صدای افشاشده ظریف نشان می دهد که سپاه پاسداران در تصمیم گیری ها تسلط دارد

این فایل صوتی مصاحبه با جواد ظریف وزیر خارجه ایران که به روز یکشنبه (۵ ثور) به رسانه ها راه یافت، در سراسر طیف سیاسی واکنش های جهانی را برآنگیخته و بحث ها، نظریات و نظریه های توطئه را برآنگیخته است.

این فایل ۱۹۰ دقیقه ای، از یک مصاحبه ویدیویی که به تاریخ ۴ ثور صورت گرفت، در حالی پدیدار شد که ظریف پیش از دور سوم مذاکرات در ویانا با هدف احیای مجدد توافق بین المللی در مورد برنامه هسته ای ایران، در یک سفر به عراق رفته بود.

در جریان این مصاحبه -- که بخشی از یک پروژه تاریخ شفاهی که هدف آن وضاحت بیشتر در مورد حکومت حسن روحانی رئیس جمهوری ایران بود -- وزیر خارجه ایران به طور مکرر تأکید می کند که بعض مسائل خاص ثبت نشده است.

ظریف در یک مصاحبه قبلی گفته بود که وی در تصمیم گیری های مربوط به سیاست خارجی نقشی ندارد. وی موقف خود را در این فایل صوتی افشاشده تکرار می کند.

وی با افزودن اینکه بسیاری از تندروها عادی شدن روابط ایالات متحده و ایران را نمی خواهند، می گوید که در زمان مذاکراتی که به توافق هسته ای سال ۱۳۹۴ انجامید که به نام برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نیز معروف است، از پشت خنجر خورد.

ظریف با بیان کردن اینکه محمود احمدی نژاد رئیس جمهور پیشین وی را نمی پسندید و می خواست وی را به عنوان سفیر ایران در ملل متحد بیرون کند، گفت که «قدرت های بالاتر» (یعنی علی خامنه ای رهبر بزرگ) می خواستند که وی در وظیفه خود بماند.

ظریف گفت، زمانیکه وی دعوت روحانی برای وزیر خارجه شدن را از روی بی میلی پذیرفت، می دانست که یک «قهرمان نه بلکه یک قربانی خواهد شد».

وی در این مصاحبه به طور مکرر تأکید کرد که رژیم تهران حضور منطقه ای و سیاست های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در اولویت قرار می دهد.

وی می گوید که این پالیسی ها، که توسط قاسم سلیمانی فرمانده فقید نیروی قدس سپاه پاسداران طراحی و فیصله شده اند، در دوران حاکمیت سلیمانی به طور دوامدار نسبت به دیپلوماسی ترجیح داده می شدند.

سلیمانی دیپلوماسی را در معرض خطر قرار می داد

ظریف گفت که حتی اگر موقف های سپاه پاسداران به دیپلوماسی و سیاست خارجی ایران «تا ۲۰۰٪» آسیب می رسانید، سلیمانی برای دیپلوماسی مصالحه نمی کرد.

جان کیری وزیر خارجه پیشین ایالات متحده، چندین ماه پس از رسیدن به توافقات دیپلوماتیک، با توجه به مذاکرات ایران با قدرت های جهانی، وی را باخبر ساخت که تعدادی از پروازهای ایران ایر به سوریه شش برابر افزایش یافته است.

ظریف گفت که وی از این حقیقت آگاه نبوده است.

وی گفت که برای کمک کردن با تجارت هوایی کاهش یافته ایران، به تیم وی اجازه خریداری هواپیماهای جدید بوینگ و ایربس داده شده بود، اما افزایش ناگهانی تعداد پروازها به سوریه با استفاده از ایران ایر، این خریداری را به خطر انداخت.

علتش این بود که سلیمانی بدون اینکه به جز از رئیس اجرائیه ایران ایر به کسی بگوید، تصمیم گرفته بود که ایران ایر برای پروازهای سپاه پاسداران به سوریه «نسبت به ماهان ایر مصؤن تر» است.

