پشیمانی بدهکاران: دریافت‌کنندگان وام‌های چینی ابراز تاسف می کنند

سرمایه گذاری چین در تاجیکستان «برای آینده ای مشترک» است، بر اساس تابلوهایی که بر روی ساختمان ها و پروژه ها در سراسر کشور با کمک های مالی و وام های ارائه شده توسط پیکنگ پرداخت شده است.

اما با وجود میلیاردها دالر بدهی به پیکنگ، ناظران می‌پرسند که آیا این وام ها مشروط است یا خیر.

تاجکستان ۱.۹۸ میلیارد دالر بدهی به بانک دولتی صادرات و واردات چین (اگزیم بانک) دارد که حدود ۶۰٪ از بدهی این کشور به قرض دهندگان خارجی در آغاز سال ۲۰۲۲ است.

ایرو ایشیانت به تاریخ ۳۱ جوزا گزارش داد که از ۱۳۱.۹ میلیون دالر بدهی بازپرداخت شده توسط تاجکستان در سال ۱۴۰۰، ۶۵.۲٪ میلیون دالر به چین پرداخته شد که تقریباً ۲۲ میلیون دالر از جمله سودهای جمع شده بود.

در همین حال، ساختمان جدید پارلمان تاجکستان با کمک ۲۵۰ میلیون دالری چین در حال ساخت است.

۱۲۰ میلیون دالر دیگر برای ساختن تالار شهر جدید نیز از پکینگ گرفته شده است.

پرویز ملاجانوف، متخصص علوم سیاسی تاجکستان، گفت، «همه اینها بسیار ناراحت کننده است.

او به ایرو ایشیا نت گفت، «این یک روند بسیار خطرناک است، به خصوص که بدهی های زیادی نیز وجود دارد.»

وی گفت، «انباشت بدهی چین مانند بازی کردن با آتش است. در هر لحظه، این می تواند بهانه ای برای گسترش سیاسی و جیوپولیتیک باشد.»

ملاجانوف گفت، «چین برای همه کشورها یک سیاست معیاری دارد، آنها باید نیروی کار خود را استخدام کنند، بنابراین افراد و منابع صنعتی خود را برای انجام همه پروژه ها می فرستند.»

نامبرده گفت، «چین به بازاری برای صنعت خود نیاز دارد.»

رازداری و رفتار ترجیحی

وام های چینی معمولاً به منظور ساخت یا تعمیرات اساسی زیرساخت های حمل و نقل یا پروژه های انرژی اعطا می شود که بسیاری از آنها تحت ابتکار کمربند و جاده پکینگ (بی آر آی) که به نام یک کمربند، یک جاده (او بی او آر) نیز شناخته می شود، تعلق می گیرد.

اما این وام‌ها آنقدر محرم هستند که معمولاً تعیین شرایط بازپرداخت بسیار دشوار است. همچنان، در بسیاری موارد کار به شرکت‌های دولتی چینی داده می شود و تعداد کمی از فرصت های کاری برای افراد محلی در نظر گرفته می شود.

ساخت راه آهن وخدت - یوون که مرکز و جنوب تاجیکستان را به هم متصل می کند، نمونه ای است که جزئیات آن مدت ها در خفا مانده بود.

در سال ۱۳۹۳، اگزیم بانک با دادن وام برای تکمیل راه آهن موافقت کرد.

با این حال، جمال الدین نورعلییوف معاون اول وزیر مالیه تنها در اواخر سال ۱۳۹۳به خبرنگاران گفت که حداقل ۶۸ میلیون دلار وام از اگزیم بانک برای تکمیل راه آهن استفاده شده است.

طبق گزارش ها، قرارداد کار را نیز شرکت ساخت و ساز راه آهن دولتی چین بدون فرآیند مناقصه آزاد بدست آورده است.

