حقوق زنان

زنان تجار برای حفظ کردن تجارت ها در بلخ با محدودیت ها مبارزه می کنند

گزارش از محمد قاسم

یک زن در دوکان خود در بازار رابعه بلخی به تاریخ ۲ قوس در شهر مزارشریف ولایت بلخ با مشتریان صحبت می کند. [تصویر از ذبیح الله لبیب پور]

یک زن در دوکان خود در بازار رابعه بلخی به تاریخ ۲ قوس در شهر مزارشریف ولایت بلخ با مشتریان صحبت می کند. [تصویر از ذبیح الله لبیب پور]

کندز -- تعدادی از زنان افغان در بازاری که برای زنان در شهر مزارشریف ولایت بلخ تأسیس شده است، به کار خود ادامه می دهند.

بازار رابعه بلخی در سال ۱۳۹۰ با هدف توانمندسازی زنان و ایجاد شدن فرصت های تجارتی تأسیس شده است.

این بازار که در قسمت جنوبی این شهر موقعیت دارد و ۶۰ باب دوکان این مارکیت که به زنان تعلق دارند، پس از سقوط حکومت قبلی در ماه اسد هنوز فعال است.

دختران و زنان از ماه اسد بدینسو از کاهش حقوق خود رنج برده اند.

در دوران حکومت قبلی، بیش از ۲۷٪ کارمندان دولت زنان بودند. اکنون به آنها گفته شده است که تا امر ثانی در خانه بمانند و حق کار کردن زنان هنوز زیر سؤال است.

حکومت جدید همچنان دختران را از رفتن به مکتب پس از صنف ششم منع می کند.

با وجود کاهش فعالیت در این بازار، زنان هنوز هم با وجود ناملایمات به کارهای خود می آیند.

حبیبه امینی رئیس بازار رابعه بلخی گفت، تجارت هایی که قبل از ماه اسد در این بازار رونق داشتند، اکنون در زمینه فروشات کاهش می یابد.

امینی به سلام تایمز گفت، «در مجموع ۶۰ باب دوکان در این بازار برای زنان وجود دارد. قبلاً در هر دوکان حدود پنج زن کار می کردند و آنها سمینارها، نمایشگاه ها و برنامه هایی را برگزار می کردند.»

وی گفت، اکنون در هر دوکان یکی یا دو زن کار می کنند.

وی افزود، این بازار در زمینه توانمندسازی ظرفیت تجارتی زنان نقش مهمی را ایفا کرده و با آنها کمک کرده است تا از نظر اقتصادی خودکفا شوند و در اقتصاد خانواده هایشان کمک کنند.

شفیقه تیموری یکی از دوکانداران در این بازار به سلام تایمز گفت، «در گذشته برای زنان در مزارشریف هیچ بازاری وجود نداشت زیرا زنان از لحاظ فرهنگی اجازه نداشتند که با مردان تجارت کنند.»

تیموری گفت، «اکنون که یک بازار مشخص برای زنان وجود دارد، ما می‌ توانیم در مورد چالش ‌های تجارتی بحث کنیم، تجربه های خود را شریک بسازیم و راه‌ حلی را برای مشکلات پیدا کنیم.»

حمایت از خانواده ها

این بازار همچنان به زنان این امکانات را فراهم می سازد که در جریان بحران بشری فزاینده در افغانستان، برای خانواده های خود غذا تأمین کنند.

حلیمه فقیری یک فروشنده در این بازار که از سال ۱۳۹۶ بدینسو کار می کند گفت که وی می تواند به اندازه کافی درآمد کسب کند تا بتواند ضرورت های خانواده خود را رفع کند و مصارف مکتب فرزندانش را بپردازد.

وی در دوکان خود نان خانگی، سمبوسه ها، بولانی و انواع دیگر غذاها را تهیه کرده و می فروشد.

وی گفت، «من از خداوند متعال (ج) سپاسگزارم که تجارت من جریان دارد. من می توانم روزانه حدود ۶۰۰ افغانی (۵.۷۱ دالر) درآمد کسب کنم و درآمد من ضرورت های خانواده ام را برآورده می سازد.»

تعدادی از زنانی که شوهرهای خود را از دست داده اند از جمله کسانی هستند که در این بازار کار می کنند.

محنسه ۴۲ ساله که هشت سال قبل شوهرش را در یک حادثه ترافیکی در شهر مزارشریف از دست داده است گفت که وی پس از رویارویی با مشکلات و چالش های فراوان از نظر اقتصادی به خودکفایی رسیده است.