در سال های اخیر پروازهای اعلام نشده از طریق شرکت دولتی ایران ایر و شرکت هوایی تحریم شده ماهان ایر در مورد فعالیت سؤال برانگیز هر دو شرکت هوایی به نمایندگی از رژیم ایران، سؤالاتی را ایجاد کرده است. این شرکت های هوایی متهم شده اند که سلاح ها و جنگجويان را به مناطق جنگ در سراسر منطقه، انتقال داده اند.

ظریف گفت که این اقدام سلیمانی روابط دیپلوماتیک را به خطر انداخت و فرصت خریدن هواپیماهای بیشتر را از بین برد.

وزیر خارجه گفت، وی در هفته یک بار با سلیمانی ملاقات می کرد اما این ملاقات ها برای بحث کردن در مورد امور کشور یا روابط برگزار نمی شدند. بلکه، به گفته وی سلیمانی پالیسی ها و ترجیحات منطقه ای خود را به اساس اولویت ترتیب می داد.

هزینه کردن بالای سپاه پاسداران 'ارزش ندارد'

ظریف بالای تندرو هایی که خواهان شکست دادن ایالات متحده و ارتش بزرگ آن هستند انتقاد کرد، و تأکید کرد که قدرت ایران در موشک ها یا تجهیزات نظامی نیست و این یک واقعیت ساده است که ایران نمی تواند بالای قدرت نظامی تکیه کند.

وی گفت، نقطه قوت جمهوری اسلامی باید حمایت مردم آن باشد که «با امنیت ملی مساوی می شود».

وی خاطر نشان کرد که سیاست خارجی تهران همواره بر اساس رویکرد «دوقطبی، دوره جنگ سرد» فیصله و بیان شده است و این نشان می دهد که حضور منطقه ای سپاه پاسداران همواره دیپلوماسی را تضعیف کرده است.

وی بعداً با اشاره به اینکه «این ارزش ندارد» گفت، ایران برای حضور منطقه ای سپاه پاسداران «بیشتر از آن هزینه کرده است که باید می کرد».

ظریف گفت که در مورد سقوط پرواز شماره ۷۵۲ خطوط هوایی بین المللی اوکراین به جز مقامات بلندرتبه سپاه پاسداران، نه روحانی، نه اعضای کابینه اش و نه کسی دیگری خبر داشتند.

وی گفت، یک روز پس از این حادثه وی تحت فشار قرار گرفت تا در این باره توییت کند و از اینکه سپاه پاسداران آن را هدف قرار داده است انکار کند، اما وی از این کار خودداری کرد.

وی افزود، زمانیکه وی از مقامات سپاه پاسداران خواست که اجازه دهند تا کابینه روحانی حقیقت را بداند تا شاید راه حلی پیدا کنند، آنها «طوری به طرفم نگاه می کردند که گویا من کفر گفته باشم».

نقش های مضر چین و روسیه

ظریف با تأکید بر ضرورت ادامه روابط تهران با روسیه و چین، در حالیکه با غرب به شمول ایالات متحده مذاکره کند گفت، چین و روسیه طرفدار ایران نیستند و آنها برای منافع خود با تهران روابط دارند.

ظریف گفت که بخشی از دلیل ترجیح دادن چین و روسیه به روابط تلخ تهران با ایالات متحده این است که آنها ترجیح می دهند که ایران را به عنوان یک «اولویت» (مشکل) برای ایالات متحده ببینند، تا که آنها در فهرست اولویت های واشنگتن بیشتر پائین بروند.

وی نقش مسکو در مذاکرات ایران با غرب را مضر توصیف کرد، تا حدی که سیرگی لاوروف وزیر خارجه روسیه تلاش کرد تا توافقات دیپلوماتیک در سال ۱۳۹۴ را به خطر بیاندازد.

ظریف گفت که لاوروف به طور مخفیانه برای گفتگو با کیری رفته بود، اما ظریف به طور اعلام نشده برای دیدار با همتای امریکایی خود وارد صحنه شد و این دو اشخاص را با هم دید.