هنگامی که رئیس جمهور امام علی رحمان بخش راه آهن دوشنبه - کولاب را در ماه اسد سال ۱۳۹۵ افتتاح کرد، رسانه های دولتی تاجیکستان گزارش دادند که این پروژه ۱۲۵میلیون دالر هزینه داشته است.

رسانه های محلی گزارشی نداده اند که این پول از کجا آمده است یا چه کسی ساخت و ساز را تکمیل کرده است.

به همین ترتیب، اگزیم بانک عمدتاً با وام تقریباً ۲۹۰ میلیون دالری تلاش گسترده ای را برای تعمیرات اساسی جاده دوشنبه - چاناک از پایتخت تاجیکستان به ولایت سغد انجام داد.

این پروژه در سال ۱۳۸۵ آغاز شد و در سال ۱۳۹۲ به پایان رسید، و شرکت عظیم چاینا رود ایند بریج کارپوریشن قرارداد آن را گرفت -- که مسیر پول را به چین بازگرداند و بار بدهی را در تاجیکستان باقی گذاشت.

پشیمانی خریدار

تاجکستان تنها نمونه ای نیست که شرکت های چینی و کارگران چینی پروژه های زیربنایی بزرگی را می سازند که با وام های چینی پرداخت می شود.

مرکز عربی واشنگتن دی سی در گزارشی در ماه سرطان سال ۱۴۰۰ گفت که چندین کشور به دلیل استقبال از بی آر آی و بار بدهی های همراه، نوعی «پشیمانی خریدار» را تجربه کرده اند.

در این بیانیه آمده است، «بسیاری بر این باورند که پکینگ این «تلک بدهی» را عمداً برای کنترل دارایی‌های استراتژیک ایجاد کرده است.»

در این گزارش آمده است، «سرعت و قاطعیت پکینگ در پیگیری بی آر آی در خاورمیانه مشهودتر بوده است، و یاد آوری کرد که چین حداقل ۱۲۳ میلیارد دالر در تامین مالی پروژه های مرتبط با بی آر آی به خاورمیانه تزریق کرده است.»

تجربه پاکستان با دهلیز اقتصادی چین و پاکستان (سی پیک)، یکی از اجزای پاکستانی بی آر آی، یکی از نمونه های پشیمانی خریداران بوده است.

پکینگ در سال‌های اخیر قراردادهایی با اسلام‌آباد برای چندین پروژه زیرساختی چند میلیارد دالری منعقد کرده است که نگرانی ساکنان محلی را در مورد نفوذ و نارضایتی چین از شیوه‌های کاری شرکت‌ها، به‌ ویژه پرداخت بیشتر به شهروندان چینی نسبت به کارگران پاکستانی، برانگیخته است.

خشم از نفوذ فزاینده چین در ایالت بلوچستان پاکستان، سازمان های شبه نظامی بلوچ و سندی را به اتحاد با یکدیگر برانگیخته است و این نگرانی را در مورد افزایش فعالیت های خشونت آمیز این گروه در منطقه افزایش داده است.

سریلانکا همچنین در ماه‌های اخیر به دلیل بار عظیم بدهی‌هایش به چین و متعاقب آن فروپاشی سیستم‌های سیاسی و اقتصادی در آن کشور خبرساز شده است.

بدهی این کشور به چین تنها حدود ۱۰٪ از کل بدهی خارجی آن است - در حالیکه از تاجکستان ۶۰٪ است.‌

مارک لملی، مدیر برنامه حقوق، علم و فناوری پوهنتون استنفورد، در سال ۱۳۹۹ به سی ان ان گفت، « تجارت با چین سخت تر و سخت تر است.»

او گفت، «همچنین این احساس رو به رشد وجود دارد که تجارت با چین مستلزم سازش‌های اخلاقی دردسرساز است.»

گسترش نظامی

در واقع، پایگاه های نظامی چین در حال ساخت در بنادر سراسر جهان نشان می دهد که چگونه پکینگ از «سرمایه گذاری» اقتصادی خود در کشورها برای دستیابی به گستره نظامی بیشتر استفاده می کند.

