با کاهش قدرت در افغانستان و خاور میانه، القاعده در افریقا سر خود را بلند کرد

با فروپاشی پایگاه قدرت تاریخی القاعده در افغانستان، کاهش حمایت از این گروه در خاورمیانه، و کشته شدن رهبران آن یکی پس از دیگری، این گروه افراطی برای بقا و مشروعیت به دنبال وابستگان افریقایی خود است.

بر اساس گزارش های اطلاعاتی ایالات متحده که در ماه سنبله ۱۴۰۲ خورشیدی منتشر شد، این گروه در افغانستان، جایی که اکنون «کمتر از ۱۲ عضو اصلی دارد و در نقطه پایین تاریخی» فعالیت می کند، تلاش کرده است تا حضور خود را حفظ کند.

طبق تحلیلی که در واشنگتن پست منتشر شده است، این حالت جزئیات از دست دادن رهبری، انسجام، تعهد درجه و یک محیط محلی سازگار توسط گروه را نشان می دهد و به عنوان «جنازهء ای برای القاعده» وانمود می شود.

در این گزارش آمده است که حضور این گروه در افغانستان در حال حاضر بیشتر شبیه «یک خانه سالمندان برای اشخاص مسن القاعده» است تا یک پایگاه عملیاتی.

خلای رهبری این گروه را بیشتر تضعیف کرده است.

پس از کشته شدن ایمن الظواهری، رهبر القاعده، در حمله هواپیماهای بدون سرنشین ایالات متحده به محل اقامت وی در کابل، این گروه به طور رسمی جانشین خود را معرفی نکرده است.

در حالی که سیف العدل به عنوان امیر بالفعل ظاهر شده است، اقامت وی در ایران جنجال هایی را در داخل و خارج از گروه به راه انداخته است و مشخص نیست که او چقدر نفوذ یا اقتدار دارد.

فروپاشی در خاورمیانه

خبرگزاری فرانسه گزارش داد که آخرین ضربه به القاعده در ماه جدی زمانی وارد شد که حراس الدین، گروه وابسته به آن در سوریه، انحلال خود را به دنبال دستورات «فرماندهی عمومی» القاعده اعلام کرد.

به گفته دیده بان حقوق بشر سوریه، حراس الدین برای جلوگیری از درگیری با تحریر الشام، وابسته سابق القاعده، منحل شد. تحریرالشام در سال ۱۳۹۵ خورشیدی از این گروه جدا شد و اکنون خواسته است تا همه گروه های مسلح در سوریه منحل شود.

حملات ایالات متحده رهبری حراس الدین در سوریه را از بین برد و محمد صلاح الزبیر از مقامات ارشد در ماه جدی، مروان بسام عبدالرؤف در ماه سنبله و ابو عبدالرحمن المکی در ماه اسد کشته شدند.

یکی از عناصر سابق القاعده که از این گروه جدا شده است، بینشی از وضعیت ضعیف این گروه را ارائه کرد.

این شخص جدا شده در سال ۱۴۰۲ خورشیدی به الشرق الاوسط گفت، «القاعده توانایی برقراری ارتباط با هسته های خود، قاچاق افراد برای تشکیل هسته های جدید، عضوگیری در کشورهای دوردست و تامین مالی آن طرف ها را از دست داده است.»

شخص جدا شده گفت، «شاخه های القاعده درگیر نگرانی های محلی شده اند»، و افزود که «القاعده در یمن مشکلات غیرقابل تصوری دارد و به سختی می تواند کار را در داخل یمن سازماندهی کند، و نگرانی آن اکنون بقا است.»

این امر القاعده را وادار کرده است تا برای حفظ شهرت و و تضمین بقای خود به گروه های افراطی مانند الشباب و جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جی ان آی ام) در سومالیا و ساحل منتظر بماند.

بر اساس ارزیابی های استخباراتی، وابستگان افریقایی بیش از حد خشونت آمیز القاعده، دور از مرکز سابق خود در افغانستان-پاکستان، اکنون تلاش می کنند تا به هسته ضعیف این گروه مشروعیت ببخشند.