذشته -- سعادت مردم، تجارت، سرمایه گذاری -- و دستاورد حکومت افغان با دوره سالهای ۱۳۷۵-۱۳۸۰ قابل مقایسه نیست.»

وی گفت، «در آن زمان حتی یک اقتصاددان وجود نداشت که بتواند به بهبود اقتصاد کشور کمک کند. خدمات رسانی به مردم وجود نداشت، در حالی که سرمایه گذاری داخلی یا خارجی در کشور صفر بود.»

وی افزود، «افغانستان به ویژه از نظر اقتصادی در انزوا قرار داشت؛ سالهای مذکور تاریک ترین دوره در تاریخ اقتصادی افغانستان بود.»

دستاوردهای 'بی سابقه' برای زنان

افغانستان همچنان در دو دهه گذشته دستاوردهای بی سابقه ای در تعلیم به ویژه برای زنان و دختران داشته است.

نوریه نزهت، سخنگوی وزارت معارف گفت، قبل از سال ۱۳۸۱، زنان حق درس خواندن را نداشتند و اکثر مکاتبی که پسران در آن درس می خواندند براثر جنگ های داخلی دهه ۱۳۷۰ نابود شده بودند.

وی گفت، «پس از سال ۱۳۸۰، سکتور تعلیمی در همه نقاط کشور به فعالیت شروع کرد. میلیون ها افغان -- به ویژه دخترانی که از تعلیم محروم شده بودند -- حق تعلیم کردن خود را به دست آوردند.»

نزهت افزود، «دستاوردهایی که افغانستان در ۱۹ سال گذشته داشته است، در تاریخ این کشور بی سابقه است. ما تا سال ۱۳۸۰ حدود ۱ میلیون متعلم داشتیم، اما اکنون تعداد متعلمین بیش از ۷ میلیون نفر است که از این تعداد ۳ میلیون نفر دختران هستند.»

قبل از سال ۱۳۸۱، زنان اجازه کار کردن را نداشتند و حتی معلمین زن نیز پس از آنکه حکومت آن زمان تمام مکاتب را برای دختران بستند، وظایف خود را از دست دادند.

نزهت گفت، «اما خوشبختانه اکنون بیش از ۷۱۰۰۰ معلم زن در سکتور تعلیمی تدریس می کنند. تا سال ۱۳۸۰، حدود ۳۰۰۰ باب مکتب در سراسر کشور وجود داشت، اما اکنون بیش از ۱۶۰۰۰ باب مکتب در سراسر کشور فعال اند که از این تعداد ۳۰۰۰ باب مکتب برای دختران است.»

وی گفت، «پیشرفت های چشمگیری در کیفیت تعلیم صورت گرفته است. نصاب درسی به معیارهای جدید ارتقا یافته است. ما معلمین مسلکی داریم، و ظرفیت پرسونل تعلیمی بهبود یافته است.»

جاوید سنگدل، یک استاد در پوهنتون دنیا در کابل گفت، «در دوره پس از سال ۱۳۸۱، در تعلیم وتربیه و تحصیلات عالی یک انقلاب صورت گرفته است.»

وی گفت، «با دسترسی ۸ میلیون کودک و بزرگسال به تعلیم... هم کیفیت و هم کمیت بهبود یافته است.»

وی گفت، «تعلیم و تربیه و تحصیلات عالی در دو دهه گذشته رشد چشمگیری داشته است، که ۳۸ پوهنتون دولتی تأسیس شده اند. تنها در سال ۱۳۹۸، تقریبا ۲۰۰ هزار محصلین دختر و پسر [در این پوهنتون های دولتی] به تحصیل مشغول بودند.»

سنگدل گفت، در همین مدت، «۱۲۸ مؤسسه خصوصی نیز ایجاد شده اند که بیش از ۲۰۰ هزار محصل در آن مشغول تحصیل هستند.»

وی افزود، «در دو دهه گذشته صدها هزار محصل اسناد فراغت لیسانس را بدست آورده اند.»

آیا شما این مقاله را می پسندید؟

5 دیدگاه

شیوه نامۀ بیان دیدگاه ها * نشان دهندۀ فیلد اجباری است 1500 / 1500

افغانستان ره مسعود حکمتیار یا راکتیار خراب ویران کرد

پاسخ

بلی این واضح میباشد که در دو دهه گذشته پیشرفت های خوبی در قسمت زیر بناهای ای کشور صورت گرفته است، ولی متاسفانه در مقابل این قدر کمک های جهانی بسنده نمیباشد،

