تبادله زندانیان با طالبان با وجود قول های متزلزل جنگجویان صورت گرفت

کابل -- طالبان و منابع امنیتی افغان به ای اف پی گفتند، یک معاوضه زندانیان که برای مدت طولانی انتظارش می رفت، شامل سه فرمانده شبکه حقانی و دو استاد پوهنتون امریکایی افغانستان، اتفاق افتاده است.

یک منبع محلی پولیس سه شنبه (۲۸ عقرب) گفت، «صبح امروز حدود ساعت ۱۰:۰۰ صبح دو استاد پوهنتون امریكایی در ولسوالی نوبهار در ولایت زابل آزاد شدند. آنها توسط هلیکوپترهای امریکایی از زابل بیرون انتقال شدند.»

طالبان این تبادله زندانیان را در اعلامیه ای تائید کردند و گفتند که این گروه ۱۰ سرباز افغان را نیز آزاد کرد.

در این اعلامیه آمده است، «این اقدامات یک گام به پیش با حسن نیت و ایجاد کردن اعتماد است که می تواند به روند صلح کمک کند.»

منابعی به طلوع نیوز گفتند، این سه فرمانده شبکه حقانی، عصر دوشنبه (۲۷ عقرب) از زندان بگرام آزاد شدند و به دوحه پرواز کردند که در آنجا تحت «بازداشت خانگی» باقی خواهند ماند.

در جمع این فرماندهان انس حقانی نیز شامل است، که در سال ۱۳۹۳ دستگیر شد و برادر کوچکتر سراج الدین معاون رهبر طالبان و پسر جلال الدین، مؤسس شبکه حقانی می باشد.

دو نفر دیگر حاجی مالی خان، که گفته می شود کاکای سراج الدین است، و عبدالرشید برادر محمد نبی عمری، عضو دفتر سیاسی طالبان در قطر، هستند.

آنها در بدل دو استاد پوهنتون امریكایی افغانستان كیفین كینگ ۶۳ ساله، یک شهروند امریكا و تیموتی ویکس ۵۰ ساله استرالیایی، معاوضه شدند.

کینگ و ویکس از ماه اسد سال ۱۳۹۵، هنگامی که افراد مسلح وسیله نقلیه آنها را در کابل کمین کرده و آنها را ربودند، توسط طالبان نگه داشته شده اند.

شبکه حقانی یک متحد معروف طالبان، به دلیل استفاده زیاد از بمب گذاران انتحاری علیه مردم ملکی افغان، نیروهای امنیتی و سربازان ناتو به رهبری ایالات متحده، شهرت دارد.

وعده های دروغین طالبان

رئیس جمهور اشرف غنی به تاریخ ۲۱ عقرب، این مبادله زندانیان را اعلام کرد و گفت این تصمیم «بسیار سخت و لازم» بوده است.

اما سوالات چند روز بعد پدید آمدند و مقامات و ناظران تقصیر این تأخیر را وعده های معروف طالبان با نیت ناپاک، دانستند.

صدیق صدیقی، سخنگوی غنی روز شنبه (۲۵ عقرب) در تویت نوشت، «عدم توانایی طالبان در تحقق شرایط باعث ایجاد تأخیر در معاوضه شده است.»

صدیق باقری، یک تحلیلگر امور سیاسی در کابل گفت، طالبان یک بار دیگر با شکستن قول خود تبادله زندانیان را مختل کردند.

وی گفت، «حکومت افغان با مشورت با شرکای بین المللی خود این تصمیم را گرفته بود که سه زندانی طالبان را با دو استاد [پوهنتون امریکایی افغانستان] به عنوان اراده خوب برای شروع روند صلح و کاهش خشونت، انجام دهد.»

وی گفت، «شرایط این بود كه سه زندانی طالبان باید قانون اساسی افغانستان را بپذیرند و به میدان نبرد برنگردند و طالبان نیز باید دو استاد پوهنتون امریکایی افغانستان را آزاد كنند. متأسفانه، طالبان سطح خشونت را پائین نیاورده و حتی حملات تروریستی را در بسیاری از مناطق کشور انجام داده اند ... و تعدادی از مردم ملکی را کشته و زخمی کردند.»