چین در حال ساخت تاسیسات تجاری بندری در مناطق کلیدی است که می تواند توسط نیروی دریایی این کشور که به سرعت در حال گسترش است مورد استفاده قرار گیرد.

همه اینها بخشی از استراتیژی «رشته مروارید» پکینگ برای اتصال سرزمین اصلی چین به شاخ آفریقا از طریق شبکه ای از تاسیسات نظامی و تجاری است.

گزارش مرکز عرب واشنگتن دی سی خاطرنشان کرد، «در حالی که استراتژی تعامل چین در خاورمیانه ممکن است ترحم پنداشته شود، در واقع این راهبرد با گسترش تاریخچه نظامی و دیپلماتیک چین در خاورمیانه همراه بوده است».

در اواخر ماه جدی، تهران اعلام کرد که اجرای توافقنامه همکاری راهبردی جامع ۲۵ ساله با چین را که سال گذشته امضا شد، آغاز کرده است.

بر اساس شرایط این قرارداد، ایران از طریق راه اندازی پروژه های سرمایه گذاری به ارزش ۴۰۰ میلیارد دالر در بی آر آی مشارکت خواهد کرد.

اگرچه این قرارداد ظاهراً ماهیت تجاری دارد، اما سرمایه گذاری چینی ها در بنادر جاسک و ایران چابهار به نیروی دریایی به سرعت در حال رشد آن اجازه می دهدتا دامنه خود را گسترش دهد.

وال استریت ژورنال در سال ۱۳۹۸ به نقل از مقامات ایالات متحده و متحدانش گزارش داد، در مثالی دیگر، چین با کمبودیا یک توافق محرمانه منعقد کرد تا به نیروی دریایی این کشور اجازه دهد از پایگاهی در آن کشور استفاده کند.

مقامات چین و کمبودیا هر دو این گزارش ها را تکذیب کردند و آنها را «اخبارجعلی» و «شایعات» خواندند.

واشنگتن پست به تاریخ ۱۶جوزا به نقل از مقامات غربی گزارش داد، اما اکنون چین به طور مخفیانه در کمبودیا یک مرکز دریایی برای استفاده انحصاری ارتش خود می سازد.

اواخر سال گذشته، امارات متحده عربی پس از افشای سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده مبنی بر اینکه چین به طور مخفیانه در حال ساخت تاسیسات نظامی در بندر خلیفه است، متعجب شد.

وال استریت ژورنال در ماه عقرب گزارش داد که حکومت امارات از اینکه کشتی‌هایی که به عنوان کشتی‌های تجاری وارد بندر می‌شوند در واقع کشتی‌هایی هستند که ارتش چین برای جمع‌آوری اطلاعات سیگنال استفاده می‌کند، بی‌اطلاع است. ساخت و ساز ساختمان ها پس از این افشا گری ها متوقف شد.

در پاسخ به گزارش دیگری از وال استریت ژورنال در ماه قوس گذشته در مورد برنامه های چین برای ایجاد پایگاه نظامی در گینه استوایی، روزنامه دولتی چینی گلوبال تایمز بار دیگر بر نیاز روزافزون ارتش آزادیبخش خلق (ارتش چین) به «پایگاه های ارتش آزادیبخش خلق در برخی از آب های دور» با گسترش منافع چین در خارج از کشور تاکید کرد.

در گزارشی در سال ۱۳۹۸، کمیسیون بازنگری اقتصادی و امنیتی ایالات متحده و چین خاطرنشان کرد که ارتقای بی آر آی توسط پکینگ با هدف «افزایش همکاری نظامی و صدور فناوری های سانسور و نظارت آن» است.

این سازمان افزود، «بی آر آی چین به‌عنوان واضح‌ ترین مفهوم سازماندهی در پشت گسترش حضور ارتش آزادی‌بخش خلق در خارج از کشور ظاهر شده است».