پیش از اینکه لاوروف در آن شب به مسکو برود، وی به ظریف و کیری گفت که ایران و ایالات متحده نخواهند توانست تا در مورد یک مسئله خاص به توافق برسند.

ظریف گفت، وی در واکنش به لاوروف گفت که این موضوع «هیچ ربطی به شما ندارد».

این مصاحبه باعث خشم تندروها شد

اظهارات ظریف در فایل افشاشده صوتی به ویژه در مورد سلیمانی و سپاه پاسداران باعث خشم تندرو ها در داخل ایران شده است که بعضی از آنها وی را به خیانت متهم کرده اند.

قانونگزاران از پارلمان ايران (مجلس) که اکثريت آنها محافظه کار هستند، می خواهند که در مورد فایل صوتی افشاشده تحقیق صورت بگیرد و آنها به جرم «توهين به سليمانی» خواستار مجازات ظريف شدند.

چندین نفر بالای ظریف بیشتر حمله کردند و گفتند که وی از خطوط سرخ رژیم بی خبر به نظر می رسد، در حالیکه بسیاری از محافظه کاران برجسته وی را به «غربی شدن» متهم کردند.

روزنامه فوق العاده تندرو کیهان که ظریف مدیر مسؤلش را در این مصاحبه ذکر کرده بود، وزیر خارجه را به شدت مورد انتقاد قرار داد. یک سرمقاله کیهان خواستار جایگزینی ظریف در مذاکرات ۱۴۰۰ برای احیای مجدد برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شد.

کیهان به روز دوشنبه در مورد ظریف یک مقاله طعنه آمیزی را پخش کرد که در آن به افشاشدن قصدی این فایل صوتی اشاره شده بود.

سخنگوی حزب محافظه کار ائتلاف اسلامی ظریف را مورد انتقاد قرار داد و گفت که فایل صوتی که به رسانه های بیرونی افشاشده است، اشتباه کوچکی نیست.

در همين حال، اصلاح طلبان و ميانه روها افشاگران را متهم کردند که برای مختل کردن مذاکرات آينده در ويانا تلاش می کنند، و آن را يک کمپاین بدنامی عليه ظريف توصیف کردند.

منتقدین از جمهوری اسلامی می گویند، از آنجا که ظریف بخشی از نظام است، وی اجازه ندارد که بالای آن انتقاد کند و اگر وی با بخش هایی از نظام مشکل داشته باشد، باید استعفاء دهد.

ظریف و وزارت خارجه واکنش نشان دادند

ظریف به روز سه شنبه یک کلیپ کوتاهی را بدون اینکه مستقیماً به این مصاحبه اشاره کند، در انستاگرام پخش کرد. وی در یک اشاره ظاهری به پروژه تاریخ شفاهی گفت، «ما باید در مورد خداوند (ج) و مردم فکر کنیم، ما نباید نگران تاریخ باشیم».

همچنان به روز سه شنبه، روحانی برای اولین بار به این مصاحبه افشاشده واکنش نشان داد و به وزارت استخبارات خود دستور داد تا افشاگران را شناسایی کند. حکومت گفت که این فایل «دزدیده شده» است.

وزارت خارجه ایران پیش از این فایل صوتی افشاشده را «انتخابی» و «قطع» توصیف کرده بود.

این وزارت گفت، در صورت موافقت ادارات مربوطه، این مصاحبه را که بر اساس ادعای این وزارت «هفت ساعت» طولانی است به طور کامل منتشر خواهد کرد و تأکید کرد که بر اساس ادعای آن ظریف در بخش های منتشر نشده دیگر آن، از سلیمانی ستایش کرده است.

در پایان مصاحبه، مصاحبه کننده از ظریف می خواهد که برای آینده، برای تاریخ چیزی بگوید، و می گوید که ممکن وی رئیس جمهور آینده یا معاون رئیس جمهور باشد یا ممکن در لباس خوابش در خانه نشسته باشد.

ظریف در پاسخ می گوید، احتمال دیگر این است که وی -- با لباس های خطی -- که بر زندانی شدن دلالت می کند، در کدام جای دیگری باشد.