ایران با سوء استفاده از بحران اقتصادی افغانستان در تلاش آنست تا حق آبه را تامین کند

کابل -- ناظران افغان می گویند که مقامات ایرانی از وضعیت بحرانی اقتصادی افغانستان برای فشار بر کابل بر سر جریان آب رودخانه هلمند استفاده بد می کنند.

به گزارش تهران تایمز، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، به تاریخ ۶ اسد گفت که اجازه دادن به تهران برای استفاده از حقوق آب خود به عنوان یک شاخص اساسی برای پایبندی افغانستان به تعهداتش تحت قوانین بین المللی پنداشته می شود.

امیرعبداللهیان این اظهارات خود را یک روز پس از افتتاح فاز دوم بند ۱۰۰ مگاوات کجکی توسط افغانستان بر روی رود هلمند ارائه کرد.

وی با اشاره به اینکه ولایت سیستان و بلوچستان در جنوب شرق ایران به آب رود هلمند وابسته است، هشدار داد که عدم رفع سریع این مشکل می تواند به سایر زمینه های همکاری بین دو کشور آسیب برساند.

او گفت که یک هیئت عالی رتبه از وزارت انرژی ایران برای رفع موانع باقیمانده که مانع برداشت مستقیم آب از رود مذکور توسط ایران می شود، به افغانستان سفر خواهد کرد.

بر اساس معاهده آب رود هلمند سال ۱۳۵۲ بین افغانستان و ایران، ایران حق دریافت ۲۶ متر مکعب آب در ثانیه از این رودخانه را دارد.

برای چندین دهه، ایران سالانه بیش از میلیاردها متر مکعب آب رایگان دریافت کرده است، اما بندهای افغانستان اکنون آغاز به حفظ کردن آب در افغانستان کرده است.

تلاش مقامات ایرانی برای ایفای نقش قربانی مدت هاست که ناظران افغان را عصبانی کرده است.

نجیب آقا فهیم، استاد پوهنتون کابل و محقق مسائل آب می گوید، «تغییرات اقلیم و خشکسالی های منظم در سال های اخیر باعث کاهش سطح آب رودخانه هلمند شده است. در چنین مواردی بر اساس توافق نامه ایران و افغانستان، حق آبه ایران نیز کاهش می یابد.»

فهیم که پیش از این به عنوان وزیر دولت برای مدیریت آفات و رئیس قراردادها در وزارت امور خارجه کار کرده است،گفت، «بنابراین، ایرانی ها حق شکایت ندارند.»

وی گفت، «از آنجایی که افغانستان از خشکسالی های منظم رنج می برد و سطح آب کاهش یافته است، موضع و خواسته های جدید مقامات ایران در مورد حقوق آب، نقض معاهده است.»

فهیم گفت، «ایران در ۴۰ سال گذشته به طور منظم چندین برابر بیشتر از آنچه که دو طرف توافق کرده بودند، آب دریافت کرده است.»

او گفت، «مقامات ایرانی با بهره گیری از آشفتگی و بی ثباتی کنونی، شرایط وخیم اقتصادی و بیکاری در افغانستان، تلاش می کنند از ابزارهای مختلف فشار برای رسیدن به اهداف و خواسته های خود در افغانستان استفاده کنند.»

فشار بر کابل

فهیم گفت، «دریافت آب رایگان با نقض معاهده یکی از اهداف اصلی ایران است.»

نامبرده گفت، «ایران به شدت به هر قطره آبی که از افغانستان بیاید نیاز دارد. دولت این کشور تحت فشار شدید شهروندانش بوده است زیرا در ماه های اخیر شاهد اعتراضات متعددی از سوی ایرانیان بوده ایم که دولت خود را به بی کفایتی و سوءمدیریت آب و محیط زیست متهم می کنند.»

او گفت، «حکومت ایران هیچ پاسخی به شهروندان خود ندارد، از این رو، همسایه فقیر خود را که گرفتار بسیاری از مشکلات دیگر شده است، متهم به عدم پایبندی به معاهده آب می‌کند تا افکار عمومی را فریب دهد و ناتوانی و سوء مدیریت حکومت ایران را پنهان کند.»

فهیم افزود، «موضع اخیر مقامات ایرانی در خصوص حقوق آب ایران دارای انگیزه های سیاسی است.»

وی گفت، «از یک سو، آنها می‌خواهند ملامتی مشکل خشکسالی و کم‌آبی در منطقه سیستان و بلوچستان را به گردن افغان‌ها بیندازند و از سوی دیگر به طرف افغان فشار بیاورند تا جریان آب از افغانستان به ایران ادامه یابد.»

او گفت، «مقامات ایرانی طرف افغان را متهم می کنند که بدون دلیل آب کامل خود را به آنها نمی دهد، اما واقعیت این است که علاوه بر آب رود هلمند، ایرانی ها از آبی که از سه یا چهار رود دیگر در فراه و سایر مناطق به قلمرو ایران می ریزد استفاده می کنند.»

فهیم گفت، «حکومت ایران با فشار بر افغانستان تلاش می‌کند تمام پروژه‌های عمرانی و اقتصادی را که افغانستان در رابطه با آب‌های خود اجرا می‌کند، متوقف سازد.»

به عنوان مثال، «ایرانی‌ها می‌خواهند پروژه‌های مربوط به بندهای کجکی، بخش‌آباد و سلما متوقف شود تا بتوانند به‌طور نامحدود از آب‌های افغانستان استفاده کنند که این برخلاف معاهده است.»

دامن زدن به درگیری

سلیم پیگیر، تحلیلگر امور سیاسی مقیم کابل، گفت، «حکومت ایران از ابزارهای مختلفی برای فشار بر افغانستان استفاده می کند.»

او گفت، Torturing and deporting refugees«شکنجه و اخراج پناهجویان، افزایش قیمت اشیای تجارتی که به افغانستان صادر می‌کند، دامن زدن به درگیری‌های قومی و مذهبی، و حتی حمایت از گروه‌های جنگی مختلف در افغانستان، از جمله ابزارهای اصلی فشار تهران است تا آب بیشتر را بدست آورد.»

پیگیر گفت، «ایران با آغاز جنگ‌های داخلی در افغانستان در ۴۰ سال گذشته، ضربه بزرگی به اقتصاد افغانستان وارد کرد، کشور ما را بی‌ثبات کرد و میلیون‌ها افغان را مجبور به مهاجرت به منظور دریافت آب رایگان بیشتر بر خلاف معاهده کرد».

وی گفت، «اما حال زمان آن فرا رسیده است که بهای همه اینها را بپردازند.»

عمر نهضت، تحلیلگر امور سیاسی مستقر در کابل می گوید، «متأسفانه همسایگان افغانستان به ویژه ایران در طول تاریخ همسایگان خوبی با افغان ها نبوده اند.»

وی گفت، «ایرانی ها برای رسیدن به اهداف و منافع خود همواره تلاش کرده اند در افغانستان بحران سیاسی، امنیتی و اقتصادی ایجاد کنند.»

نهضت گفت، «ایرانی‌ها به جای کمک به افغان‌ها به‌عنوان یک کشور اسلامی و دارندهء یک زبان مشترک، تلاش می‌کنند تا وضعیت را بدتر سازند و از آن برای دریافت آب بیشتر استفاده کنند.»