پاسخ

ما در طی دو دهه ای گذشته صرف در بخش تعلیم و تربیه و رسانه ها پیشرفت داشته ایم. برای فقر و گرسنگی ما هیچ برنامه ای جامع نداشته. در بخش ساختن زیر بنا ها نیز ما چندان پیشرفتی نداشته ایم. چند سرک های که قیر ریزی شده بخاطر این بوده که کاروان های سربازان خارجی به آسانی عبور و مررو بکنند و اماج ماین های طالبان قرار نگیرند. هنوز هم در بخش برق ما مشکل داریم. حتی کابل که پایتخت افغانستان است برق دوامدار ندارد، در حالیکه برق از جمله ضروریات مبرم زنده گی به شمار میرود. ما نتوانستیم که در بخش زراعت و تولید پیشرفتی داشته باشیم. افغانستان یک کشور زراعتی است اما به میلیون ها تن کندم و برنج از کشور هند، پاکستان و قزاقستان به افغانستان میاید. ما به غیر از جلغوزه و چند هزار تن میوه دیگر صادرات نداشته ایم. ۹۹ در صد همه مواد اولیه ما از بیرون وارد می شود. برای اقتصاد مردم نیز هیچ کار صورت نگرفته، حکومت به یک معلم مکتب صد دالر معاش می پردازید زمانیکه یک معلم که بنیانگذار یک جامعه است در وضعیت بدی اقتصادی به سر می برد شما چگونه توقوع خدمت بهتر را از معلم میداشته باشید. حکومت نیتوانند که با آزادی زنان صرف در پایتخت کشور به رخ مردم بکشد که ما دست آورد داریم. هنوز هم زنان این کشور مورد شکنجه و آزار و اذیت قرار می گیرند. هنوز هم بالای زنان از سوی اربکیان و جنگ سالاری تجاوز جنسی صورت می گیرد هنوز هم زنان کشته می شود. شما از کدام دست آورد صحبت می کنید؟ تغییر صرف در زنده گی مردم سرمایه دار آماده، اگر آزادی زنان هم است صرف برای مردم پول دار بوده، زن فقیر افغان هنوز هم تحت ظلم و ستم زنده گی می کند.

پاسخ

من از طالبان حمایت نمی کنم چون من هرگز نمی توانم حملات انتحاری را فراموش کنم که این اشخاص بدبخت راه اندازی کردند و افغان های بی گناه را کشتند، اما حقیقت این است که در دوران طالبان، جامعه جهانی هیچ پول را به افغانستان کمک نکرد و وقتیکه چنین بود، پس بازسازی توسط چه میتوانست صورت بگیرد؟ جامعه جهانی طی ۲۰ سال گذشته میلیاردها دالر را به افغانستان آورد. اما اگر به سطح بازسازی دیده شود، بسیار اندک است. اگر راست بگویم، تنها سرک میدان هوایی کابل الی ارگ (کاخ ریاست جمهوری) ساخته شده است و دلیل آن این است که اگر خارجی ها از این راه بگذرند، بتوانند ببینند که بازسازی صورت گرفته است، در غیر آن، حتی اگر خود میدان هوایی با میدان های هوایی کشورهای دیگر مقایسه شود، سزاوار دیدن نیست. آنها عکس احمد شاه مسعود، جنگسالار معروف و ویران کننده کابل را در میدان هوایی نصب کرده اند. خرابه های که در تصویرخرگادی دیده می شود، خرابه های جاده میوند هستند و آنها در جریان جنگ بین جنگجویان مسعود و دوستم نابود شدند که نظام [حکومت] فاسد فعلی یکی آن را به حیث قهرمان و دیگر اش را به عنوان مارشال اعلام کرده است. در طی بیست سال گذشته ۵۰ در صد از کمک های فراهم شده به افغانستان توسط خارجی ها از یک راه و یا راه دیگر دوباره برده شده اند. ۳۰ الی ۴۰ فیصد آن توسط جنگسالاران ایتلاف شمال و کرزی غارت شدند، و تنها حدود ۲۰ فیصد آن در بازسازی افغانستان به مصرف رسیده است. دیگر نه تنها ولایت های دورافتاده، بلکه ولسوالی های ولایت کابل نیز فاقد ساختمان های مکتب هستند. به طور کوتا، اگر اردوی ملی، پولیس ملی و سکتورهای امنیتی در نظر گرفته نشود، در طول بیست سال گذشته افغانستان به طور کامل یک نظام فاسد، کثیف، بی نظم، چپاولگر وغیره داشت

پاسخ

من با نظر این شخص موافقم. در طول دو دهه ای گذشته میلیاردها دالر به افغانستان آمد، اما متأسفانه این پول به جیب های مافیا رفت و هیچ کار برای توسعه و رشد اقتصادی افغانستان انجام نشد. اگر این پول به طالبان داده میشد و اداره حکومت در دست آنها می بود، اکنون طالبان نیازهای افغانستان را برآورده کرده بودند، زیرا طالبان پول شویی نمی کنند و هیچ گونه فساد در نظام طالبان وجود ندارد.

پاسخ