وی به سلام تایمز گفت، «من به مدت سال ها سخت تلاش کردم و مصارف گزافی را متحمل شدم و تلاش هایم بالاخره نتیجه دادند. من بسیار خوشحالم که اکنون می توانم ضرورت های خانواده ام را برآورده کنم.»

محنسه گفت، دوکان وی در ماه اسد برای چند روز بسته بود اما اکنون دوباره برای تجارت باز است.

ضیاءالدین بشردوست یک باشنده مزارشریف به سلام تایمز گفت، جلوگیری از کارکردن زنان نه تنها چالش های اقتصادی را در افغانستان افزایش می دهد، بلکه در میان خانواده ها در سراسر کشور باعث افزایش فقر می شود.

وی گفت، اگر زنان و دختران مانند گذشته در سکتورهای مختلف اجازه کارکردن داشته باشند، آنها قادر خواهند بود که وضعیت اقتصادی خود را بهبود بخشند و در کاهش فقر در سطح خانواده کمک کنند.

وی افزود، «اگر زنان فرصت کارکردن در کدام سکتور را به دست آورند، آنها می توانند یک تفاوتی را ایجاد کنند.»

نفیسه مجیدی که در این بازار صنایع دستی را می فروشد گفت، «زنان بلخ ثابت کرده اند که تحت هر گونه شرایطی آماده هستند تا بیرون از خانه های خود کار کنند.»

مجیدی از جامعه بین المللی خواست که به حمایت از زنان افغان ادامه دهند و نگذارند که دستاوردهای دوران سال های ۱۳۸۰ الی ۱۴۰۰ کم رنگ شود.

ظرفیت های زنان

نسرین حبیبی یک فعال حقوق زنان در قندز گفت، زنان با اشتراک کردن در فعالیت های مختلف در ۲۰ سال گذشته، خودشان و ظرفیت های خود را ثابت کرده اند.

وی افزود، «زنان و دختران نصفی از جامعه را تشکیل می دهند و اگر آنها از کارکردن محروم شوند، این امر به معنای ضعیف شدن نصفی از جامعه است.»

حبیبی گفت، «زنان نیز مانند مردان در دو دهه گذشته تحصیل کرده و پیشرفت کرده اند. بنابراین، زنان و دختران تحصیل کرده باید فرصت داشته باشند که در بیرون از خانه هایشان در ادارات دولتی و سکتور خصوصی کار کنند.»

وی از مقامات خواست تا همه محدودیت‌ های زنان را متوقف کرده و به آنها اجازه دهند تا مانند مردان در جامعه اشتراک کنند.

محمد حسن انصاری معاون اتاق تجارت و صنایع بلخ یک نهاد خصوصی گفت، مشارکت زنان در صنایع دستی و سایر تجارت ها هنوز هم در این ولایت رونق دارد و مقامات باید برای رشد اقتصاد و تجارت زنان تجار، فرصت های بیشتری را فراهم کنند.

وی گفت، «زنان در بسیاری از سکتورها به ویژه در تولید قالین ها، صنایع دستی و مواد غذایی نقش مهمی را بازی کرده اند. علاوه بر این، زنانی وجود دارند که جواز تجارتی دارند و حتی بعضی از آنها تولیدات خود را صادر کرده اند.»

آیا شما این مقاله را می پسندید؟

4 دیدگاه

شیوه نامۀ بیان دیدگاه ها * نشان دهندۀ فیلد اجباری است 1500 / 1500

۵. مردان باید از حقوق زنان آگاه ساخته شوند. شورای ملی، وزارت عدلیه و وزارت امور پارلمانی می توانند با همکاری یکدیگر ماده ای را در قانون از سوی پارلمان معرفی کنند تا مردان را در مورد حقوق زنان آگاه کنند. ۶. دولت باید کورس های سواد آموزی را ایجاد کند و آموزش اجباری شود. وزارت معارف می تواند نقش اساسی در این زمینه داشته باشد. در صورت تطبیق راهکارهای فوق بدون شک مشکلات اقتصادی زنان افغانستان تا حد زیادی حل خواهد شد.