داود راوش یک استاد پوهنتون کابل گفت، «حکومت افغان و ایالات متحده صادقانه وعده های خود را عملی کردند. اما طالبان، مثل همیشه به قول خود ایستاده نشدند، زیرا آنها یک حمله انتحاری را در كابل انجام دادند كه باعث شد مردم ملکی به شمول كودكان فقط یک روز پس از اعلام آزادسازی زندانیان طالبان، كشته شوند.»

به تاریخ ۲۲ عقرب، هنگامی که یک مینی بوس مملو از مواد منفجره در ساعت مزدحم صبح کابل منفجر شد، دست کم ۱۲ نفر کشته شدند – به شمول دست کم سه کودک -- و ۲۰ نفر زخمی شدند.

ادعای مسؤلیت بلافاصله وجود نداشت. هم طالبان و هم داعش در این شهر فعالیت دارند.

راوش گفت، «طالبان قول داده اند که همه شرایط را برای انجام دادن معاوضه عملی می کنند، اما آنها این کار را نکردند.»

صدیقی در تویت نوشت، غنی به روز دوشنبه با مایک پومپئو، وزیر امور خارجه امریكا و رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی امریكا برای بررسی مراحل لازم برای اجرای این معاوضه زندانیان صحبت كرد.

مقامات امریكا مجدداً حمایت خود را از تصمیم غنی اعلام كردند و توافق كردند كه در صورت برگشت این گروه از وعده های خود، «همكاری نزدیک برای پاسخگویی به هرگونه خشونت احتمالی طالبان خواهند کرد.»

«هر دو طرف توافق کردند که آتش بس و یا کاهش خشونت شرط لازم برای شروع مذاکرات بین الافغانی برای دستیابی به یک توافق سیاسی می باشد.»

صدیقی در تویت خود نوشت، مقامات امریکایی از عملکرد نیروهای دفاعی و امنیتی ملی افغان، به شمول تلاش های مداوم آنها برای از بین بردن پناهگاه های امن شعبه خراسان داعش در ولایت ننگرهار، ستایش کردند.

وی گفت، «آنها مجدداً حمایت امریكا از این نیروها را تأكید كردند تا افغانستان دیگر هرگز به عنوان یک پلاتفورم برای تروریزم بین المللی مورد استفاده قرار نگیرد.»

شکافها بین مقام های طالبان

تحلیلگران می گویند، یکی از دلایل تأخیر، اختلاف فزاینده بین جناح های رهبری طالبان و جنگجویان این گروه در ساحه جنگ بوده است.

داود کلكانی، عضو سابق ولسی جرگه گفت، «دلایلی كه مانع از سرگیری مذاكرات صلح و تعویض زندانیان شد این است كه شماری از فرماندهان طالبان كه در جبهه نبرد هستند، از رهبران خود كه مذاكرات [صلح] را پیش می برند، دیدگاه های مختلفی درباره جنگ و صلح دارند.»

وی گفت، این شکاف از زمانی ناشی می شود که ملا هبت الله آخوندزاده رهبر طالبان شد، و یک گروه انشعابی طالبانهیچ وقت وی را نپذیرفت.

کلکانی گفت، «طالبان که سالها به نام 'جهاد' علیه امنیت و نیروهای امنیتی افغان و بین المللی می جنگند و هنوز هم در جبهه نبرد حضور دارند، هیچ مذاکره، تعویض یا توافق با حکومت و جامعه جهانی را قبول ندارند -- که این برخلاف آنچه رهبرانشان در قطر تلاش می كنند، است. اگر توافق صلح یا هر معامله دیگری حاصل شود، آنها می گویند 'جهاد' چندین ساله آنها به زیر سؤال می رود.»

امین الله شارق، یک تحلیلگر امور سیاسی در کابل گفت، «فرماندهان پائین رتبه طالبان که جنگ را اداره می کنند، با تصامیم رهبران خود موافق نیستند.»

وی گفت، «این بخش از طالبان بر این باورند که آنها برای دستیابی به اهداف طالبان در کنار جنگجویان خود می جنگند، در حالی که اینها جان خود را از دست می دهند، حملات انتحاری می کنند و اسیر می شوند، اما رهبران آنها در خانه ها و هوتل های لوکس زندگی می کنند.»

«آنها فکر می کنند که رهبران آنها سعی می کنند اعضای خانواده خود را آزاد کنند اما نه آنعده جنگجویانی که سالها در زندان بوده اند.»

[سلیمان از کابل در این گزارش کمک کرده است.]