پاسخ

ج. آموزش های حرفه ای مانند صفاکاری، مربع سازی، مرغداری، زراعت، پرورش حیوانات و خیاطی باید ایجاد شوند. وزارت های زراعت و معارف می توانند نقش مهمی را بازی کنند. د. برای زنان فقیر و بیوه ای که در نزدیکی شهرها زندگی می کنند، باید کارخانه های کوچکی ایجاد شوند تا زنان بتوانند در آنجا کار کنند. ۳. تطبیق کردن قانون: الف) راه اندازی آموزش های جدید برای تسهیل کردن زندگی زنان ب) برخورد قانونی سخت و جدی با هر کسی که بالای زنان ظلم می کند ج) ذهنیت سازی مردان، ایجاد کردن یک خط تیلیفونی برای رسیدگی به مسائل حقوقی زنان، تا زنان بتوانند بدون خجالت مشکلات و آگاهی خود را شریک بسازند. این خط باید در هر منطقه افغانستان وجود داشته باشد. وزارت مخابرات و وزارت عدلیه می توانند در این زمینه کمک کنند. ۴. رواج ها و سنت ها باید مطابق قانون باشند. زمانی که یک زن بیوه و بی اولاد باشد، وی به عنوان بی احتیاط در نظر گرفته می شود و ملکیتش دزدی می شود. وی یا به طور اجباری به ازدواج درآورده می شود و یا به خانه پدرش فرستاده می شود. حقوق وی باید توسط قانون محفوظ باشد. وزارت های عدلیه، داخله و حج و اوقاف و شورای ملی می توانند در این زمینه نقش مهمی را بازی کنند. ۵. مردان باید از حقوق زنان آگاه شوند. شورای ملی، وزارت عدلیه و وزارت امور پارلمانی می توانند با همکاری یکدیگر، چنین ماده ای را از طریق ولسی جرگه در قانون معرفی کنند تا مردان را در مورد حقوق زنان آگاه سازند. ادامه دارد

پاسخ

نبود امنیت، نبود یک میکانیزم کامل برای حفاظت از حقوق زنان، عدم تطبیق قانون، رسوم و سنت های بد، رواج های نامناسب، سلطه جویی مردان و بی سوادی از مشکلات عمده برای رشد اقتصادی زنان افغان هستند. در کشوری که یک جنگ بی پایان در آن جریان دارد و زندگی در قریه جات دورافتاده و مناطق شهری از هم فاصله دارند، مکاتب وجود ندارند، بازار و فابریکات وجود ندارند، حکومت ضعیف است، حاکمان مرد وجود ندارند و قوانین اسلامی تطبیق نمی شوند. زمانی که یک زن بیوه می شود و اولاد نداشته باشد و میراث آنها تعین می شود، مردم قوانین اسلام را نمی دانند. دارایی شوهرش به خاطر نداشتن پسر دزدی می شود، این همه عوامل باعث فقر زنان می شود، و اینها عوامل اصلی مشکلات اقتصادی زنان هستند. راه های حل: ۱. وزارت های داخله، دفاع ملی و ریاست امنیت ملی می توانند در تأمین امنیت نقش مهمی را بازی کنند. اگر امنیت برقرار شود، زنان فرصتی خواهند داشت تا زندگی روزمره خود را پیش ببرند. ۲. برای حفاظت از حقوق زنان باید با در نظرداشت موارد ذیل یک مکانیزم جامع ایجاد شود: الف. برای زنان در روستاها باید یک بازار زنانه ایجاد شود تا آنها صنایع دستی خود را به فروش برسانند. حکومت می تواند این کار را از طریق سازمان های غیردولتی انجام دهد. وزارت های تجارت و اقتصاد و اتاق تجارت و صنایع می توانند بسیار کمک کنند. ب. برای زنان در شهرها نیز باید بازارهایی ایجاد شود. ادامه دارد

پاسخ

این نوع بازارها باید برای زنان در جامعه افغانستان ساخته شوند، زیرا حتی اگر یکی از اعضای مرد خانواده یک زن را همراهی نکند، وی می تواند بدون ترس از چنین بازار اجناس مورد نیاز خود را خریداری کند. با این حال، اخیراً فقط محدودیت ها علیه زنان در افغانستان افزایش یافته است، در حالیکه چنین امکانات برای آنها فراهم نمی شوند. اگر حکومت طالبان فقط می خواهد که با مردان کار کند، بهتر است که آنها چنین بازارها و مراکز تجارتی دیگری بسازند تا سخنان آنها اهمیت پیدا کنند. در این صورت اگر آنها محدودیت ها را وضع کنند، مردم با مشکلاتی روبرو نخواهند شد.

پاسخ